Την Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015 τρεις μασκοφόροι με καλάσνικοφ εισβάλλουν στα γραφεία του γαλλικού σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo σκορπώντας το θάνατο σε 12 άτομα, μεταξύ των οποίων τέσσερις από τους σκιτσογράφους του περιοδικού. Οι δράστες εικάζεται ότι είναι φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι (γεννημένοι στη Γαλλία, όπως βγαίνει στην πορεία) οι οποίοι θέλησαν να τιμωρήσουν με αυτό τον τρόπο τους “άπιστους” που σε πολλά σκίτσα τους σατίριζαν το Ισλάμ, όπως και κάθε μορφή θρησκευτικού φανατισμού και μισαλλοδοξίας. Το γεγονός ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων, συμπαράστασης προς τα θύματα της επίθεσης αλλά και αναζωπύρωση του ρατσιστικού και ισλαμοφοβικού, συγκεκριμένα, λόγου στη Γαλλία και γενικότερα στην Ευρώπη.

Παρακάτω αλιεύουμε μερικές πληροφορίες γύρω από την ιστορία, ξεκινώντας από τον Wolinski σαν κεντρικό “ήρωα”, βλέποντας πως ο φανατισμός ιστορικά δεν είναι και πολύ φίλος με τη σάτιρα καθώς και πως συνδέεται όλο αυτό με τη δική μας περίπτωση, εδώ, στο απέναντι σκέλος του “Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία”.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Wolinski (Georges Wolinski, 1934-2015) ήταν ο αρχαιότερος από τους τέσσερις σκιτσογράφους του περιοδικού, με παρουσία στο χώρο του σατιρικού σκίτσου από τη δεκαετία του 1960. Συμμετείχε στο σατιρικό μηνιαίο Hara-Kiri, του οποίου η μετέπειτα εβδομαδιαία έκδοση Hara-Kiri Hebdo θεωρείται ο “πρόγονος” του Charlie. Ο αιρετικός χαρακτήρας του Charlie Hebdo καταδεικνύεται από τη γέννησή του κιόλας, αφού το Hara-Kiri έκλεισε από τη γαλλική κυβέρνηση μετά το εξώφυλλο που ακολούθησε το θάνατο του Charles de Gaulle το Νοέμβριο του 1970. Τότε γεννήθηκε, σαν από τις “στάχτες” του de Gaulle το Charlie, με σαφή αναφορά στον εκλιπόντα Γάλλο πρόεδρο.

Στις 9 Νοεμβρίου 1970 ο Charles de Gaulle πεθαίνει στο σπίτι του στο Colombey-les-Deux-Églises. Σχεδόν μια εβδομάδα νωρίτερα μια φωτιά σε νυχτερινό κλαμπ είχε σκοτώσει 146 άτομα. Το εξώφυλλο έγραψε: “Τραγικός χορός στο Colombey: 1 νεκρός”

Η σάτιρα στο στόχαστρο

Οποιαδήποτε απολυταρχική δομή που σέβεται τον εαυτό της φαίνεται να έχει εξορισμού και πριν από κάθε άλλο ένα άγραφο πρόταγμα: καμία ανοχή στο διαφορετικό, καμία “άλλη άποψη”. Όταν σε αυτή τη συνταγή δε, η άλλη άποψη είναι η σάτιρα που στρέφεται πίσω σε αυτό το ήδη προβληματικό μόρφωμα, τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Η ιστορία έχει δείξει πως τα μυαλά που έχουν γαλουχηθεί και δοθεί αποκλειστικά στο μίσος και την καταστροφή δεν μπορούν να επεξεργαστούν την κριτική και κατ’επέκταση τη σάτιρα, την πιο δημιουργική αλλά ταυτόχρονα περίπλοκη και δύσκολη μορφή κριτικής.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2005 η δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten δημοσιεύει 12 σκίτσα του Μωάμεθ, με σκοπό τη συνεισφορά στη συζήτηση περί ισλαμισμού και της αυτολογοκρισίας που επικρατούσε (μόλις 4 χρόνια μετά την 9/11 και εν μέσω επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή). Η αγωγή κατά της εφημερίδας απορρίπτεται τον Ιανουάριο του 2006 και σημαίνει την έναρξη παγκοσμίων διαδηλώσεων και ταραχών στις πρεσβείες της Δανίας, σημειώνονται επιθέσεις εναντίον χριστιανών αλλά και βομβιστικές επιθέσεις, συνολικά με πολλούς νεκρούς. Φυσικά ο δημιουργός ενός από τα δώδεκα σκίτσα, Kurt Westergaard, του οποίου το σκίτσο ήταν και το πιο επίμαχο, είχε επικηρυχθεί και τελικά υπήρξαν απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.

Το φύλλο της Jyllands-Posten με τα σκίτσα του Μωάμεθ.

Αυτό με την βόμβα στο τουρμπάνι προκάλεσε τη μεγαλύτερη οργή φανατικών ομάδων μουσουλμάνων ανά τον κόσμο.

Φυσικά, σε καμία περίπτωση τα παραπάνω γεγονότα δεν περιορίζονται στο χώρο του Ισλάμ. Χωρίς να αρχίσουμε μια τεράστια απαρίθμηση από περιστατικά όπου η σάτιρα και συγκεκριμένα το σκίτσο έχουν έρθει αντιμέτωπα με την άκρως πουριτανική χριστιανική εκκλησία, θυμίζουμε απλά το πιο πρόσφατο και απτό παράδειγμα για εμάς, με την περιβόητη θεατρική παράσταση στο θέατρο Χυτήριο που απεικόνιζε το χριστό ως γκέι και τα πλήθη φανατικών χριστιανών με την ευγενική χορηγία των φασιστών της Χρυσής Αυγής, που τελικά ακύρωσαν την παράσταση.

Τα λάθος συμπεράσματα

Κάποιος, λοιπόν που (ηθελημένα συνήθως) αγνοεί την αλήθεια της τελευταίας παραγράφου φτάνει πολύ εύκολα αλλά λανθασμένα και με δόλο στο συμπέρασμα ότι “φταίει το Ισλάμ”. Αυτή τη ρητορική έσπευσε να λανσάρει η Λεπέν στη Γαλλία μετά το χτύπημα, αυτή τη ρητορική φυσικά τρέξανε και τα δικά μας τα δεξιά και ακροδεξιά απερχόμενα ανθρωπάκια της κυβέρνησης να μας περάσουν και εδώ. Το πρόταγμά τους κοινό: “κακοί μουσουλμάνοι, γενικά κακοί μετανάστες, ΟΛΟΙ, τζιχαντιστές και μη (ας στέλναμε όπλα στον ISIS τόσο καιρό), κλείστε σύνορα, φράχτες, φράχτες, φράχτες”. Κλείνοντας την ημέρα της αναίσχυντης προπαγάνδας σε κάθε μέσο από τους γνωστούς γκεμπελίσκους, ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς κάνοντας φτηνή προεκλογική πολιτική πάνω στα πτώματα του Charlie Hebdo δήλωσε (link youtube): “Σήμερα στο Παρίσι είχαμε μακελειό από βομβιστική (;) επίθεση με τουλάχιστον δώδεκα νεκρούς κι εδώ κάποιοι προκαλούν, προσκαλούν να πω καλύτερα, προσκαλούν κι άλλους λαθρομετανάστες και μοιράζουν από τώρα ιθαγένειες”.

Έφτασαν λοιπόν οι νεκροί του Charlie Hebdo, που με τα σκίτσα τους χτυπούσαν τη μισαλλοδοξία και το ρατσισμό, να χρησιμοποιούνται από τους απανταχού φασίστες και μισαλλόδοξους για να προωθήσουν και να μολύνουν κι άλλους με τις ίδιες ιδέες.

—

Ο Charb, ένας από τους τέσσερις νεκρούς σκιτσογράφους δήλωνε προφητικά το 2012:

Je n’ai pas peur des représailles. Je n’ai pas de gosses, pas de femme, pas de voiture, pas de crédit. ça fait sûrement un peu pompeux, mais je préfère mourir debout que vivre à genoux.

(Δεν φοβάμαι τα αντίποινα. Δεν έχω παιδιά, σύζυγο, αυτοκίνητο, ούτε πιστωτικές κάρτες. Μπορεί να ακούγεται λίγο πομπώδες αλλά θα προτιμούσα να πεθάνω όρθιος παρά να ζω γονατιστός.)

Σε πείσμα, λοιπόν, όλων αυτών που θέλουν να επικρατήσει το σκοτάδι, το μίσος και η άγνοια, κόντρα ακόμα και στο θάνατο θαρρείς, ο Wolinski θα δημοσιεύσει ένα τελευταίο σκίτσο σήμερα το πρωί, Πέμπτη 8 Ιανουαρίου στην Paris March, ένα σκίτσο που μας αφορά κιόλας, αφού δείχνει τον Ολάντ να καθησυχάζει τη Μέρκελ, λέγοντας πως οι Έλληνες θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, χωρίς όμως να έχει δει τον γκρεμό που τον περιμένει μπροστά του.

Εδώ που είμαστε, βουλιάζοντας αργά αργά στην κινούμενη άμμο του φασισμού, βλέποντας τείχη να σηκώνονται στον Έβρο, χιλιάδες να σαπίζουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και επιστροφή σε σκοτεινές εποχές χριστιανικού σκοταδισμού, ίσως να χρειαζόμαστε κάτι τέτοιους ανθρώπους, όρθιους, να μας θυμίζουν να μη ζούμε γονατιστοί.

Wolinski’s last comic, Paris March, 8/1/2015 “Είναι καλός ο δρόμος; Δεν θα το μάθω παρά στο τέλος…”

«Στη σύλληψη υπόπτων για μια σειρά επιθέσεων με οξύ σε γυναίκες, οι οποίες «δεν φορούσαν σωστά την ισλαμική μαντήλα», προχώρησαν οι αρχές του Ιράν»
«Εκτός εαυτού βγήκε ένας Αιγύπτιος ιμάμης, όταν η δημοσιογράφος με την οποία συζητούσε σε τηλεοπτική εκπομπή έβγαλε τη μαντήλα της!»

Ισλάμ, τζιχαντιστές, ISIS, Κοράνι, μουσουλμάνοι, Osama Bin Laden, μαντίλα, Πακιστανοί. Όλα ένας τεράστιος χυλός. Από τη μια οι οπισθοδρομικοί, φανατικοί, φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι άντρες και από την άλλη οι καταπιεσμένες, δειλές και υποτακτικές μουσουλμάνες γυναίκες. Από τη θρησκεία που είναι η ίδια πολέμια της χειραφέτησης των γυναικών και το φάντασμα του Osama Bin Laden μέχρι τους τζιχαντιστές και τους «επικίνδυνους» Πακιστανούς που ζουν στην Ελλάδα. Τα στερεότυπα φαίνεται να κυριαρχούν.

Ο ρατσιστικός μύθος του μαύρου βιαστή

Πρόσφατα η αυτόνομη ομάδα γυναικών Μιγάδα μετέφρασε στα Ελληνικά και παρουσίασε το βιβλίο «Γυναίκες, Φυλή και Τάξη» της Angela Davis. Στο βιβλίο της η Davis αναλύει αυτό που η ίδια αναφέρει ως μύθο του μαύρου βιαστή. Η Davis γράφει για την Αμερική μεταξύ του 1930 και 1970 όταν 405 μαύροι άντρες (από τους 455 συνολικά άντρες που είχαν κατηγορηθεί) εκτελέστηκαν με την κατηγορία του βιασμού. Η Davis περιγράφει πως αυτή η κατηγορία χρησιμοποιείται ως τέχνασμα του ρατσισμού. «Μερικά από τα πιο κραυγαλέα συμπτώματα της κοινωνικής αποσύνθεσης αναδεικνύονται σε σοβαρά προβλήματα μόνο από τη στιγμή που έχουν προσλάβει ενδημικές διαστάσεις σε τέτοιο βαθμό ώστε να φαίνεται πως δεν επιδέχονται πλέον καμία λύση. Ο βιασμός είναι ένα τέτοιο παράδειγμα» γράφει η Davis.
«Στις ΗΠΑ και άλλες καπιταλιστικές χώρες, οι νόμοι κατά του βιασμού διαμορφώθηκαν βασικά για την προστασία των αντρών των ανώτερων τάξεων, σε περίπτωση που οι κόρες τους ή οι γυναίκες τους δέχονταν σεξουαλική επίθεση. Από την άλλη, το τι συμβαίνει με τις γυναίκες της εργατικής τάξης ελάχιστα έχει απασχολήσει τα δικαστήρια. Ως αποτέλεσμα, αξιοσημείωτα ελάχιστοι λευκοί άντρες έχουν διωχθεί για σεξουαλική βία ενάντια σε αυτές τις γυναίκες» συνεχίζει.

Διάφορες έρευνες σήμερα, για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση και τους βιασμούς, αναφέρουν πως στην συντριπτική τους πλειοψηφία ο θύτης είναι μέλος της ίδιας οικογένειας με το θύμα. Συνήθως έχει το πρόσωπο του πατέρα, του πατριού, του θείου και σπανίως ο βιαστής προέρχεται έξω από το στενό κύκλο της οικογένειας. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Αγγλίας το 2013, 90% των βιασμών γίνεται από «γνωστούς», στο θύμα, άντρες και μόλις το 10% γίνεται από αγνώστους. Αντιθέτως επίσης με αυτό που συνήθως γράφεται ή λέγεται, ο βιαστής δεν οδηγείται από τη σεξουαλική πείνα αλλά από την διάθεση επιβολής δύναμης και εξουσίας. (Γι΄αυτό και παρατηρείται σε επαγγέλματα όπως αυτά του δασκάλου, του γυμναστή, του αστυνομικού). Συνεπώς η καταγγελία περιστατικών γίνεται ακόμα πιο δύσκολη για τη γυναίκα ή τον άντρα που κακοποιείται. Πολλά θύματα κακοποίησης και βιασμού διηγούνται πόσο δύσκολα ήταν για αυτά, αρχικά να παραδεχτούν πως ο γονιός τους, τους κακοποιούσε, πόσο μάλλον να το καταγγείλουν. Στις περιπτώσεις που ο βιαστής ήταν ο δάσκαλος, ο προπονητής ή κάποιο πρόσωπο εξουσίας τα θύματα αντίστοιχα φοβούταν πως οι θύτες, μέσω της ισχυρής θέσης που κατείχαν, θα γινόταν πιο πιστευτοί και μετά τα θύματα θα την πλήρωναν διπλά.
Συνεπώς τα περιστατικά που τελικά φτάνουν να καταγραφούν δεν είναι ενδεικτικά των πραγματικών βιασμών. Γεγονός που κάνει ακόμα πιο δύσκολο τη δημιουργία του προφίλ των βιαστών ή των θυμάτων αντίστοιχα, ειδικά στην Αμερική του ’30 και του ’50. Αφού δεν έχουμε πραγματικά στοιχεία, το στερεότυπο κυριαρχεί.

Η Davis συνεχίζει λέγοντας «Ο μύθος του μαύρου βιαστή ανέκυπτε μεθοδικά και ως δια μαγείας κάθε φορά που τα αλλεπάλληλα κύματα βίας και τρόμου που εξαπολύονταν ενάντια στη μαύρη κοινότητα έψαχναν πειστικές εξηγήσεις».

Ο ρατσιστικός μύθος του μαύρου βιαστή για τον οποίο μιλάει η Davis βλέπουμε να εφαρμόζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και στην Ελλάδα, με ελάχιστες μόνο διαφορές. Ο μαύρος βιαστής έχει αντικατασταθεί με τον Πακιστανό (ή πιο γενικά τον Μουσουλμάνο). Ειδικά τα τελευταία χρόνια που ο ρατσισμός είναι σχεδόν κρατική πολιτική γραμμή.
Μετά το περιστατικό του βιασμού στην Πάρο το 2013 και όσο τα κανάλια περιέγραφαν λεπτό προς λεπτό τις δραματικές στιγμές του γεγονότος, στην Αθήνα η ΕΛ.ΑΣ πραγματοποιούσε επιχειρήσεις σκούπα με μοναδικό κριτήριο το χρώμα του δέρματος. Οι Πακιστανοί έπρεπε να την πληρώσουν. Έτσι τουλάχιστον καταγγέλλει ο Ρασίντ, μετανάστης από το Πακιστάν, το καλοκαίρι του 2014. Παραφράζοντας τη Davis, η ΕΛ.ΑΣ έψαχνε πειστικές εξηγήσεις για να βγει αγριεμένη στο δρόμο να κυνηγήσει τους «λαθρομετανάστες που βιάζουν τις αδελφές μας». Όπως πολύ σωστά ειπώθηκε από κάποια ομιλήτρια στην παρουσίαση του βιβλίου της Davis «Η ΕΛ.ΑΣ και οι φασίστες κατασκευάζουν ένα πρόβλημα και μετά μας σερβίρουν τη λύση».
Ο μύθος του Πακιστανού βιαστή όχι μόνο τσουβαλιάζει όλους τους μουσουλμάνους μετανάστες ανεξαρτήτως, αλλά και αποπροσανατολίζει το βλέμμα της κοινωνίας από τους πραγματικούς θύτες. Το τέρας γίνεται ο ξένος, όταν το τέρας μπορεί να είναι ο πιο δικός μας άνθρωπος.

credits: Bruno Boutot

Η θέση της γυναίκας

Όταν λοιπόν η αφήγηση είναι ότι οι άντρες (μαύροι ή μουσουλμάνοι) είναι τα σεξουαλικά πεινασμένα τέρατα που είτε λόγω θρησκείας, είτε λόγω χρώματος προσπαθούν να καταπιέσουν περισσότερο τη γυναίκα και είναι πολέμιοι της χειραφέτησης τους, τότε αυτόματα αυτό, τοποθετεί τις γυναίκες της ίδιας εθνικότητας ή θρησκείας σε μια υποτακτική, δειλή και καταπιεσμένη θέση. Ο μύθος του μαύρου βιαστή που στην προκειμένη περίπτωση, αφορά τους μουσουλμάνους, υποτιμά τις γυναίκες όσο και τους άντρες. Έτσι όπως η θρησκεία ή το χρώμα φταίει για τους φαλλοκράτες και βιαστές άντρες, η θρησκεία και το χρώμα φταίει για τις καταπιεσμένες και καθόλου χειραφετημένες γυναίκες. Την ίδια ακριβώς αφήγηση ακολουθούν τα δημοσιεύματα από τα καθεστωτικά μέσα που μιλούν για τη φρικτή διαδικασία της κλειτοριδεκτομής και η κάθε Σώτη Τριανταφύλλου που γράφει για τη μαντίλα ως ένα στοιχείο που «υπονομεύει την κοινωνική συνοχή».
Η αφήγηση συνεχίζει κάπως έτσι: οι γυναίκες των σεξουαλικά πεινασμένων και φονταμενταλιστών είναι τα θύματα τους και πρέπει να τις σώσουμε. Εμείς οι δυτικοί, οι προοδευτικοί και απελευθερωμένοι, πρέπει να τις βοηθήσουμε να ελευθερωθούν και να χειραφετηθούν.

Κλειτοριδεκτομή

Ο Ιρανό-αμερικάνος συγγραφέας Reza Aslan (μετά από συγκεκριμένες δηλώσεις του Αμερικανού πολιτικού σχολιαστή και κωμικού Bill Maher) απαντάει στις θεωρίες που θέλουν τα μουσουλμανικά κράτη να εφαρμόζουν, στις γυναίκες, την κλειτοριδεκτομή. Το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής χρησιμοποιείται αρκετά συχνά από πολλούς ως ένα ακόμα επιχείρημα υπέρ της καταπίεσης των Μουσουλμάνων γυναικών. Ο Aslan αναφέρει τις περιπτώσεις της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας ως κράτη που εφαρμόζεται η κλειτοριδεκτομή σε υψηλά ποσοστά (95%και 75% αντίστοιχα) και τα οποία είναι χριστιανικά κράτη. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των δυο αυτών χριστιανικών κρατών, καταλήγει να λέει πως το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής είναι ένα αφρικανικό και όχι μουσουλμανικό πρόβλημα, όπως συχνά πιστεύεται.

«Θα σας σώσουμε από την κουλτούρα σας»

Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος Lila Abu-Lughod στο βιβλίο της «Do Muslim Women need saving?» μιλάει για «ηθική σταυροφορία» για τη σωτηρία των Μουσουλμάνων γυναικών. Πιο συγκεκριμένα λέει «Ένας από τους τρόπους που αυτή η ηθική σταυροφορία κερδίζει την απαιτούμενη νομιμοποίηση είναι γιατί βασίζεται σ’ ένα πλέγμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διεθνών δικαιωμάτων για τις γυναίκες και όλες αυτές τις νομικές κατηγορίες που έχουν δημιουργηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη σε μια προσπάθεια να δώσουν όνομα σε συγκεκριμένα ήδη βίας. Το βλέπεις πολύ καθαρά στην Ευρώπη, που για παράδειγμα στη Γερμανία και τη Σκανδιναβία υπάρχει τεράστια άνοδος των εγκλημάτων τιμής και αυτό χρησιμοποιείται για να εξυπηρετηθούν διάφορες πολιτικές και να δημιουργηθεί το έδαφος ώστε οι άνθρωποι να νιώθουν σχεδόν αναγκασμένοι ηθικά να υποστηρίξουν διαφόρων ειδών κρατικές ή και στρατιωτικές παρεμβάσεις. Οπότε η ερώτηση είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να γίνουν οι ζωές των ανθρώπων καλύτερες και όχι πως θα τους σώσουμε από την κουλτούρα τους». Εν ολίγοις η Abu-Lughod έρχεται με τη σειρά της να πει κάτι παρόμοιο με αυτό που λέει και η Davis. Η μαντίλα χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να υποστηριχτεί η άποψη περί υποδούλωσης των Μουσουλμάνων γυναικών. Είναι υπό μια έννοια οι πειστικές εξηγήσεις που αναφέρει η Davis. Η μαντίλα είναι η προφανής απόδειξη της καταπίεσης του γυναικείου πληθυσμού που χρειάζεται την παρέμβαση της προοδευτικής Δύσης.
Η Sarah Hagi στο άρθρο της «Or You Could Ask Us”: On Talking Over Muslim Women»  υποστηρίζει κάτι παρόμοιο. «οι Μουσουλμάνες και το θέμα της μαντίλας χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να προωθηθεί η ξενοφοβική και ρατσιστική ατζέντα της Δύσης» γράφει η Hagi.

credits: _Faraz

Η απαγόρευση της μαντίλας

Το θέμα της μαντίλας και συνεπώς της καταπιεσμένης Μουσουλμάνας γυναίκας έχει δημιουργήσει ένα παγκόσμιο debate ανάμεσα όχι μόνο σε κοινωνιολόγους και ανθρωπολόγους αλλά και ανάμεσα στις ίδιες τις φεμινιστικές οργανώσεις. Παράδειγμα αυτού είναι όταν δημιουργήθηκαν δυο στρατόπεδα στη Γαλλία όταν το 2010 (και 2004 αντίστοιχα) ψηφίστηκε ο νόμος περί απαγόρευσης της μαντίλας. (περισσότερα εδώ ).
Όσο λοιπόν κράτη όπως η Γαλλία απαγορεύουν τη μαντίλα ως μια δήθεν κριτική στην οπισθοδρομικότητα, τόσο οι γυναίκες που ζουν στη Δύση και φορούν μαντίλα περιθωριοποιούνται. Σύμφωνα με τη Αλγερίνη Μαρνία Λαζρέγκ σε συνέντευξή της στην Ελευθεροτυπία «Καταργώντας τη μαντίλα από τα σχολεία, δεν την εξαφανίζεις. Τη σπρώχνεις στο περιθώριο, όπως τελικά και τις ίδιες τις γυναίκες». Παρόλο που η ίδια η Λαζρέγκ, ως μουσουλμάνα λέει πως «υπάρχει ανάγκη να συζητήσουμε και να αναρωτηθούμε τι μερίδιο στη διαιώνιση της ανισότητας φέρει η μαντίλα», η ίδια θεωρεί πως η απαγόρευση της από τη Γαλλία,για παράδειγμα, είναι ένα δείγμα μη ανοχής στο διαφορετικό.
Το Σεπτέμβριο του 2014 μαχαιρώνεται 16 φορές μια μαθήτρια στο Essex της Μεγάλης Βρετανίας που φορούσε μαντίλα. Λίγες ώρες αργότερα, ο Ed Husain, συγγραφέας, μέλος του Εργατικού κόμματος και Senior Advisor του Tony Blair Foundation έγραψε στο τουίτερ ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουν τη χρήση της μαντίλας. Περίπου σαν να έλεγε πως η γυναίκα που φοράει τη μαντίλα είναι υπεύθυνη για όποια επίθεση δεχτεί.

Το θέμα λοιπόν για μας του δυτικούς δεν θα έπρεπε να είναι κυρίως το αν η μαντίλα είναι ή όχι ένα δείγμα καταπίεσης των Μουσουλμάνων γυναικών, αλλά το κατά πόσο αυτό χρησιμοποιείται από τη Δύση για να εξυπηρετήσει μια συγκεκριμένη ατζέντα. Το τι περιλαμβάνει αυτή η ατζέντα αλλάζει ανάλογα τους καιρούς και τα συμφέροντα. Όσο και να δυσκολεύομαι να καταλάβω την ένδειξη πίστης σε οποιαδήποτε θρησκεία που μπορεί να υποδηλώνει η μαντίλα, τόσο δυσκολεύομαι να καταλάβω την απαγόρευση της. Ειδικά όταν αυτή πλασάρεται ως «εμείς που είμαστε ανώτεροι, ξέρουμε καλύτερα».

Η όλη ιστορία, τόσο σε φαντασιακό όσο και σε πραγματικό επίπεδο, αποτελεί απόδειξη της μάχης της λογικής με τον παραλογισμό, των πανανθρώπινων δικαιωμάτων κόντρα στο σάπιο σύστημα, της νομικής επιστήμης που μάχεται για την αντικειμενικότητα κόντρα στη δικαιοσύνη στην πράξη, που δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα, υπονομεύοντας κάποιες φορές βασικές έννοιες δικαίου και σεβασμού της διαφορετικότητας. Η όλη ιστορία στόχευε από την πλευρά μας, να προστατέψει το δικαίωμα στη θρησκευτική πίστη καθώς και στη δίκαιη δίκη, χωρίς προκαταλήψεις και ταμπού.

Το Σύνταγμα, για ακόμα μια φορά δυστυχώς, δεν έφτασε να συγκινήσει σε τέτοιο βαθμό τους δικαστικούς λειτουργούς και ειδικά την επιτροπή διαχείρισης του δικαστικού μεγάρου τόσο των ποινικών δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης όσο και των διοικητικών, ώστε να κάνει τα γεμάτα απορία μάτια τους, να βουρκώσουν μπρος στην αγωνία κάποιων ανθρώπων να δηλώσουν ότι καταπατώνται βασικά δικαιώματα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και έκφρασης. Και μιλάω για τα γεμάτα απορία μάτια των δικαστών, οι οποίοι μας ακροάστηκαν στα πολιτικά δικαστήρια, γιατί δεν πίστευαν ότι τους έλαχε και αυτό στη δικαστική τους καριέρα.  Τρεις δικηγόροι, ενεργοί πολίτες και μέλη τότε πολιτικού φορέα λειτουργούντα με αμεσοδημοκρατικές δομές, τους έθεσαν αυτό που απεύχονταν, αυτό που φέρνει ένα λογικό όν απέναντι στον εαυτό του και το διατάσσει να ξεπεράσει τη μικρότητα της ύπαρξής του και των συντηρητικών προσχώσεων που τόσα χρόνια φρόντισε να επιτρέψει να το γεμίσουν.

Ζητήσαμε δηλαδή την καθαίρεση των θρησκευτικών συμβόλων, παρατύπως ή και παρανόμως ανηρτηθέντων εντός των δικαστικών αιθουσών, σε βάρος της αντικειμενικότητας και της ίσης μεταχείρισης των πολιτών.

Και τι δεν επικαλεστήκαμε για να κάμψουμε το τοίχος των βλεμμάτων που κυριαρχούσαν στο γραφείο του Αρεοπαγίτη και Προέδρου του Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Θεσσαλονίκης: το άρθρο 3 του Συντάγματος και την επικρατούσα θρησκεία που έπεται των ρυθμίσεων του πολιτεύματος σε αντίθεση με προηγούμενα Συντάγματα και τείνει προς ένα σύστημα αμιγούς χωρισμού εκκλησίας –κράτους˙ ότι η απόλαυση των θρησκευτικών ελευθεριών έχει πάψει από το 1975 να έχει παρακολουθηματικό χαρακτήρα˙ ότι οι εξουσίες, της δικαστικής συμπεριλαμβανομένης, πηγάζουν από το Λαό και όχι από το Θεό˙ ότι η διάκριση της επικρατούσης από τις άλλες θρησκείες είναι διάκριση που επιτρέπει διαφοροποιήσεις μόνο σε θεσμικό –  οργανωτικό επίπεδο των θρησκευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα και δεν είναι δυνατόν αυτή η διαφοροποίηση να υπαχθεί σε επίπεδο θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς η θρησκευτική ελευθερία, περιεχόμενη στο δεύτερο μέρος του Συντάγματος, ανήκει στα «Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα», τα οποία είναι αδιαπραγμάτευτα και δεν υπόκεινται σε αναθεώρηση (άρθρο 110§1) ή σε αναστολή (48§1Σ). Τους είπαμε άλλωστε ότι σε ένα πολιτισμένο κράτος δικαίου και ευνομίας, καμία διάκριση λόγω πεποιθήσεων και δη θρησκευτικών δεν επιτρέπεται καθώς το Κράτος Δικαίου είναι εκεί για να περιχαρακώνει το σκληρό πυρήνα των υπερσυνταγματικών δικαιωμάτων (supraconstitutionnalité). Τέλος τους αναφέραμε ότι αυτό το σφιχταγκάλιασμα Εκκλησίας – Κράτους που αντιτίθεται στη βούληση και την προοπτική που θέτει ο συντακτικός νομοθέτης αποτελεί μία δυνατή διαπλοκή σε βάσεις προκαταλήψεων και συνηθειών που δε βοηθούν την πρόοδο στο τομέα της έκφρασης των πολιτών και της απόδειξης της απαγκίστρωσης της πολιτείας από κατεστημένες τερατόμορφες πρακτικές.

Το δυνατό μας χαρτί το βγάλαμε στο τέλος. Εκτός του ότι η ανάρτηση σταυρών, εικόνων, κομποσχοινιών και άλλων θρησκευτικών και τελετουργικών συμβόλων εντός των αιθουσών και των γραφείων των Δικαστικών μεγάρων, προσβάλλει μία δέσμη συνταγματικών εγγυήσεων και ατομικών ελευθεριών, όπως η ισότητα όλων των ανθρώπων καθώς και η ίση αξία αυτών, τολμήσαμε να επικαλεστούμε τις ίδιες της πηγές του Δικαίου, τους νόμους και τον κανονισμό οργάνωσης και λειτουργίας του Δικαστικού μεγάρου. Σε κανένα σημείο δεν αναφέρεται η υποχρεωτικότητα ή έστω η δυνατότητα σε οποιονδήποτε να αναρτά εικόνες και σύμβολα πίσω από το κεφάλι του δικαστή, σαν προέκταση αυτού με το άυλο, το οποίο άλλοι δέχονται ότι εξουσιάζει τα πάντα και άλλοι όχι. Μα, αν δεν προβλέπετε σε κάποιο νόμο ή σε κάποια διάταξη, πώς είναι δυνατόν να αυθαιρετεί κάποιος και μάλιστα δικαστές και υπάλληλοι, γράφοντας το νόμο στα παλιά τους τα παπούτσια; Καμιά νομοθετική έδραση δεν υπάρχει και μάλιστα αυτή η τακτική χρονολογείται στο λουδοβίκειο και μεταλουδοβίκειο γαλλικό κράτος, το οποίο καθιέρωσε την ανάρτηση θρησκευτικών συμβόλων στα δικαστήρια. Η Πέμπτη γαλλική Δημοκρατία τα αφαίρεσε, εμείς όμως, σαν πιστοί ακόλουθοι των αυταρχικών καθεστώτων, συνεχίζουμε να στολίζουμε τις δικαστικές αίθουσες με σύμβολα που επέβαλαν άλλοι και σίγουρα όχι το κράτος δικαίου και η ίση μεταχείριση από τη Δικαιοσύνη των προσφευγόντων σε αυτήν.

Τελικά το ερώτημα παραμένει: η δικαστική λειτουργία και η απονομή δικαιοσύνης πηγάζει από το λαό ή από το Θεό στην Ελλάδα της ηθικής, επιστημονικής και πολιτισμικής έκπτωσης;

Ακόμα και τον ίδιο το Χριστιανισμό επικαλεσθήκαμε, ο οποίος δε θα δεχόταν σε καμία περίπτωση την κοσμική μεταφορά της υπέρτατης εξουσίας του θεού του. Ντροπιάζει το Χριστιανικό Θεό η ανάρτηση συμβόλων του σε ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα γεμάτο αδυναμίες και λάθη, είπαμε. Τίποτα δεν κρίθηκε ικανοποιητικό για την επιτροπή των δικαστών, των υπαλλήλων του δικαστικού μεγάρου και του δικηγορικού συλλόγου, παριστάμενοι όλοι αυτοί από τους εκπροσώπους τους, ώστε να πράξουν το αυτονόητο. Επικαλεστήκαμε και τον Αλεβιζάτο και το Μανιτάκη αλλά τι να μας πουν κι αυτοί, μπρος στην πολιτική πίεση που κυριαρχεί του δικαίου και κυρίως των πράξεων των δικαστών που συμπτωματικά έχουν και σημαντική πολιτική διάσταση.

Έτσι λοιπόν, οι Επιτροπές διαχείρισης των δύο δικαστικών μεγάρων φέρθηκαν έξυπνα. Αφού βεβαίως αρνήθηκαν να δουν το ζήτημα στην ουσία του και με τη σύμφωνη γνώμη του τότε προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου, εξέχοντος μέλους του ΣΥΡΙΖΑ, συμφώνησαν όλοι μαζί και ο Πρόεδρος του Συλλόγου, να παραπεμφθεί το ζήτημα στον Υπουργό Δικαιοσύνης, καθώς το θέμα ήταν μείζον και πώς να σήκωναν ένα τέτοιο βάρος; Εμείς πώς το σηκώσαμε, αναρωτηθήκαμε μέσα μας; Ή μήπως αν και όλοι μας ασκούμε τα καθήκοντά μας στον ίδιο τόπο και στα ίδια κτήρια, άλλοι θίγονται περισσότερο και άλλοι λιγότερο ή καθόλου από τη δίχως άλλο προσβολή ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αποκαλύπτεται στην περίπτωσή μας; Έτσι λοιπόν, τόσο η Επιτροπή των πολιτικών δικαστηρίων, με τη σύμφωνη γνώμη του αριστερού Προέδρου του δικηγορικού συλλόγου Θεσσαλονίκης, ο οποίος κατάφερε να μη μας στηρίξει ο Σύλλογος στο εύλογο νομικά και λογικά αίτημά μας, ενώ ουδέποτε συζητήθηκε το ζήτημα στο δικηγορικό σύλλογο, αφού όλως τυχαίως δεν υπήρξε απαρτία του αριστεροκρατούμενου συλλόγου μας, όσο και τα διοικητικά δικαστήρια, μας απάντησαν με γενικότητες σύνδεσης των θρησκευτικών συμβόλων με την παράδοσή μας και βέβαια λόγω σοβαρότητας του θέματος, μας παρέπεμψαν στον υπουργό Δικαιοσύνης.

Τελικά και λόγω παράλειψης απάντησης και του Υπουργού προσφύγαμε στο ΣτΕ και στο δημοκράτη Πρόεδρό του Κο Ρίζο , αν και φανταζόμασταν την ετυμηγορία. Ενώ λοιπόν παραστάθηκε για εμάς συνάδελφος από την Αθήνα και ενώ η μία εκ των τριών προσφευγόντων, η οποία υπέγραφε και το δικόγραφο, είχε μόλις γεννήσει, αιτήθηκε ο συνάδελφος να αναβληθεί η υπόθεση ώστε να παρασταθεί και η υπογράφουσα δικηγόρος αυτοπροσώπως, ο διορισμένος από την κυβέρνηση Πρόεδρος απάντησε: «Δε φτάνει που ζητάνε αυτά που ζητάνε, ζητάνε και αναβολή;»

Στην ουσία της υπόθεσης, δικαιολογήσαμε το έννομο συμφέρον μας, καθώς οι δικαστικές αίθουσες αποτελούν το δεύτερο σπίτι μας, εκεί ζούμε και βγάζουμε τα προς το ζειν, εκεί υπερασπιζόμαστε τους ελλειμματικούς συνανθρώπους μας μπρος στον παντοδύναμο δικαστή και την εικόνα του Θεού. Αναφερθήκαμε στην προσβολή της προσωπικότητάς μας καθώς και οι τρεις, ενεργοί πολίτες που διεκδικούμε την κάθε ημέρα μας και δε μας χαρίζεται τίποτα, ανήκουμε σε διαφορετικές θρησκείες αλλά συμφωνούμε όλοι και ο δηλώσας χριστιανός, ότι τέτοιες ενέργειες στολισμού του δικαστικού μεγάρου, μας προσβάλλουν άπαντες. Βεβαίως, η άρνηση της επιτροπής να αφαιρέσει τα σύμβολα αποτελεί διοικητική πράξη και όχι δικαστική και ως εκ τούτου το ΣτΕ όφειλε να δει την ουσία του θέματος και να αποφανθεί επί του θέματος. Εξάλλου ένα πολιτισμένο κράτος, αν θέλει να λέγεται τέτοιο, πρέπει να σέβεται την ΕΣΔΑ και το άρθρο 9 που προστατεύει τη θρησκευτική ελευθερία. Η αίτησή μας στο Συμβούλιο της Επικρατείας ανέφερε σαφώς ότι η απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί υποχρέωσή μας, ως λειτουργοί της και υποστηρικτές της  δημοκρατίας. Άλλωστε, εφόσον όλοι οι πολίτες δικαιούνται να αναπτύσσουν ελεύθερα την προσωπικότητά τους, εμάς μας φαίνεται μεροληπτική η παράτυπη και παράνομη ανάρτηση συμβόλων στο δημόσιο τόπο, όπου εργαζόμαστε και στον οποίο ή θα έπρεπε να υπάρχουν όλα τα θρησκευτικά σύμβολα όσων το αιτούνταν ή σύμφωνα με εμάς θα έπρεπε να αφαιρεθούν οι μαζικά αγορασμένες εικόνες από μαγαζιά εκκλησιαστικών ειδών που πλουτίζουν από τα θρησκευτικά θύματα.

Κάπου εκεί παρεμβλήθη και ο Αρχιεράρχης Πειραιώς Σεραφείμ, γνωστός για τις ακραίες του θέσεις, ο οποίος, με ένα γενικό και άκρως αόριστο ως προς το έννομο συμφέρον της παρέμβασής του δικόγραφο, ζήτησε να εμπλακεί στην υπόθεση. Η ανερμάτιστη λογική της δικανικής του σκέψης κατέληξε σε μία θλιβερή διαπίστωση, που μας προκάλεσε τρόμο και εν μέρει δικαιολογεί τη γεικότερη επέλαση της συντηρητικής βίαιης δεξιάς. Το δικόγραφο του Σεραφείμ αναφέρει ότι «Η Ελλάς δεν είναι κοσμικό κράτος». Και τότε τι είναι; Είναι μια νεοϊσλαμιστικού τύπου δημοκρατία όπου η θρησκεία αποτελεί το άλλοθι των πνευματικά ευνουχισμένων που δεν έχουν ανοίξει ένα βιβλίο στη ζωή τους, δεν έχουν πάει να ζήσουν μία ημέρα σε ένα σπίτι στο εξωτερικό, παρά σταυροκοπιούνται υστερικά όλη την ημέρα στα λεωφορεία μόλις περάσουν ένα μπετονένιο ανθρώπινο δημιούργημα; Ρώτησαν τον Θεό αν θέλει να κυριαρχεί η επίδειξη και η μισαλλοδοξία από τον εσωτερισμό, την αγάπη και την ταπεινότητα του Χριστιανισμού; Όλες αυτές οι αοριστίες του δικογράφου του Σεραφείμ θα μπορούσαν να νικήσουν τη λογική και τη νομικά άρτια επιχειρηματολογία της αίτησής μας; Μιας αίτησης, η οποία δεν αποτελούσε για μας, τίποτα άλλο παρά μία αντανάκλαση της προάσπισης των δικαιωμάτων κάθε αδυνάμου, των μεταναστών παντός γένους και σε κάθε χώρα, των χιλιάδων πνιγμένων στα νερά του Αιγαίου, που αφού τους καταστρέψαμε τις χώρες, πουλώντας τους ότι όπλο παράγουμε στην ΕΕ και θάβοντας όλα τα απόβλητά μας στα χώματά τους, τους οδηγήσαμε σε μαζικούς υγρούς τάφους, αυτούς και τα παιδιά τους. Προάσπιση κάθε μειονότητας που η άμορφη, απαίδευτη πλειοψηφία καταπιέζει γιατί δεν ανέχεται το διαφορετικό, κάθε ανθρώπου με αναπηρία που η κοινωνία τον απομονώνει μέχρι να εξοντωθεί. Και ο πιο νοήμων άνθρωπος καταλαβαίνει ότι η μισαλλοδοξία είναι χαρακτηριστικό αυτών που διεκδικούν μοναδικότητα και υπερίσχυση σε βάρος του άλλου. Η ίση αντιμετώπιση των πάντων είναι απλά θεμέλιο της αλληλοκατανόησης και της συνδημιουργίας. Αυτή η παιδική, απλή συλλογιστική φαντάζει σαν λόγος προς εξορκισμό τόσο για το Σεραφείμ (που έτσι κι αλλιώς δε μας αφορά στην Αίτησή μας στο ΣτΕ) όσο κυρίως για τους δικαστές που οφείλουν να υπερασπίζονται τους λίγους διαφορετικούς μιας δημοκρατίας.

Και κλείνω έτσι την προηγούμενη παράγραφο για να οδηγηθώ στην απόφαση του ΣΤΕ και στη συλλογιστική του Προέδρου του Σωτηρίου Ρίζου, ο οποίος βεβαίως μαζί με το υπόλοιπο δικαστήριο αποφάσισαν να απορρίψουν την αίτησή μας, κατά βάση για τυπικούς λόγους, χωρίς να αγγίξουν το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του παράτυπου της ανάρτησης των θρησκευτικών συμβόλων εντός των δικαστικών αιθουσών. Εξάλλου μία τέτοια κρίση αποζητά οξυμένο πνεύμα και πανανθρώπινη κουλτούρα. Αφού λοιπόν ο εισηγητής της υπόθεσης, πάρεδρος Κος Μάζος, εισηγήθηκε ν’ απορριφθεί η παρέμβαση του Σεραφείμ ως μη έχουσα κανένα έννομο συμφέρον προς τούτο, καθώς ενεργεί εκτός του γηπέδου επιρροής του, καθώς εμείς καταθέσαμε την αίτηση μόνο για τη Θεσσαλονίκη και αυτός από τον Πειραιά δεν έχει καμία σχέση ούτε με την υπόθεση, ούτε με τη Θεσσαλονίκη, το Δικαστήριο, με πρωτοστατούντα τον Πρόεδρό του, έκανε δεκτή την παρέμβαση του Σεραφείμ επειδή έκρινε ότι έχει ηθικό έννομο συμφέρον. Αγνόησε δηλαδή τον εισηγητή. Τι σημαίνει ηθικό συμφέρον; Σε τι κράτος ζούμε; Γιατί έχουμε τους νόμους και το Σύνταγμα; Για να δικαιολογούμε δικαστικές επιλογές με έρεισμα το γενικόλογο ηθικό συμφέρον; Και το νομικό θεμέλιο της αίτησής μας που αναφέρεται σε συγκεκριμένα νομικά και ουσιαστικά γεγονότα; Στο καλάθι των αχρήστων μπρος σε ευφάνταστες ετυμηγορίες δικαστηρίων. Με την ευλογία προέδρου και κυβέρνησης, που αμφότεροι απαξίωσαν το αίτημά μας, χωρίς μάλιστα ουσιαστική επιχειρηματολογία. Μάλιστα, η απόφαση του ΣτΕ ανέφερε ότι οι αποφάσεις των Επιτροπών Διαχείρισης των μεγάρων αν και προερχόμενες από Επιτροπές στις οποίες συμμετέχουν ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου και δικαστικών υπαλλήλων και αν και αφορούν σε διοικητικές κρίσεις και όχι δικαιοδοτικές, το ΣτΕ απεφάνθη ότι συνεχίζουν να είναι δικαστικές αρχές, η συμμετοχή πολιτών μη δικαστών σε αυτές δεν επηρεάζει το χαρακτήρα τους και ως εκ τούτου δε χωρά αίτηση ακύρωσης σε αυτές. Δηλαδή, η απόφαση των επιτροπών δεν είναι διοικητική απόφαση αλλά δικαστική και για αυτό κακώς καταθέσαμε αίτηση ακύρωσης στο ΣτΕ.

Ένας δε εκ των βασικών λόγων απόρριψης της αίτησής μας, ο οποίος αποδεικνύει και τη σοβαρότητα αντιμετώπισής της από τα Δικαστήριο ήταν και το γεγονός ότι δεν είχαμε έννομο συμφέρον που να βλάπτεται καθόσον δεν αποδείχθηκε προαποδεικτικώς ότι ήμασταν δικηγόροι. Η μόνη σφραγίδα, σύμφωνα πάντα με το ΣτΕ της δικηγόρου που υπέγραψε το δικόγραφο με τον αριθμό μητρώου της στο δικηγορικό σύλλογο Θεσσαλονίκης, δεν αποδείκνυε ότι είναι δικηγόρος και ως εκ τούτου, με αμφισβητούμενη της ιδιότητά μας ως δικηγόροι, δεν είχαμε έννομο συμφέρον αν προσφύγουμε κατά της απόφασης της Επιτροπής διαχείρισης δικαστικών μεγάρων. Ενώ λοιπόν ο Σεραφείμ είχε ηθικό συμφέρον να παρέμβει, εμείς ακόμα αναρωτιόμαστε εάν είμαστε δικηγόροι.

Κάπως έτσι έκλεισε η απόφαση, με απόρριψη της αίτησής μας και καταδίκη μας σε δικαστικά έξοδα. Και μάλιστα, ο κυρίως θιγόμενος, το Ελληνικό Δημόσιο, δικαιούτο βάσει απόφασης 460 ευρώ ενώ ο Σεραφείμ 640 ευρώ. Είναι δυνατόν να επιδικάσθηκε δικαστική δαπάνη μεγαλύτερη στο Σεραφείμ απ’ότι στο Δημόσιο; Με ποια λογική; Το Δημόσιο υπολείπεται της Εκκλησίας;

Θα έλεγε λοιπόν κανείς, με αφορμή σκέψης μια δικαστική απόφαση, δεδομένων και των κρουσμάτων ανόδου δεξιών, συντηρητικών και ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων στο προσκήνιο, ότι η επικρατούσα κατεστημένη λογική, που μας οδήγησε στην πνευματική και οικονομική μας παρακμή αρνείται να ασκήσει αυτοκριτική και να ξεπεράσει τον εαυτό της. Ωστόσο εμείς θα παλεύουμε για το φως κόντρα στο σκοτάδι τέτοιων πολιτικών καθώς και της παραβίασης πανανθρώπινων αρχών όπως αυτών της αντικειμενικότητας, της δίκαιης μεταχείρισης κάθε ανθρώπου και του σεβασμού στη διαφορετικότητα ως αρχή ευνομίας και ευημερίας.

Ο Pete το προηγούμενο βράδυ μας είχε υποσχεθεί πρωινή βόλτα στο Bristol. Συναντηθήκαμε στο κέντρο της οκτάκτινης GeorgeSquare και αντί για καλημέρα μας λέει ένα «Πάμε σε μια εκκλησία να σας δείξω μια μηχανή χάους»! Καταλήξαμε στον StMaryRedcliffe, κανονικότατο ναό, με τον γοτθικό του ρυθμό, με τα βιτρό και το όργανο του. Ο Pete μας άφησε λίγο να χαζέψουμε το φως και τα αγάλματα και μετά στάθηκε μπροστά μας και μας ανακοίνωσε οτι ήρθε η ώρα να δούμε τη μηχανή του χάους.

Μας έφερε μπροστά σε ένα εκκρεμές στημένο πάνω σε έναν ξύλινο σταυρό. Ένα απλά φτιαγμένο διπλό εκκρεμές, την κίνηση του οποίου προκαλούσε, η συνεχής ροή νερού. Παρ’ όλο που το εκκρεμές θεωρείται το σύμβολο της κανονικότητας και της πρόβλεψη, το συγκεκριμένο είχε σχεδιαστεί ώστε να μην μπορεί να προβλεφθεί προς τα που θα κινηθεί, σε ποια ταχύτητα και γωνία.

Έχει τοποθετηθεί στην συγκεκριμένη εκκλησία για να θυμίζει την τυχαιότητα, το αναπάντεχο και την απόλυτη νίκη του χάους πάνω από την οποιαδήποτε προσπάθεια ελέγχου. Οι επιστήμονες που το σχεδίασαν το τοποθέτησαν εκεί για να αποτελέσει μια απόδειξη θριάμβου της πίστης στο Θεό απέναντι στην σιγουριά της επιστήμης.  Φτιαγμένο από επιστήμονες, το χαοτικό εκκρεμές αποτέλεσε έμπνευση του καθηγητή φυσικής του Cambridge, SirBrianPippardFRS, δημιουργία του Κου RobertKnight, και όραμα του DrEricAlbone, ο οποίος και το τοποθέτησε στην εκκλησία.

Δίπλα ακριβώς, ένα κείμενο σου ξεκαθάριζε ότι « Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι, ότι με όλη την επιστήμη στον κόσμο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς ακριβώς θα κινείται αυτό το εκκρεμές σε ένα λεπτό από τώρα. Έτσι είναι ο κόσμος. Σε αυτό το απλό μηχάνημα, βλέπετε ένα νέο σύνορο στην προσπάθεια κατανόησης του κόσμου μας. Οι επιστήμονες το αποκαλούν χάος». Να θυμίσω ότι βρισκόμαστε σε εκκλησία, χριστιανική.

Και το κείμενο συνεχίζει «Μερικοί άνθρωποι στρέφονται στην επιστήμη για βεβαιότητες στις οποίες να βασίσουν τη ζωή τους. Ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι η γνώση δεν μπορεί ποτέ να μας παρέχει βεβαιότητα, ακόμη και για αυτό το απλό μηχάνημα. Ο κόσμος είναι πιο όμορφο και πιο εκπληκτικό μέρος από ό, τι θα μπορούσαμε να έχουμε φανταστεί.»

Αν και η κίνηση του συγκεκριμένου εκκρεμούς έχει κανόνες, θα αφήσω τη φυσική έξω από αυτό γιατί και η ίδια θα το προτιμούσε, και θα θαυμάσω το πως επιστήμονες θέλοντας να υμνήσουν τον θεό, τελικά εξύμνησαν το χάος. Ο ψευδο-επιστήμονας μέσα μου πήγε να ταραχτεί, αλλά ο χαοτιστής έβγαλε το καπέλο του με σεβασμό. Στα χαοτικά συστήματα η παραμικρή αλλαγή μπορεί να έχει αποτελέσματα με αναπάντεχες και δυσανάλογες διαστάσεις. Η ίδια η ύπαρξη του εκκρεμούς μέσα σε μία εκκλησία ήταν η ξεκάθαρη απόδειξη. Τόσα διπλά μηνύματα που αλληλοεξόντωναν το ένα το άλλο και ειρωνεύονταν με χάρη την ίδια τους την ύπαρξη, ούτε η γάτα του Schrödinger δεν θα ανεχόταν.

Κουνήσαμε την ουρά μας, ακούγοντας λίγο το όργανο και λίγο το νερό και κοιτάζοντας υπνωτισμένοι το εκκρεμές. Απροσδιοριστίες, χάος, πίστη και επιστήμη. Μηνύματα, προπαγάνδα και τέχνη. Προσπάθεια να χτυπήσουμε την επιστήμη χρησιμοποιώντας επιστήμη και τελικά εξυμνώντας το χάος και ουχί τον βιβλικό θεό.  Ο Pete μας έβγαλε από την εκκλησία πριν ακούσει τα εγκεφαλικά μας κύτταρα να σκάνε σαν ποπ κορν.

Λίγους μήνες μετά, αρκετά μακριά από τον StMaryRedcliffe, έσκασε ο κυβερνητικός ανασχηματισμός, με Βορίδη στο Υπουργείο Υγείας και Λοβέρδο στο Παιδείας, ενώ στη Βουλή ακουγόντουσαν κραυγές υπέρ της ελευθερίας από φασιστικά έδρανα. Αλλά πλέον ήμασταν έτοιμοι και απλά περιμένουμε τον Pete να μας βγάλει από τη χώρα γιατί αρχίζουμε να μυρίζουμε το καλαμπόκι να σκάει και την απροσδιόριστη συνέπεια να έρχεται…

* η φωτογραφία από εδώ και αυτή του εξωφύλλου από εδώ