Εκλογές στην Τουρκία και κουρδικό κόμμα: έκπληξη ή αναμενόμενο γεγονός;

Παρ’ότι το Ανώτατο Εκλογοδικείο της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι τα τελικά αποτελέσματα θα δοθούν επίσημα μεταξύ 19 και 22 Ιουνίου, ωστόσο  κανείς δε μπορεί να την αμφισβητήσει την αξία του αποτελέσματος των εκλογών της 7^ης Ιουνίου στην Τουρκία. Για πρώτη φορά το Κουρδικό Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (HDP) κατάφερε αυτόνομο να εκλέξει τουλάχιστον 80 βουλευτές στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση (TBMM), αποφεύγοντας τις μηχανορραφίες και τα «τερτίπια» των συνεργασιών και των ανεξάρτητων βουλευτών των περασμένων εκλογικών αναμετρήσεων που του επέτρεπαν μεν να εκλέγει βουλευτές αλλά να μην έχει αυτόνομη κοινοβουλευτική ομάδα, με ό,τι αυτό σημαίνει τόσο στις ισορροπίες εντός του Κοινοβουλίου όσο και στην ανάδειξη του έργου και των διεκδικήσεων του κουρδικού κόμματος.

Παρά το γεγονός ότι το 13,12% των 47,51 εκατομμυρίων Τούρκων ψήφισε το ΗDP, αυτό δεν ήταν το μόνο θετικό γεγονός των τούρκικων εκλογών. Το πιο σημαντικό ήταν βέβαια ότι το 60% των ψηφοφόρων δεν ψήφισαν το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) του Ερντογάν. Το ΑΚP κατάφερε να πάρει μόλις το 40,87% των ψήφων του τούρκικου λαού, παρά τις προσπάθειες να προσεταιριστεί τόσο Κούρδους ψηφοφόρους όσο και Αλεβίτες. Ωστόσο, θα ήταν κανείς πολύ αφελής να θεωρήσει ότι το ποσοστό αυτό του HDP και η ταυτόχρονη αύξηση της δημοτικότητας του Selahattin Demirtas, του επικεφαλής του κουρδικού κόμματος, ήταν αποτέλεσμα μόνο ή σε μεγάλο βαθμό των κοινωνικών κινημάτων και της στάσης της κίνησης του πάρκου Γκεζί. Αν και είναι μεγαλύτερη η αξία της ενασχόλησής μας με την κουρδική πολιτική στην Τουρκία, ωστόσο αξίζει να αναφερθεί το τι προηγήθηκε των τούρκικων εκλογών.

foto: Julia Buzaud

Τα θεμέλια του κόμματος του Ερντογάν είχαν ήδη αρχίσει να τρίζουν τόσο λόγω εσωκομματικών αιτίων όσο και εξωγενών, με κύριο αυτό της παράλληλης δομής, της Κοινότητας Γκιουλέν, που παραπαίει ανάμεσα στο Ισλάμ και στο κοσμικό κράτος. Η κοινότητα Γκιουλέν πάντως σίγουρα είναι ενάντια στην ισλαμικού τύπου κυβέρνηση του ΑΚP που μάλλον κλίνει προς τα κράτη της μέσης Ανατολής παρά προς τη Δύση. Μάλιστα τόσο ενοχλήθηκε η πρώην κυβέρνηση Ερντογάν από την εμπλοκή του Γκιουλέν στα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας ώστε απομάκρυνε όλους τους θιασώτες του Φετουλλάχ Γκιουλέν από θέσεις ευθύνης στο Δημόσιο, θεωρώντας το θέμα ζήτημα ζωής και θανάτου, σύμφωνα με τον Ισλέρ, τότε αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Ερντογάν.

Από την άλλη, μία σειρά από σκάνδαλα που εμπλέκουν και μέλη των οικογενειών της κυβέρνησης άρχισαν να αποκαλύπτουν στην κοινή γνώμη το σαθρό χαρακτήρα της διακυβέρνησης Ερντογάν, ο οποίος μετά από 13 χρόνια στο τιμόνι της Τουρκίας, είτε ως Πρωθυπουργός είτε ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μοιάζει να αφήνεται στη μοίρα του και να μη μπορεί πια να κρύψει τα προβλήματα κάτω απ’το χαλί. Μέσα σ’όλα τα άλλα, από τα πιο σημαντικά σκάνδαλα που οπωσδήποτε συνετέλεσε στη μείωση της παντοδυναμίας του Ερντογάν, ήταν αυτό των παρανομιών του Ιδρύματος Διακονίας της Νεολαίας και της Εκπαίδευσης, του οποίου μέλη του Δ.Σ. είναι ο υιός και οι θυγατέρες του Ερντογάν, η σύλληψη των παιδιών τριών Υπουργών της κυβέρνησης Ερντογάν  (εσωτερικών, οικονομίας και πολεοδομίας) με κατηγορίες για «ρεμούλες σε δημόσιους διαγωνισμούς, δωροδοκίες, λαδώματα, κατάχρηση εξουσίας και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος» στις 17 Δεκμεβρίου 2013, οι τηλφωνικές υποκλοπές σύμφωνα με τις οποίες φαίνεται ότι ο Ερντογάν παρεμβαίνει στον τύπο με απολύσεις και απειλές όπως αυτήν στην Ταράφ το Μάρτιο του 2014, η φίμωση των ΜΜΕ στην Τουρκία (κατάταξη σύμφωνα με το Freedom house στις «μερικώς ελεύθερες χώρες») και άλλα πολλά. Επιπλέον, η παντοδυναμία του Ερντογάν, που ήθελε μάλιστα να την επιβάλει με την αλλαγή του Συντάγματος, η οποία μάλλον ακυρώνεται μετά τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα, αποτέλεσε μεγάλη αιτία κόντρας μεταξύ της Κυβέρνησης και του ίδιου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, στην οποία μάλιστα περιέχεται και η όλη συζήτηση για την επίλυση του Κουρδικού. Αποκορύφωμα αυτής της διαμάχης ήταν ο καβγάς Αρίντς-Γκιοκτσέκ, ο οποίος στήθηκε πάνω στη συζήτηση της πορείας του κουρδικού και απέδειξε το δίχως άλλο ότι το κυβερνών κόμμα δεν έχει πάρει στα σοβαρά ούτε τη σημασία επίλυσης του κουρδικού με τον πιο αναίμακτο τρόπο, ούτε τη συμμόρφωση που πρέπει να ακολουθήσει η Τουρκία αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό των μειονοτήτων.

foto: Julia Buzaud

Τα γεγονότα αυτά καθώς κι άλλες εκφάνσεις του παρακμιακού πολιτικού βίου της γείτονος χώρας (βλ. υπόθεση Βαριοπούλα) συνετέλεσαν καθοριστικά σε αυτό που είχαν προβλέψει πολλοί πολιτικοί αναλυτές αλλά και Πανεπιστημιακοί όπως ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί, Φουάτ Κέιμαν, στην εφημερίδα Ραντικάλ στις 25/3/2015. Άλλωστε θα ήταν ανακριβές και αφελές να ισχυριστούμε ότι η πτώση του Ερντογάν, ο οποίος υπολόγιζε σε 400 έδρες από τις 550 της Εθνοσυνέλευσης, οφείλεται μόνον στον κουρδικό λαό, στους αριστερούς και στο Γκεζί παρκ που φαίνεται να αποτελούν υγιή κομμάτια του τουρκικού λαού, που αμφισβητούν τις αυτοκρατορικές λογικές και ζητούν περισσότερη δημοκρατία. Εξάλλου, εάν υπολογίσει κάποιος το ποσοστό του κουρδικού πληθυσμού της Τουρκίας που υπολογίζεται περίπου σε 15% του τούρκικου πληθυσμού, τότε αυτό θα σήμαινε ένα μεγάλο ποσοστό για το κουρδικό κόμμα, γεγονός που δεν είχε ουδέποτε επιτευχθεί και δεδομένου του ποσοστού αυτού, μάλλον θα έπρεπε να έχει επιτευχθεί ένα καλύτερο αποτέλεσμα.

foto: Seamus Travers

Τι όμως έχει συμβεί με το HDP, την κυβέρνηση του βουνού και τον ξεχασμένο στο νησί Ιμραλί Οτζαλάν που έφεραν ένα κόμμα δημοκρατικό και φιλελεύθερο να εκτινάξει τις ελπίδες των προοδευτικών Τούρκων πέρα από τα συνηθισμένα και να δώσουν ένα ηχηρό χαστούκι στον πλεονέκτη Ερντογάν που μέχρι χθες ονειρευόταν να στεγάσει τα αυτοκρατορικά του όνειρα πέραν του φαντασμαγορικού τσαουσεσκικού τύπου Ακσαράι και στην τουρκική Εθνοσυνέλευση;

Μείζον ζήτημα λοιπόν, που απασχόλησε τόσο τον Ερντογάν όσο και το κουρδικό κόμμα, είναι με ποιον πραγματικά πρέπει ή τελικά συνδιαλλέγεται ο Ερντογάν για την πορεία του κουρδικού ζητήματος. Αν και Οτζαλάν και HDP δεν ταυτίζονται, ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς το γεγονός ότι ο Οτζαλάν, ως κατάσκοπος και μπλεγμένος «τρομοκράτης» κατά την τουρκική κυβέρνηση, φέρει μία πολιτική και ηθική απαξία καθώς βρίσκεται φυλακισμένος στο νησί Ίμραλί, σε φυλακές υψίστης ασφαλείας. Ο ίδιος ο Ερντογάν, φρόντισε να δώσει την απάντηση ήδη στις 28 Δεκεμβρίου 2012, στο κανάλι 1 της τουρκικής κρατικής ΤRT, μιλώντας για συνομιλίες που έχουν ξεκινήσει με το νησί. Αποφεύγοντας ο τότε Τούρκος Πρωθυπουργός να αναφέρει το όνομα του Οτζαλάν, έδωσε ωστόσο δύο σαφή μηνύματα: ότι δε θα ασχοληθεί με το HDP, το οποίο απειλούσε να του κλέψει έδρες στην Εθνοσυνέλευση και ότι αρχίζει τον προεκλογικό αγώνα για το κόμμα του, στοχεύοντας φυσικά στην προσέλκυση κουρδικών ψήφων, οι οποίες είναι πολλές και πρέπει να κατευθυνθούν προς το κόμμα του προκειμένου να συνεχίσει τη μονοκομματική του διακυβέρνηση και την εθνολαϊκίστικη πολιτική του.

Ωστόσο, ως επίσημη εκδοχή των συνομιλιών με το «νησί» το ΑΚP έδωσε την ανάγκη επίλυσης του προβλήματος της τρομοκρατίας με τον αφοπλισμό κυρίως του  PKK, του οποίου πολλά μέλη (τουλάχιστον 8.000 εκείνη την εποχή) βρίσκονταν στη φυλακή. Είναι λοιπόν φανερή μία τουλάχιστον σε επίπεδο ευχών προσπάθεια συνέχισης της πολιτικής του Οζάλ, ο οποίος ήδη από το 1990 προσπάθησε να ξεκινήσει μία ειλικρινή προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού, απλά η οπτική πλέον του Ερντογάν φάνηκε πως είναι φυτεμένη πάνω σε εθνικιστικές πολιτικές αποκλεισμού των Κούρδων που παρουσιάζονται ως εχθροί της εθνικής και εδαφικής ενότητας της μητέρας πατρίδας. Φυσικά, όλη αυτή η νέα προσπάθεια του Ερντογάν, κατηγορήθηκε και από την αντιπολίτευση του CHP καθώς «μύριζε» ψήφους τόσο για τις προεδρικές εκλογές του 2014 όσο και για τις εθνικές του 2015. Πάντως ενδεικτική των σκοπιμοτήτων του νέου Αυτοκράτορα Ερντογάν σχετικά με το κουρδικό και την επίλυσή του ήταν η στροφή αυτή στην προσέγγιση του κουρδικού πληθυσμού μέσω του Οτζαλάν, τον οποίο μέχρι πρότινος (2011) φωτογράφιζε με δηλώσεις για την επαναφορά της θανατικής ποινής.

foto: strassenstriche.net

Γιατί όμως ο Τούρκος πρώην Πρωθυπουργός και νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας επικεντρώθηκε για τρία ολόκληρα χρόνια στη δήθεν εξεύρεση λύσης στο κουρδικό, τη στιγμή που άνοιγε άλλες πληγές και συντηρούσε παλιές αμαρτίες όπως αυτές του κατεχομένου τμήματος της Κύπρου, τις σχέσεις με το Ισραήλ και τη Συρία και το νεοεμφανιζόμενο  ISIS; Η απάντηση μοιάζει προφανής. Οποιαδήποτε ταύτιση του Οτζαλάν και του PKK με το HDP και η σχετικά μετριοπαθής στάση που φάνηκε να τηρεί ο Ερντογάν απέναντι στο Ιμραλί και το Καντίλ θα απέβαινε προς ωφέλεια του κουρδικού κόμματος που πάντα έμοιαζε να απειλεί τη μονοκομματική διακυβέρνηση στην τούρκικη εθνοσυνέλευση, εάν κατάφερνε κάποτε να κατέβει αυτόνομο και να περάσει το όριο του 10%. Ωστόσο είναι αλήθεια ότι ο Οτζαλάν ασκεί τεράστια επιρροή στην κυβέρνηση του βουνού χωρίς να σημαίνει ότι οι Κούρδοι αντάρτες ένεθεν κακείθεν των συνόρων εύκολα μπορούν να πεισθούν να παρατήσουν τα όπλα χωρίς σημαντικές οπισθοχωρήσεις από την τουρκική κυβέρνηση.

Βέβαια, όπως αναφέρει και ο Αμπάς Βαλίμ, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπογιάτζισι και Κούρδος του Ιράν, «ο αφοπλισμός του κινήματος είναι πρωτίστως θέμα πολιτικό και πρακτικό παρά στρατιωτικό».  Για το λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό να συμμετάσχουν στις συνομιλίες όχι μόνο ο Οτζαλάν αλλά και η κυβέρνηση του «βουνού» που μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον Οτζαλάν, αν νοιώσει ότι οι κόποι του και οι διεκδικήσεις του δεν ικανοποιούνται πλήρως από την προσφορά του Ερντογάν προς τον Οτζαλάν.

Τι όμως σημαίνει κουρδικό κίνημα, κυβέρνηση του «βουνού» και PKK και με ποιους όρους θα ήταν ικανοποιημένος ο κουρδικός λαός ώστε να παρατήσει τα όπλα και συμβιβασθεί με το «μεγάλο ηγέτη» Ερντογάν; Την απάντηση την έδωσε το ίδιο το κόμμα του HDP στον Οδικό Χάρτη των 10 σημείων που συνέταξε ο Οτζαλάν και  παρουσίασε το HDP στις 28/2/2015 στο μέγαρο του Ντολμά Μπαχτσέ και μάλιστα στο γραφείο εργασίας του Τούρκου Πρωθυπουργού. Αίσθηση προκάλεσε, πέραν του τόπου παρουσίασης των 10 σημείων που ήδη είχαν συζητηθεί μεταξύ του Οτζαλάν και της αντιπροσωπείας της τούρκικης κυβέρνησης και της κυβέρνησης του «βουνού» όλη αυτή την τριετία, η παρουσίαση τους τόσο από την τριμερή αντιπροσωπεία του HDP όσο και από εκπροσώπους της κυβέρνησης του AKP, δηλωτικό της προόδου της κυβέρνησης, έστω και ελέω πολιτικών σκοπιμοτήτων, σε σχέση με το κουρδικό ζήτημα.

foto: Julia Buzaud

Ο οδικός αυτός χάρτης, ο οποίος συντάχθηκε από τον Οτζαλάν και εγκρίθηκε από την Κυβέρνηση του «βουνού», περιείχε ούτε λίγο ούτε πολύ όλες τις βασικές διεκδικήσεις του κουρδικού λαού όλα αυτά τα χρόνια που διεκδικεί την πολιτική του αυτονομία από το μονολιθικό τούρκικο κράτος. Τα σημεία αυτά συνοψίζονται, στην άσκηση από την τουρκική κυβέρνηση πραγματικά δημοκρατικής πολιτικής, τον προσδιορισμό της εθνικής και τοπικής διάστασης της δημοκρατικής λύσης, τις θεσμικές εγγυήσεις των ελεύθερων πολιτών, την εμπλοκή του κράτους και της κοινωνίας στην άσκηση της δημοκρατικής πολιτικής, τις οικονομικές επιπτώσεις της δημοκρατικής λύσης, το ζήτημα της ασφάλειας με σεβασμό στις δημοκρατικές αξίες και ελευθερίες, τη δημοκρατική και νομικά αξιόπιστη αντιμετώπιση ζητημάτων σχετικά με τις γυναίκες, τον πολιτισμό και την οικολογία, την πλουραλιστική δημοκρατική αντίληψη της έννοιας της ταυτότητας, τον ορισμό του δημοκρατικού κράτους, της κοινής πατρίδας και του έθνους βάσει δημοκρατικών κριτηρίων και τέλος την υιοθέτηση ενός νέου Συντάγματος που θα εμπεριέχει όλα τα παραπάνω, υπό το πρίσμα μίας σύγχρονης, πραγματικά δημοκρατικής διακυβέρνησης.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η λίστα αυτή παρουσιάστηκε σε μία στιγμή καμπής της συζήτησης επίλυσης του κουρδικού με τον Ερντογάν να μιλάει λίγους μήνες πριν για το Κομπάνι (σημαντικός τόπος για τους Κούρδους) το οποίο σύμφωνα με αυτόν πρόκειται (ή καλύτερα εύχεται) να πέσει στα χέρια του «ΙΚΙΛ (ISIS)» ενώ παράλληλα 49 άτομα σκοτώνονταν στις κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας τον Οκτώβρη του 2014. Τέλος, αναφορικά με τα αιτήματα του Οδικού Χάρτη, τα οποία μοιάζουν εκ πρώτης όψεως αφηρημένα, αποτελούν σίγουρα θέσεις αντίθετες στην ασκηθείσα μέχρι τώρα πολιτική του Ερντογάν στο κουρδικό ζήτημα, όπως κορυφώθηκε με την ψήφιση μέρους του Νομοσχεδίου για την Εθνική Ασφάλεια. Αντίθετος μάλιστα στο νομοσχέδιο αυτό εμφανίστηκε ο τωρινός θριαμβευτής των προεδρικών εκλογών, συμπρόεδρος του HDP Σελαχατίν Ντεμίρτας, ο οποίος επανέλαβε ότι οι προωθούμενες ρυθμίσεις για την Εσωτερική Ασφάλεια απέχουν παρασάγγας από οποιαδήποτε προσπάθεια προώθησης της δημοκρατίας.

Τι όμως σημαίνει αυτή η λίστα των 10 σημείων για το κουρδικό κίνημα και κατά πόσο έχει αξία για ολόκληρη την τουρκική κοινωνία μάλλον φανερώθηκε με το αποτέλεσμα των εκλογών της 7^ης Ιουνίου. Τα αιτήματα της λίστας Οτζαλάν φανερώνουν χωρίς κανένα πρόσχημα το δημοκρατικό και φιλελεύθερο χαρακτήρα του κουρδικού κινήματος και του HDP, όμοιο με εκείνο των ανθρώπων που συγκεντρώνονταν επί ημέρες στο πάρκο Γκεζί και οι οποίοι δε θα μπορούσαν να βρουν καταφύγιο κάπου αλλού παρά στο κουρδικό κόμμα, μιας και η αριστερά μοιάζει διαμελισμένη και προβληματική. Δεν είναι τυχαίο ότι το κίνημα θεωρεί το κουρδικό ζήτημα και το ζήτημα της δημοκρατίας στην Τουρκία ταυτόσημα, σε σημείο που και τα δύο να μιλούν για εκδημοκρατισμό της χώρας, αποδοχή όλων των εθνοτικών και θρησκευτικών ταυτοτήτων και καθορισμό της έννοιας του πολίτη. Μάλιστα, ο προοδευτικός χαρακτήρας του κουρδικού κινήματος εκφράζεται πρωτίστως με την απαίτηση για ένα νέο Σύνταγμα που θα φέρει την «εκ νέου ίδρυση» της τουρκικής Δημοκρατίας, βασισμένη στις αρχές της ειρήνης και της κοινωνικής συμφιλίωσης, περιλαμβάνοντας φυσικά την επίλυση με δημοκρατικό τρόπο του κουρδικού ζητήματος.

Κάτω από αυτές τις εξελίξεις και τη συνέχιση των επισκέψεων της αντιπροσωπείας της Κυβέρνησης και του κουρδικού κόμματος HDP στο νησί Ίμραλι, αναγκάστηκε ο Ερντογάν να κινηθεί κατάλληλα ώστε να επιτύχει τον έναν και μοναδικό σκοπό του: την άνετη επικράτηση του κόμματος του αλλά και του ίδιου ως υποψηφίου Προέδρου της Δημοκρατίας στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές του 2014 και 2015 αντίστοιχα. Ενδεικτική κίνηση του σχεδίου προσέγγισης των κουρδικών ψήφων, πέραν της προσέγγισης του «δολοφόνου νηπίων», όπως συνήθιζαν τα τούρκικα ΜΜ Ενημέρωσης να αποκαλούν τον Άπο, ήταν να καταρτίσει η Κυβέρνηση το 2013 Επιτροπή Σοφών η οποία εργάστηκε επί 2 μήνες σε όλη την περιφέρεια προκειμένου να εντοπίσει όλες τις αντιδράσεις της τούρκικης κοινωνίας στο ζήτημα της επίλυσης του κουρδικού. Επίσης, παρέτεινε το ΑΚP την ημερομηνία λύσης του κοινοβουλίου το καλοκαίρι του 2014 από την 1^η Ιουλίου στις 25 Ιουλίου, προκειμένου να ψηφιστεί νομοσχέδιο για το πακέτο λύσης του κουρδικού. Βέβαια, οι αντιδράσεις του HDP δεν άργησαν να φανούν θεωρώντας ότι οι κινήσεις αυτές αποσκοπούσαν το δίχως άλλο στην άγρα κουρδικής ψήφου από τον Ερντογάν, που διεκδικούσε μία πανηγυρική εκλογή στο ύψιστο αξίωμα της τουρκικής Δημοκρατίας.

Τόσο λοιπόν με αυτές τις έμμεσες ενέδρες όσο και με ευθείες επιθέσεις σε βάρος του κουρδικού HDP, όπως στις 15.3.2015 όπου ανέφερε επί λέξει «…Έχουμε αντίκρυ μας μία αρρωστημένη νοοτροπία που στηρίζει όλες τις ελπίδες της στα επεισόδια των βανδάλων στους δρόμους…», ο Ερντογάν δεν κατάφερε παρά να συσπειρώσει έναν κόσμο προοδευτικό και όχι αναγκαστικά αριστερό στο κουρδικό κόμμα, απέναντι στη ματαιοδοξία του για μία οθωμανικού τύπου υπερπροεδρία που ονειρευόταν για τον εαυτό του. Το ΗDP και το εθνικιστικό κόμμα των γκρίζων λύκων MHP αναγορεύτηκαν σε κύριους αντιπάλους του ΑΚP, παραγκωνίζοντας το σοσιαλιστικό κόμμα του CHP, το οποίο έτσι κι αλλιώς αποδεικνύεται ένα χλιαρό κόμμα και απέναντι στο κουρδικό ζήτημα.

foto: Eser Karadağ

Η μεγάλη για τις περιστάσεις επιτυχία του κουρδικού κόμματος, βασίστηκε επιπλέον και  στην ούτως ή άλλως ξεκάθαρη πλέον διάθεση του PKK και της πολιτικής έκφρασης του από τον Οτζαλάν και του HDP να τελειώσει τον πόλεμο και να μεταφέρει το ζήτημα σε πολιτικό επίπεδο. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Διοικητή του PKK Καντίλ Μουράτ Καραγιλάν στην φιλοκουρδική εφημερίδα «Γενί Γκιουντέμ» την 23/6/2015 όπου αναφέρεται στη λύση του κουρδικού με θέσπιση του δικαιώματος της αυτοδιοίκησης, στο τέλος του πολέμου ήδη από τις 25 Απριλίου 2013 και στη στήριξη των ελπίδων σε δράση του AKP, το οποίο οφείλει όπως λέει «… να καθαρίσει το δρόμο…», ώστε να υπάρξει και η τελική συμφωνία μεταξύ των πλευρών. Δε θα πρέπει να αγνοηθεί  η αναφορά του Καραγιλάν στις Ηνωμένες Πολιτείες τις οποίες θεωρεί αντίθετες σε μία επίλυση του κουρδικού που φτάνουν μέχρι να βάζουν και εμπόδια στην πορεία λύσης.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η ανάδειξη του HDP σε τέταρτο κόμμα ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και θα ταν λάθος να θεωρήσουμε μόνο το Γκεζί Παρκ την αιτία της μεγάλης επιτυχίας του κουρδικού κόμματος.  Μάλλον η πιο σημαντική αιτία είναι η αθρόα μετακίνηση των Κούρδων ψηφοφόρων  οι οποίοι έδωσαν την αύξηση του 3% στο HDP εγκαταλείποντας το AKP και τον κυρίαρχο Ερντογάν.  Η δεύτερη πηγή (περίπου 3% ακόμα) εμπίπτει στις λεγόμενες «δανεικές ψήφους» που κάθε φορά έλκονται από το κόμμα που διεκδικεί με τον πληρέστερο τρόπο τις δυτικές αξίες και αυτή τη φορά το HDP φάνηκε πιο ώριμο από το CHP. Σε όλο αυτό πρέπει να προστεθεί κι ένα μικρό ποσοστό κάτω του 1% που προέρχεται από ψηφοφόρους Αλεβίτες, το σύνηθες κοινό του CHP.  Το σημαντικό βέβαια και η μεγάλη πρόκληση του HDP είναι η διατήρηση του ποσοστού του, γεγονός που μπορεί να το αναδείξει ακόμα και στη μείζονα αντιπολίτευση στις επόμενες εκλογές, είτε αυτές γίνουν τώρα λόγω μη σχηματισμού κυβέρνησης είτε σε λίγα χρόνια, μιας και πολλοί ισχυρίζονται ότι μία κυβέρνηση του AKP με το κόμμα των γκρίζων λύκων δε μπορεί να συνεργαστεί παρά μόνο σε καθημερινά ζητήματα και όχι στα μεγαλεπήβολα πολιτικά σχέδια του Ερντογάν.

εκτυπώστε ή κατεβάστε σε PDF, το άρθρο