Το ταβάνι είναι πάντα χαμηλό για τους μεγάλους

Σήμερα μόνο στη Αθήνα οι παιδικές παραστάσεις που παρουσιάζονται σε μικρές και μεγάλες σκηνές ξεπερνούν τις εκατό. Πολλές από αυτές αποτελούν μέρος αυτής της μάστιγας που συναντάμε χρόνια τώρα στο παιδικό θέατρο, φτηνές αισθητικά παραγωγές χωρίς βάθος, που φτιάχτηκαν εύκολα με μοναδικό σκοπό το κέρδος. Άλλες πάλι στηρίζονται στους διάσημους συντελεστές τους ώστε να προσεγγίσουν το κοινό τους. Και καθώς η επιλογή της παράστασης είναι συνήθως προνόμιο των γονιών η ζυγαριά γέρνει προς τα αστέρια της πίστας, των σόου και των σίριαλ παραγκωνίζοντας το πραγματικό κριτήριο της επιλογής μιας παιδικής θεατρικής παράστασης, την αισθητική, το περιεχόμενο και την ουσία.

Δουλεύοντας αρκετά χρόνια με παιδιά διαφόρων ηλικιών συνειδητοποίησα γρήγορα πως αυτό που στην πραγματικότητα τα ψυχαγωγεί διαφέρει εν γένει με αυτό που οι μεγάλοι πιστεύουμε πως τα ψυχαγωγεί. Αρχικά θεωρούσα πως ο πλουραλισμός των υλικών τα βοηθάει να εκφραστούν, όταν βρέθηκα σε περιβάλλοντα με μηδαμινές υποδομές κατάλαβα πως μικρή σημασία έχουν αυτά και πως το πιο ασήμαντο στα μάτια μας αντικείμενο θα μπορούσε να γίνει αφορμή για πολύωρο παιχνίδι. Η παιδική φαντασία δεν χρειάζεται πολλά για να αναπτυχθεί, μια σκιά και ένας ήχος αρκούν για να την εξάψουν.

Η default company γεννήθηκε το 2008 με γονείς την Ξένια Θέμελη, την Αλεξία Μπεζίκη και την Καλλιρρόη Παπαδοπούλου. Οι παραστάσεις τους είναι πάντα χειροποίητες, αφοπλιστικά πρωτότυπες και ευρηματικές ενώ οι εικόνες που δημιουργούν έχουν κάτι από μαγεία. Στη δουλειά τους δεν θα δεις εντυπωσιακά εφέ και ευκολίες γιατί αυτό που έχει σημασία είναι να έρθει το παιδί σε επαφή με τη θεατρική πράξη. Η παράσταση που δημιουργούν φέτος, Το παιδί και τα μάγια,  είναι εμπνευσμένη από την όπερα του Maurice Ravel και της Colette “L’ enfant et les sortileges”.

Αυτή την παράσταση είχα την τύχη να παρακολουθήσω με μια ιδιαίτερη παρέα. Η μικρή Λένια, τεσσάρων ετών χάρη σε δυο αεικίνητους γονείς έχει δει πολλές παραστάσεις και είναι αρκετά εξοικειωμένη με την θεατρική αίθουσα και πράξη. Όταν σβήνουν τα φώτα δεν διαμαρτύρεται όπως άλλα παιδάκια, τεντώνει το λαιμό της για να βλέπει καλύτερα στη σκηνή και περιμένει.

ήθελα να ζωγραφίσω από την αρχή
Θα σκεφτόμουν το πότε, το που, το γιατί

Τα βήματά μου όλη η γη
αν περπατούσα απ’ την αρχή

Πότε το λάθος είναι σωστό;
Πότε η ώρα κυλάει με ρυθμό;
Πότε θα ξέρω κι εγώ το σωστό;

Το παιδί και τα μάγια μόλις ξεκίνησε και η μικρή γυρνάει και χαμογελά στη μαμά της. Κοιτάζει ξανά προς τη σκηνή όπου και θα κρατήσει το βλέμμα της σταθερό μέχρι το διάλειμμα.

Το έργο αφηγείται την ιστορία ενός παιδιού που πειραματίζεται με τη ζωή, κάνει λάθη, αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και έρχεται αντιμέτωπο με τις επιλογές του*. Την ιστορία ενός παιδιού με βερμούδα, με πολλά βιβλία, με μεγάλους αριθμούς, μια κίτρινη πολυθρόνα και μια…τεράστια μαμά.

“Το αγόρι μας υποδέχεται σ’ έναν κόσμο, όπου όλα ήταν ήδη εκεί· σ’ έναν κόσμο μέσα στον οποίο έμαθε να περπατάει όπως του έδειξαν οι άλλοι, να τραγουδάει όπως του έδειξαν οι άλλοι, να κοιτάει όπως του έμαθαν οι άλλοι. Και τί θα γινόταν αν ήθελε να τα ξανασκεφτεί όλα από την αρχή; Αν ήθελε να γνωρίσει από την αρχή τον τρόπο που περπατάει; τον τρόπο που χορεύει; τον τρόπο που μετράει; τον τρόπο που μιλάει με τους ανθρώπους, τα ζώα, τα δέντρα; και αν σ’ αυτόν τον δικό του ολοκαίνουριο κόσμο το λάθος ήταν το σωστό; πώς θα ήταν τότε αυτός ο ολοκαίνουριος κόσμος;”*

Αυτό που ξετυλίγεται μπροστά μας είναι μια σειρά από κεφάλαια- εικόνες όπου οι πέντε ηθοποιοί αλλάζουν ρόλους, αλλάζουν σκηνικά, φωτίζουν, αφηγούνται , τραγουδούν, χορεύουν , ακροβατούν αλλά κυρίως δημιουργούν. Δημιουργούν έναν κόσμο γεμάτο χρώμα και συναίσθημα και καθηλώνουν τα παιδικά μάτια-και όχι μόνο- με αναπάντεχα ευρήματα και εικόνες να διαδέχονται το ένα το άλλο. Έναν κόσμο όπου αντικείμενα, άνθρωποι και ζωόμορφα πλάσματα συνομιλούν, το έμψυχο συνυπάρχει με το άψυχο, μεγέθη και κλίμακες ανατρέπονται, χαρακτήρες εξαφανίζονται ως «δια μαγείας», σκιές και αντικατοπτρισμοί διασταυρώνονται*.

Μια πολυθρόνα που θυμώνει και δεν αφήνει το αγόρι να καθίσει, μια φωτιά που βρίσκεται σε αγώνα με τη στάχτη και χάνει 1-0, δυο βοσκοπούλες που βρέθηκαν χώρια όταν το αγόρι έσκισε την ταπετσαρία, μια πριγκίπισσα που ψάχνει το τέλος της ιστορίας της, μια παρέα από ζώα που μετατρέπουν τη σκηνή σε δικαστήριο.

Ξαφνικά ξέχασα πιο πάει πρώτο το εφτά ή το οκτώ ;

Τα πιτσιρίκια στην αίθουσα αρχίζουν να φωνάζουν το εφτά. Το αγόρι ξαναρωτά και πολλοί από τους μικρούς θεατές το παίρνουν προσωπικά και φωνάζουν ακόμα πιο δυνατά το εφτά-σου είπαμε! Η μικρή δίπλα μου δεν φωνάζει, σχηματίζει το εφτά με τα μικροσκοπικά χειλάκια της και μετά χαμογελάει ντροπαλά. Δεν έχει κουνηθεί καθόλου από τη θέση της ενώ κάθε τόσο χαμογελάει ελαφρά και μετακινεί το κορμάκι της όλο και πιο μπροστά σα να θέλει να αγγίξει νοητά το αγόρι και την παρέα του.

Αυτό που θα ήθελα να σημειώσω με ιδιαίτερο θαυμασμό είναι η σκηνή της μεταμόρφωσης των ηθοποιών σε τρία ζώα και ένα έλατο. Τέσσερις ηθοποιοί με παιχνιδιάρικο τρόπο μεταμορφώνονται αλλάζοντας μάσκες, ουρές και καπέλα μπροστά από έναν αυτοσχέδιο “καθρέφτη” καμαρινιού. Μια κουκουβάγια, μια λιβελούλα ένας σκίουρος και ένα έλατο γεννιούνται μπροστά στα μάτια μας ενώ -ταυτόχρονα- μεταξύ άλλων μαθαίνουμε πως:

 Κάποιες λιβελούλες ζουν 7-8 εβδομάδες και άλλες έως και μόνο 14 μέρες

Οι σκίουροι ζουν 7-8 χρόνια

Η κουκουβάγια ζει 55-65 χρόνια

Το έλατο ζει 300-500 χρόνια

Όταν τελειώνει η παράσταση η Λένια αναβαίνει στη σκηνή μαζί με άλλα παιδιά. Αρχίζει να περιεργάζεται τα αντικείμενα, το τύμπανο, την κουρτίνα, το κλουβί. Κάθεται στην κίτρινη πολυθρόνα του αγοριού και κοιτάζει για ώρα τα φώτα που κρέμονται από τα σταγκόνια. Όταν την ρώτησα δεν μου απάντησε ποτέ αν της άρεσε η παράσταση. Μέρες μετά έμαθα ότι είπε “δεν ήθελα να τελειώσει”

Η παράσταση παίζεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο Πόρτα 

Ιδέα-Κείμενο-Δραματουργία Default Company σε συνεργασία με τον Τάσο Κουκουτά
Σκηνοθεσία Καλλιρρόη Παπαδοπούλου, Ξένια Θεμελή, Αλεξία Μπεζίκη                                                                   Χορογραφία Default Company σε συνεργασία με τους χορευτές                                                                           Σκηνικά Ευαγγελία Θεριανού                                                                                                                                                 Κοστούμια Κλαίρ Μπρέισγουελ                                                                                                                                                     Φωτισμοί Μαρία Αθανασοπούλου                                                                                                                                         Μουσική Αντώνης Γεώργου, Αντώνης Καββαδίας                                                                                                                  Παραγωγή Default Company
Βοηθοί ενδυματολόγου Μυρτώ Κοσμοπούλου, Ειρήνη Κάμαρη
Οργάνωση παραγωγής Ζωή Μουσχή
Φωτογραφίες Αλέξης Ευσταθόπουλος
Ερμηνεύουν Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Αλεξία Μπεζίκη, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Ξένια Θεμελή / Νατάσα Σαραντοπούλου, Σταύρος Σβήγκος

*από το δελτίο τύπου της παράστασης

εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF, το άρθρο