Ο κύριος Abelardo Morell είναι ένας μάγος

Η camera obscura αποτελεί μια οπτική συσκευή και πρόκειται στην ουσία για σκοτεινό θάλαμο(δωμάτιο ή κουτί) με οπή στην μία πλευρά και ανακλαστική επιφάνεια στην απέναντι όπου οι ακτίνες που εισέρχονται από την οπή σχηματίζουν στην επιφάνεια το ανεστραμμένο είδωλο της εξωτερικής εικόνας.

Η camera obscura-σκοτεινός θάλαμος- αποτελεί τη αρχή λειτουργίας της φωτογραφικής μηχανής. Η πρώτη γραπτή αναφορά γίνεται στο έργο του Αριστοτέλη “περί μηχανικών προβλημάτων” όπου περιγράφονται οι αρχές μιας camera obscura ενώ το πρώτο σχέδιο της “μηχανής” δημοσιεύτηκε από τον φυσικομαθηματικό  Gemma Frisius

Η camera obscura χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στη ζωγραφική ενώ ακόμα και σήμερα κάποιοι καλλιτέχνες επηρεάζονται από την συγκεκριμένη ανακάλυψη και άλλοτε χρησιμοποιούν την εξέλιξη αυτής και άλλοτε πειραματίζονται με την πρώτη απλή εκδοχή της.

Ο Κουβανός φωτογράφος Abelardo Morell αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα καλλιτέχνη που πειραματίστηκε με τις αρχές της camera obscura δημιουργώντας ένα μεγάλο μέρος του έργου του εμπνεόμενος από αυτές.

Ο Morell χρησιμοποιεί, κάνοντας τη αρχή το 1991 με το light bulb, την βασική αρχή της camera odscura δημιουργώντας- αρχικά τουλάχιστον- ανεστραμμένα είδωλα.

Η συνέχεια είναι άκρως εντυπωσιακή. Σαν χώρους χρησιμοποιεί, κυρίως, δωμάτια ξενοδοχείων όπου προβάλει το εξωτερικό περιβάλλον στους τοίχους τους, πότε ανεστραμμένο και πότε όχι με τη βοήθεια κατόπτρων. Ο ίδιος ζει στη Βοστόνη αλλά δημιουργεί τις ονειρικές του εικόνες στο Λονδίνο, την Ρώμη, το Παρίσι και σε διάφορες γωνιές του κόσμου που τον εμπνέουν.

Στο project που ο ίδιος ονομάζει camera obscura φέρνει σε επαφή όχι μόνο το εξωτερικό με το εσωτερικό περιβάλλον αλλά και το παλιό με το νέο, το φυσικό με το κατασκευασμένο, τις αρχαίες δομές με τις σύγχρονες. Χαρακτηριστικά λέει:

that sandwiching of realties has always been interesting to me

Αυτές τις παράξενες συναντήσεις που δημιουργεί αποτυπώνει φωτογραφικά πότε ασπρόμαυρα και πότε έγχρωμα. Οι εξωτερικές εικόνες αγκαλιάζουν το περιεχόμενο των χώρων όπου προβάλλονται και δημιουργούν συσχετισμούς.  Άλλοτε το αντικείμενα “εξαλείφονται” και άλλοτε συνομιλούν με την προβολή που τα ακουμπάει απαλά.

Η διαδικασία που ακολουθεί είναι σχεδόν πάντα η ίδια. Καλύπτει τα παράθυρα των ξενοδοχείων με μαύρο πλαστικό ώστε να εξαλείψει κάθε πιθανή δίοδο φωτός. Στη συνέχεια ανοίγει μια μικρή τρύπα στο πλαστικό προκειμένου να εισέλθουν αυτές οι “μαγικές” ακτίνες που θα δημιουργήσουν την προβολή. Και στη συνέχεια ακολουθεί η φωτογράφιση.

Αρχικά ,όπως ο ίδιος αναφέρει, φωτογραφίζει με τη μεγάλου φορμά μηχανή του και η λήψη ενός μόνο κάδρου μπορεί να κρατήσει μέχρι και 10 ώρες. Αργότερα χρησιμοποιεί πρίσματα, εισάγει και την έγχρωμη φωτογραφία στο project ενώ με τη βοήθεια της τεχνολογίας ο χρόνος έκθεσης κατά τη λήψη ενός καρέ μειώνεται αισθητά.

Το project camera obscura αλλά και συνολικά το έργο του Morell όχι μόνο έχει επηρεαστεί από την απλή αυτή λειτουργία του φωτός που παρατηρήθηκε πριν χιλιάδες χρόνια αλλά και την αξιοποίησε με τρόπο ιδιαίτερο. Παντρεύοντας το εξωτερικό-landscape με το εσωτερικό-room δημιούργησε ονειρικά roomscapes με έντονο υπερρεαλιστικό στοιχείο.

Οι εικόνες του άρθρου είναι από Brooklyn Museum, Abelardo Morell official site 

Πληροφορίες για την camera obscura από: Ζευγώλης Δημήτριος, Ειδικά Θέματα Οπτικών Τεχνολογιών,ΕΑΠ

εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF, το άρθρο