Το κράτος δεν χρειάζεται πρό(σ)κληση

Οχυλός της ιστορίας που κατασκευάζει ο κυρίαρχος λόγος και οι βασικοί εκφραστές του, το κράτος και το κεφάλαιο, μαγειρεύτηκε και στο φετινό Πολυτεχνείο με πολλούς τρόπους: τα «έμπειρα» καθεστωτικά μέσα τα πήγαν περίφημα στο αγαπημένο παιχνίδι της θεαματοποίησης, παιχνίδι που εσκεμμένα αποσιωπά την ιστορικότητα (1) μιας εξέγερσης καθώς στοχεύει στο να διακόψει τη μεταφορά της γνώσης και της διάθεσης για εξεγερσιακά σχέδια και επαναστατικές προοπτικές.

Ωστόσο, παρά το ότι η συγκρότηση του κρατικού λόγου ενάντια σε όσους αυτοπροσδιορίζονται ως συνεπείς αντιφρονούντες έχει αναλυθεί και αποδομηθεί, δε φαίνεται να επαρκεί ως ερμηνεία του αστυνομικού ολοκληρωτισμού και της εδραιωμένης κρατικής επίθεσης των τελευταίων χρόνων.

Από μια πλευρά αυτό εξηγείται διότι η επετειακή νόρμα του Πολυτεχνείου είναι αυστηρά οριοθετημένη, πρόκειται για μια στιγμή: η συλλογική μνήμη εξαναγκάζεται σ’ ένα «ξύπνημα», σε μια βεβιασμένη συμμετοχή στον δρόμο, σε μια συμπιεσμένη μαθητεία αρχών, συμβόλων, πράξεων, πολιτικών. Ο εξαναγκασμός αυτός εξυπηρετεί πρώτα απ’ όλα τον κυρίαρχο λόγο ο οποίος ενσωματώνει έξυπνα ένα εξεγερσιακό συμβάν εναντίον του: ένας κόσμος που σπεύδει σε μια γιορτή επαναστατικότητας για να διαφοροποιείται «άπαξ» από μια καταπιεστική εξουσία με την οποία βέβαια συνυπάρχει και συμβιώνει από την πρώτη μέρα της γέννησής του˙ αυτή η βιωματική συνδιαλλαγή, η μάχη της καθημερινότητας, είναι και η πιο δύσκολη υπόθεση.

Ωστόσο, οι μέρες της καπιταλιστικής ειρήνης με τις διευθετήσεις του κράτους πρόνοιας έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τα κινηματικά ντοκουμέντα και βιώματα των τελευταίων ετών για την κρατική δυστοπία (από τον Δεκέμβρη του 2008 και έπειτα) οδηγούν ή πρέπει να οδηγούν σε σαφή συμπεράσματα για την «αναβάθμιση» της κρατικής υπεροπλίας και την σκλήρυνση της επίθεσης κόντρα σε κοινωνικές επιλογές αντι-εξουσίας, ελευθεριακότητας και αυτονομίας: απώτερος στόχος είναι η εδραίωση ενός νέου ανθρωπολογικού τύπου, ενός ανήμπορου φυλακισμένου.

Ενώ λοιπόν ο αστυνομικός ολοκληρωτισμός είναι το σχέδιο που μας επιδεικνύεται καθημερινά με περίσσια χάρη και ενώ η παράδοση των καταπιεσμένων, αν θεωρούμε ότι ανήκουμε σ’ αυτούς, θα έπρεπε να μας διδάσκει ότι «η κατάσταση έκτακτης ανάγκης» που ζούμε τώρα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας (2) φαίνεται ότι κάπως υστερούμε και κάνουμε σα να μην βλέπουμε αυτά που βιώνουμε στο πετσί μας.

Τις τελευταίες μέρες, γύρω από την επέτειο, αρκετά κινηματικά μέσα και συλλογικότητες που βρέθηκαν στο δρόμο και χτυπήθηκαν από τις δυνάμεις καταστολής, αναπαρήγαγαν κάτι ιδιαίτερα ενοχλητικό και μάλλον ανιστόρητο. Στην προσπάθειά αφήγησής τους χαρακτήρισαν μεταξύ άλλων τις επιθέσεις των ΜΑΤ «απρόκλητες».

Από τη στιγμή που υπολογίζεις τον εαυτό σου ως κομμάτι μιας κινηματικής προσπάθειας με ταξικό προσανατολισμό και δράση, σηκώνοντας το δάχτυλο στη στρατιωτικοποίηση, τις περιφράξεις και τους βίαιους αποκλεισμούς της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, δε νοείται να χαρακτηρίζεις την επίθεση των ΜΑΤ «απρόκλητη».

Όταν βιώνεις το μέγεθος και την ένταση της ταξικής επίθεσης από πάνω προς τα κάτω, δεν μπορείς παρά να μην ξεχνάς ότι ο ιστορικός ρόλος του κράτους, του οργάνου με το οποίο μια προνομιούχα μειονότητα έχει αποκτήσει εξουσία πάνω στην τεράστια πλειονότητα (3) είναι ένας ρόλος που εμπεριέχει διαχείριση με βία, καταστολή και αν μη τι άλλο μπόλικη πρόκληση.

Το ελληνικό κράτος σαν ταξικός διαιρέτης που είναι οφείλει να είναι προκλητικό και μάλιστα να αυξάνει την προκλητικότητά του διότι πώς αλλιώς θα μπορούσε να διατηρήσει τα κεκτημένα των τελευταίων χρόνων, σε μια εποχή παγκόσμιου ολοκληρωτισμού; Από τους μετανάστες, τους πρώτες δέκτες του ελληνικού ολοκληρωτισμού μέχρι την τελευταία συνέλευση της γειτονιάς, το κράτος έχει μια νέα δουλειά να φέρει σε πέρας. Από τα χρόνια της «πρόνοιάς» του, οι συνθήκες παραγωγής και τα καπιταλιστικά σχέδια τού έχουν αναθέσει έναν νέο ρόλο μεσολάβησης, εκείνον του χωροφύλακα μέχρι το τελευταίο μόριο της ανθρώπινης αυτονομίας. Σ’ αυτήν την συνθήκη, η κρατική προκλητικότητα δεν χρειάζεται να νομιμοποιηθεί στη βάση κάποιας μεμονωμένης αντίδρασης ή κάποιας αντι-εξουσιαστικής απόπειρας: είναι μια κανονικότητα που χρειάζεται συνεχή συντήρηση στο πλαίσιο του φόβου και του ελέγχου με όρους φυλακής. Η κεντρική κινηματική διεκδίκηση σήμερα θα πρέπει να ενδιαφέρεται για το ξερίζωμα αυτής της κανονικότητας σε καθημερινή βάση, σε όλους τους χώρους του κοινωνικού.

Το να χαρακτηρίζουμε απρόκλητη την επίθεση των ΜΑΤ είναι σα να παραγνωρίζουμε τον ιστορικό ρόλο του κράτους στο σήμερα -ποιους έχουμε απέναντί μας- ενώ ταυτόχρονα φαίνεται σα να υποτιμάμε τις πρωτοβουλίες των εργατικών και κοινωνικών διεκδικήσεων˙ είναι σαν να κάνουμε τα στραβά μάτια μπροστά στο ιστορικό βάρος της συνείδησης και της πάλης απέναντι στους θηριώδεις κυρίαρχους κάθε εποχής. Κάθε επίθεση είναι σχεδιασμένη για να απαντήσει σε όσους αντιστέκονται, σε όσους αναπνέουν απλώς διαφορετικά.

 «Οι λέξεις δουλεύουν – εκ μέρους της κυρίαρχης οργάνωσης της ζωής. Ωστόσο, δεν είναι εντελώς αυτοματοποιημένες», έγραφαν οι καταστασιακοί (4) το 1963 μιλώντας για την πάλη της γλώσσας μεταξύ εκείνων των δυνάμεων που μάχονται την αλλοτρίωση και την αποξένωση και εκείνων που μάχονται υπέρ της συντήρησης.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η «απρόκλητη» επίθεση των ΜΑΤ μοιάζει σαν ο κυρίαρχος λόγος να στήνει μια παγίδα, υπονοεί ότι στην καρδιά του φασιστικού κήτους υπάρχει μια αχτίδα εμπιστοσύνης σε μια αστική δημοκρατία, σ’ έναν σοβαρό κοινοβουλευτισμό και τους θεσμούς του.

Το μόνο που υπάρχει όμως είναι ένας ζόφος που πρέπει να απαντηθεί στα μέτρα που του αναλογούν, στα μέτρα που μας αναλογούν, σαν τυχερές γενιές που είμαστε.

Σημειώσεις:

1. Σπάνια μπροσούρα: [Αυτόνομη Πρωτοβουλία Πολιτών] – Νοέμβρης 1973 Εξι χρόνια αρκετά Δεν θα γίνουν εφτά, 1979
2. Μιχαήλ Μπακούνιν – θεός και Κράτος
3. Walter Benjamin, Πάνω στην έννοια της ιστορίας-Θέσεις για τη φιλοσοφία της Ιστορίας
4. All the King’s Men, Situationist International 1963

εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF, το άρθρο