Πριν από λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε εκδήλωση σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας με θέμα «Η απειλή του φανατικού Ισλάμ και η εσωτερική ασφάλεια». Καλεσμένοι να μιλήσουν για αυτό το θέμα, ήταν δυο πρώην και ο νυν υπουργός Προστασίας του Πολίτη (ο Μ. Χρυσοχοίδης, ο Ν. Δένδιας και ο Γ. Πανούσης). Ενόψει μας Ευρώπης που περιχαρακώνεται  ολοένα και περισσότερο με το πρόσχημα της τζιχαντιστικής απειλής και σε μια χώρα που τα κανάλια της απελπισμένα προσπαθούν να ενώσουν τζιχαντιστές με ποινικούς και μέλη επαναστατικών οργανώσεων, είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σκέφτηκα, να παρακολουθήσουμε τι έχουν να πουν οι υπουργοί.

H εκδήλωση ξεκίνησε με την Άννα Διαμαντοπούλου να λέει πως το συγκεκριμένο θέμα δημιούργησε τη μεγαλύτερη «κινητικότητα» από όλες τις προηγούμενες εκδηλώσεις του δικτύου. Συγκεκριμένα είπε πως έλαβε «αριστερίστικα και εθνικιστικά σήματα, καθότι και οι δύο πλευρές έχουν μεγάλα πάθη», μην παραλείποντας να συσχετίσει τα δύο λεγόμενα άκρα. Η Διαμαντοπούλου έκανε μια εισαγωγή  μιλώντας για το πώς οργανώσεις όπως ο ISIS έχουν την «πολιτική και θρησκευτική φαντασίωση να καταστρέψουν τη Δύση» και πως πρέπει να διασφαλίσουμε «την εσωτερική ασφάλεια δηλαδή την κοινωνική ειρήνη» της χώρας μέσω της φύλαξης των συνόρων, ενίσχυσης της Frontex κλπ. Μεταξύ άλλων είπε πως «τα κέντρα φιλοξενίας έχουν μόνο νόημα αν επαναπατρίζουν». Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Χ. Μεμής (Protagon, Τα Νέα) επιχειρώντας αρχικά να μεταφέρει την επικαιρότητα που θέλει την Ευρώπη να σχεδιάζει επέμβαση στη Λιβύη προκειμένου να «ελέγξει» τις μεταναστευτικές ροές καθώς και τη συζήτηση περί πράσινης κάρτας που θα δίνει, σύμφωνα με τον Μεμή, τη δυνατότητα στους μορφωμένους μετανάστες να δουλεύουν στην ΕΕ.

Μεσολάβησε ένα βίντεο του Επιτρόπου Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δ. Αβραμόπουλου, ο οποίος με  έντονο στοιχείο δραματικότητας μίλησε για τα μεγάλα ευρωπαϊκά ιδεώδη, για «τον ισλαμικό φανατισμό που είναι η βασική απειλή ενάντια στην Ευρώπη» και την «αθόρυβη και ειρηνική πρόληψη και αντιμετώπιση με όλα τα πρόσφορα μέσα ενάντια στην απειλή».

Μετά το βίντεο, πρώτος μίλησε ο Μιχάλης Χρυσοχοίδης ο οποίος ξεκίνησε διαχωρίζοντας την ισλαμιστική τρομοκρατία με την ισλαμοφοβία σε περίπτωση που κάποιος τα ταύτιζε. Αργότερα μίλησε για τους λόγους, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, που οδηγούν στον ισλαμικό φανατισμό. «Ανεργία, περιθωριοποίηση/γκετοποίηση, ριζοσπαστικοποίηση, ισλαμικός φανατισμός». Συνέχισε λέγοντας «από τις σπηλιές του Αφγανιστάν της Al Qaida μέχρι το τρομοκρατικό ψευδοκράτος του ISIS, αυτή η διαφοροποίηση θέτει διάφορα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε». Μίλησε για επιχειρήσεις στην περιοχή, μίλησε για ενίσχυση του τοπικού αντίπαλου στρατού  (του ISIS) και τέλος τη διπλωματική συνεργασία με άλλα κράτη. Αναφέρθηκε στο ξεκίνημα του φαινομένου και στον «πανικό» που αισθάνεται ο ευρωπαίος πολίτης που «σκέφτεται ότι ανάμεσα του βρίσκεται κάποιος που θα μπορούσε να κάνει τέτοια πράγματα» (όπως τρομοκρατικές επιθέσεις). Σύμφωνα με πηγές που δεν ανέφερε και δεν μπορέσαμε να βρούμε, ο Χρυσοχοίδης υποστήριξε πως «τα 2/3 των Μουσουλμάνων της Ευρώπης ασπάζονται τον τζιχαντισμό». Συνέχισε μιλώντας για την αιτία που οδηγεί στην υιοθέτηση της ιδεολογίας του τζιχαντισμού, λέγοντας πως «η αποτυχία της Αραβικής Άνοιξης έβγαλε ως προϊόν καταπιεσμένες μάζες που λειτουργούν ως τρομοκράτες» αναφερόμενος συγκεκριμένα στην Τυνησία και την Αίγυπτο.

Το σημείο που στάθηκε ιδιαίτερα ήταν «η μαζική είσοδος χιλιάδων ανθρώπων που μπαίνουν ανεξέλεγκτα μέσα στην Ελλάδα». «Έχουμε το πρόβλημα των προσφύγων που γίνονται πρόσφυγες λόγω πολεμικών λόγων και σε αυτό δεν υπάρχει καμία συζήτηση για φιλοξενία, προστασία, περίθαλψη κλπ». Συνέχισε λέγοντας, «τους νόμιμους μετανάστες πρέπει να τους διαχειριζόμαστε όπως όλους τους πολίτες. Αυτό που δεν πρέπει να διαπραγματευτούμε είναι ότι δε μπορεί όποιος έρχεται στη χώρα να κυκλοφορεί ελεύθερος παρανόμως» γιατί σύμφωνα με τον Χρυσοχοίδη «αυτός ο άνθρωπος (σ.σ. ο παράνομος μετανάστης) είναι το μεγαλύτερο εργαλείο εγκληματικότητας». Αναφέρθηκε στην Αμυγδαλέζα και πως αρχικά φτιάχτηκε για να χωρέσουν 800 άτομα, ενώ οι συνθήκες ήταν πολύ καλές. Μίλησε για την μεγάλη σημασία της θωράκισης των συνόρων από τη Frontex και πως πρέπει «να ελεγχθεί η λαθρομετανάστευση που οδηγεί είτε στην τρομοκρατία, είτε στην ισλαμοφοβία». Στο τέλος της ομιλίας του, αναφέρθηκε στο ότι δεν υπάρχει κοινή μεταναστευτική πολιτική και πως έχει αντιμετωπίσει «πρωτοφανή αδιαφορία από τις πρεσβείες των χωρών προέλευσης». Έκλεισε λέγοντας πως η αστυνομία χρειάζεται υποστήριξη γιατί κάνουν μεγάλη προσπάθεια «να φιλοξενούν ανθρώπους στα τμήματα και να διατηρούν την εσωτερική ασφάλεια και τις ροές των μεταναστών».

Ο επόμενος που μίλησε ήταν ο υπουργός Νίκος Δένδιας, ο οποίος πήρε το λόγο, ευχαριστώντας τη Διαμαντοπούλου που έδωσε αυτή τη μεγάλη ευκαιρία να συναντηθούν «λογικές φωνές». Αρχικά δήλωσε την «συμπαράσταση του και την αγάπη του» στον καινούριο υπουργό Πανούση αντιλαμβανόμενος το δύσκολο έργο του μιας και ο ίδιος όπως είπε δεν είχε κοιμηθεί το βράδυ που ο Σαμαράς τον είχε ενημερώσει για την ανάληψη του συγκεκριμένου υπουργείου. Ξεκίνησε μιλώντας για τις μεταναστευτικές ροές λέγοντας κι αυτός πως «δε μπορεί να έρχονται στη χώρα οι μετανάστες και να περιφέρονται» γι’ αυτό και δημιουργήθηκαν τα προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης.  «Το ξεκίνησε ο Μιχάλης και το παρέλαβα από κείνον» είπε αναφερόμενος στον Χρυσοχοίδη. «Είχαμε επιστρέψει 50.000 ανθρώπους, ήμασταν πρωταθλητές» δήλωσε. Συνέχισε λέγοντας πως «τουλάχιστον 3000 Μουσουλμάνοι Ευρωπαίοι πολίτες μάχονται στη Συρία και πως αυτοί μπορεί να είναι εν δυνάμει απειλή στην έννομη Ευρώπη». Είπε πως δεν είναι δυνατόν να τους παρακολουθούμε όλους και πιο συγκεκριμένα δήλωσε πως «υπερσύγχρονα συστήματα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν μέχρι 9 άτομα στο έδαφος τους άρα αυτά που ακούτε ότι κάνει η αστυνομία δεν ισχύουν». Μίλησε για τα μη επαρκή κονδύλια της Ευρώπης για τη μετανάστευση και πως «αν η ΕΕ πιστεύει πως θα τη βγάλει φτηνά είναι γελασμένη». Σε εκείνο το σημείο πρόσθεσε παρακαλώντας το ακροατήριο να μη το λάβει καχύποπτα πως «από τα συνολικά τρομοκρατικά συμβάντα, πάνω από το 70% έχει τουλάχιστον ένα στοιχείο ισλαμισμού». Μίλησε για τη συμμαχία της Ελλάδας με το Ισραήλ και το κατά πόσο αυτό «μας κάνει και εμάς στόχο»,  φέρνοντας τον «εχθρό» έξω από το σπίτι μας. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε πως «ο τρομοκράτης στη Βουλγαρία που έβαλε βόμβα σε Ισραηλινούς είχε προσπαθήσει να εισέλθει στην Ελλάδα μέσω του Έβρου και στάλθηκε πίσω». Μίλησε επίσης για τις συχνές επισκέψεις της επιτρόπου Μάλστρομ  «που είχε κάνει μόνιμο προορισμό της την Ελλάδα» και πως κάτω από αυτή τη στενή επίβλεψη όλα λειτουργούσαν όπως έπρεπε. Πρότεινε να ενωθούν τα υπουργεία Ναυτιλίας και Προστασίας του Πολίτη προκειμένου να υπάρχει κοινή διαχείριση στο θέμα της μετανάστευσης. Είπε επίσης πως «ο φράχτης είναι ένα μικρό κομμάτι, την δουλειά την κάνουν οι κάμερες» και γι’ αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν αυτά τα συστήματα. Τέλος, περιέγραψε διάφορες επιχειρησιακές ομάδες που θα έπρεπε να ενισχυθούν με ραντάρ και κάμερες προκειμένου να προλαβαίνουμε την είσοδο των μεταναστών στη  χώρα.

Ο τελευταίος που μίλησε ήταν ο νυν υπουργός Γιάννης Πανούσης. Ξεκινώντας αναρωτήθηκε «πώς να μιλήσεις στην Ευρώπη για το μεταναστευτικό όταν έχεις ανοιχτά μέτωπα με το Eurogroup». Συνέχισε την ομιλία του κάνοντας κάποιες παραδοχές σε σχέση τη παγκόσμια και ευρωπαϊκή κατάσταση. Μίλησε για τη «νέα γεωγραφία εξουσίας που δημιουργήθηκε με την παγκοσμιοποίηση» και  την Ευρώπη φρούριο, προτρέποντας «να μην μπερδεύουμε τη συνθήκη Σένγκεν με το πρόγραμμα Τάμπερε». Είπε πως «η απειλή δεν έρχεται μόνο από τα σαπιοκάραβα αλλά έρχεται και ως τουρίστας και ενταγμένος ευρωπαίος πολίτης». Ο Πανούσης είπε πως «μιλάμε για έναν πλανητικό τρόμο με πρόσημο το Ισλάμ» ενώ δεν δίστασε να πει πως «το Αφγανιστάν έχει κυρίως εγκληματική δραστηριότητα» λέγοντας και αυτός να μην το λάβουμε καχύποπτα. «Για φανταστείτε τι θα συμβεί αν φέτος το καλοκαίρι έρχονταν 500.000 μετανάστες;» αναρωτήθηκε και συνέχισε λέγοντας πως «τα χρήματα δε λύνουν ούτε τα ζητήματα ασφάλειας, ούτε τίποτα». Συνέχισε λέγοντας πως «πρέπει να τελειώνουμε με την ιστορία της διαπραγμάτευσης για να ασχοληθούμε με ριζικές προτάσεις». Η κατά τα άλλα χαοτική ομιλία του Πανούση τελείωσε με την εξής δήλωση «το κεκτημένο του Δένδια εμείς θέλουμε να το κρατήσουμε στο κέντρο της Αθήνας και νομίζω το κρατάμε ως τώρα». Σε ερωτήσεις από το κοινό μετά το τέλος της τοποθέτησης του, ο Πανούσης δήλωσε πως θέλει να ξαναδεί το θέμα της ενσωμάτωση αναρωτώμενος «αν έχουμε αντιληφθεί ότι μεθαύριο θα μας συλλάβει κάποιος από την Αλβανία ή θα μας δικάσει κάποιος από τη Ρουμανία».

Στη συνέχεια ο λόγος πέρασε στο κοινό, στο οποίο μεταξύ άλλων βρίσκονταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ο Γιώργος Φλωρίδης (πρώην αρχηγός ΕΛ.ΑΣ, Υπουργός Δημοσίας Τάξης 2003-2004), ο Πάνος Μπεγλίτης (Υπουργός Εθνικής Άμυνας 2011), ο Λευτέρης Οικονόμου (πρώην αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ και υφυπουργός Δημόσιας Τάξης) ο πρώην δικοικητής της ΕΥΠ και διάφοροι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Οι ερωτήσεις από το κοινό και τους πρώην υπουργούς και αρχηγούς της αστυνομίας αφορούσαν είτε την ενσωμάτωση των μεταναστών, είτε την επέμβαση στη Λιβύη με τον Πάγκαλο να διευκρινίζει τα μεγάλα συμφέροντα της Ευρώπης ενόψει της επέμβασης στην περιοχή λέγοντας πως «η Ευρώπη δεν έχει μόνο αγνές προθέσεις». Όταν το πάνελ και πιο συγκεκριμένα ο Πανούσης ρωτήθηκαν από δημοσιογράφο αν υπάρχει κάποια τεκμηριωμένη έρευνα που να ενώνει τους μετανάστες με το τζιχαντισμό εκείνοι απάντησαν (Πανούσης, Χρυσοχοίδης) πως καλό είναι να μην ταυτίζουμε τις έννοιες αλλά καλό είναι να τις κοιτάμε, αποφεύγοντας έτσι να απαντήσουν πως απλά δεν υπάρχει.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον πως σε μια εκδήλωση με θέμα την «απειλή του φανατικού Ισλάμ» και την «εσωτερική ασφάλεια» οι καλεσμένοι μίλησαν αποκλειστικά για το μεταναστευτικό θέμα. Το πώς και γιατί ενώνεται η Frontex και τα ραντάρ με το φανατικό Ισλάμ δεν απαντήθηκε ποτέ. Οι πρώην υπουργοί κατέφευγαν συνεχώς σε γενικεύσεις (χωρίς καμία τεκμηρίωση) λέγοντας για παράδειγμα ότι ο παράνομος μετανάστης, καθώς δε ξέρουμε ποιος είναι και τι πιστεύει, είναι εν δυνάμει τρομοκρατική απειλή. Η απειλή έρχεται απ’ έξω ή μπορεί να είναι και χρόνια μέσα αλλά είναι σίγουρα οι άλλοι. Οι αλλόθρησκοι, οι ξένοι, οι παράνομοι. Το πώς φτάνουμε από αυτό το σημείο να στοχοποιούνται δεκάδες μετανάστες και να πέφτουν θύματα ρατσιστικών επιθέσεων από ναζιστικές οργανώσεις δε μπήκε καθόλου στη συζήτηση παρά μόνο από τον Χρυσοχοΐδη που διαχώρισε την ισλαμιστική τρομοκρατία από την ισλαμοφοβία (;). Όσο μιλούσαν για τις μεταναστευτικές ροές, ήταν φανερό πως η Ευρώπη της επιτήρησης και της ασφάλειας* είναι κάτι καλό, προοδευτικό και η μόνη λύση. Η Frontex σώζει ζωές, σώζει εμάς από αυτούς και όλα συμβαίνουν για την ευρύτερη κοινωνική και ευρωπαϊκή ειρήνη.

*σχετικά, βλ. το βιβλίο του Αποστόλη Φωτιάδη: «Έμποροι των συνόρων: Η νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική επιτήρησης»

φωτογραφία εξωφύλλου Oona Räisänen

Λέμε και ξαναλέμε ότι δεν μας αρέσουν οι επέτειοι και τα μνημόσυνα, αλλά καμιά φορά υποκύπτουμε κι εμείς στον εκβιασμό του χρόνου, της συγκυρίας και των ημερομηνιών. 21 Φεβρουαρίου του 1965, πενήντα χρόνια πριν δηλαδή, δολοφονήθηκε ο Malcolm X. Κι εδώ, αντιμετωπίζουμε μια επιπλέον δυσκολία. Πώς να μιλήσουμε για μια προσωπικότητα που είναι αδύνατον να χωρέσει σε ένα και μόνο πλαίσιο; Πώς να προσεγγίσει κανείς τον Malcolm X αν δεν ξεκινήσει από δέκα διαφορετικές αφετηρίες; Πώς να κρίνει κανείς την επιθετικότητα, τις αντιφάσεις, τη μαχητικότητα και την προσήλωση του Malcolm X, αν δεν έχει προσπαθήσει να καταλάβει όπως έλεγε η Angela Davis τον μαύρο άνθρωπο της Αμερικής. Το μαύρο άνθρωπο που όπως εύστοχα το έθεσε ο Norman Mailer «η οπτική του για τη ζωή προήλθε όχι μόνο από την ταραγμένη του εμπειρία στην Αμερική αλλά και από τα θραύσματα της χαμένης αφρικάνικης πίστης του».

Ο Malcolm X ήταν παιδί αυτής της διπλής αποξένωσης, ξένος και σκλάβος για τον αμερικάνικο πολιτισμό και ξένος και ξεχασμένος ως προς τη μνήμη της Αφρικής. Ήταν λοιπόν ένας άνθρωπος με φοβερές αντιφάσεις, αγωνία και πάρα πολλές γωνίες. Ένας άνθρωπος που έζησε ως λούμπεν μικροπαραβατικός και νταβατζής, ως φανατικός και θρησκόληπτος, ως μαχητικός και επίμονος αγωνιστής για την ελευθερία. Ο Malcolm X ήταν ένας άνθρωπος που καιγόταν.

No, I’m not an American. I’m one of the 22 million black people who are the victims of Americanism. One of the 22 million black people who are the victims of democracy, nothing but disguised hypocrisy. So, I’m not standing here speaking to you as an American, or a patriot, or a flag-saluter, or a flag-waver – no; not I. I’m speaking as a victim of this American system. And I see America through the eyes of the victim. I don’t see any American dream; I see an American nightmare.

 

Ο Malcolm Little γεννήθηκε στη Νεμπράσκα το 1925. Η μητέρα του Malcolm, Louise ήταν ανοιχτόχρωμη, γεγονός που οφειλόταν στο ότι η δική της μητέρα είχε βιαστεί από κάποιο λευκό αφεντικό. Η ίδια μάλλον ζοριζόταν απ’ αυτό το χαρακτηριστικό της, οπότε όπως αναφέρει ο ίδιος ο Malcolm πήγε και παντρεύτηκε τον πιο μαύρο που βρήκε. Το ζήτημα αυτό, των βιασμών δηλαδή μαύρων γυναικών και το τραύμα του να είσαι μαύρος αλλά όχι αρκετά σκούρος, περιγράφεται ωραία κι από τον Boris Vian στο «θα φτύσω στους τάφους σας».  Ο πατέρας του Malclom, Earl Little ήταν ιεροκήρυκας, συμμετείχε στον αγώνα για τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των μαύρων και πίστευε ότι οι μαύροι της Αμερικής έπρεπε να επιστρέψουν στην Αφρική. O Earl Little πέθανε όταν ο ίδιος ήταν έξι χρονών. Η αστυνομία είδε αυτοκτονία, αλλά υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο Earl Little σκοτώθηκε από άντρες της Κου Κλουξ Κλαν. Η μητέρα του Malcolm δεν άντεξε το θάνατο του συζύγου της και μέσα στον επόμενο χρόνο κατέληξε σε ένα ψυχιατρείο. Ο Malcolm μεγάλωσε σε ανάδοχη οικογένεια. Στα 15 του παράτησε το σχολείο, ενώ ήταν καλός μαθητής. Ο ίδιος περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ότι αυτό συνέβη, όταν είπε στον (λευκό) δάσκαλό του ότι θέλει να γίνει δικηγόρος. Ο δάσκαλος του απάντησε ότι «αυτός δεν είναι ρεαλιστικός στόχος για ένα νέγρο».

Από το 1943 που πηγαίνει στο Χάρλεμ εμπλέκεται σε όλων των ειδών τις παραβατικές δραστηριότητες. Τζόγος, μικροκλοπές, ναρκωτικά, νταβατζιλίκια. Το 1945 επιστρέφει στη Βοστόνη, όπου ζούσε πριν τη Νέα Υόρκη, και μαζί με άλλους τέσσερις συνεργούς πραγματοποιούν κλοπές σε σπίτια πλούσιων λευκών οικογενειών. Το 1946 συλλαμβάνεται και στέλνεται στη φυλακή εκτίοντας ποινή 8 έως 10 ετών.

Η θρησκεία και το Έθνος του Ισλάμ

Στη φυλακή έρχεται σε επαφή με τη θρησκεία. Μαθαίνει για τους Μαύρους Μουσουλμάνους. Διδάσκουν ότι δεν πρέπει κανείς να τρώει χοιρινό, δεν πρέπει να καπνίζει και δεν πρέπει να πίνει αλκοόλ. Αλλά ταυτόχρονα μιλάνε για τον «λευκό διάβολο» και για μαύρη περηφάνια. Μιλάνε για τον επαναπατρισμό στην Αφρική των μαύρων που απήχθηκαν και εξορίστηκαν και από την γη τους. Ο Malcolm βρίσκει εδώ ένα τρόπο να δει τον εαυτό του. Σκέφτεται ότι όλοι οι λευκοί άνθρωποι που έχει γνωρίσει του έχουν φερθεί με μίσος, αλαζονεία, απληστία και αδικία. Σκέφτεται ότι σε όλη του τη ζωή είχε τη νοοτροπία του σκλάβου. Αρχίζει να διαβάζει πυρετωδώς και έτσι όταν αποφυλακίζεται αναδεικνύεται γρήγορα σε κορυφαίο στέλεχος του Έθνους του Ισλάμ. Πλέον ονομάζεται Malcolm X κι όχι Little. Το Little είναι το όνομα που έδωσαν στους προγόνους του, αυτοί που τους σκλάβωσαν. Το X συμβολίζει πια τον ανώνυμο ξεριζωμένο άνθρωπο.

“If we react to white racism with a violent reaction, to me that’s not black racism. If you come to put a rope around my neck and I hang you for it, to me that’s not racism. Yours is racism, but my reaction has nothing to do with racism.(..)  Be peaceful, be courteous, obey the law, respect everyone; but if someone puts a hand on you, send him to the cemetery”.

Το Έθνος του Ισλάμ ήταν μια οργάνωση με ηγέτη τον Elijah Muhammad. Το πρόταγμά του ήταν ένας συνδυασμός ιδεών όπως πειθαρχία, προκοπή, υπακοή και ταπεινότητα με την ιδέα της οικονομικής ανεξαρτησίας. Είχε επιχειρήσεις, έφτιαχνε τζαμιά και αγόρασε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Επιζητούσε να εγκαθιδρύσει ένα ανεξάρτητο κατά κάποιο τρόπο κράτος των Μαύρων μουσουλμάνων είτε στις ΗΠΑ είτε στην Αφρική και έψαχνε τρόπους να φτιάξει μια ισχυρή μαύρη οικονομία. Ο ίδιος ο Malcolm X εξηγούσε τη διαφορά μεταξύ segregation και separation, λέγοντας ότι στην πρώτη περίπτωση (που ίσχυε στο Νότο μέχρι εκείνα τα χρόνια, μέχρι δηλαδή το 1954 ενώ ουσιαστικά τελείωσε το 1964) ο λευκός άνθρωπος διαχωρίζει τον εαυτό του από τον μαύρο, αλλά δεν τον αφήνει να πάει μακριά γιατί θέλει να ελέγχει πολιτικά (βοηθώντας να εκλεγούν συγκεκριμένοι αντιπρόσωποι) και οικονομικά (έχοντας την ιδιοκτησία των καταστημάτων) τις κοινότητές του. Ο Malcolm X μιλώντας για separation εννοούσε έναν πλήρη διαχωρισμό λευκών και μαύρων, κατά τον οποίο όμως οι μαύρες κοινότητες θα ελέγχουν οι ίδιες τους πολιτικούς τους και τις οικονομικές τους δραστηριότητες.

Αλλά ο Malcolm X δεν μπορούσε να μείνει στο Έθνος του Ισλάμ. Η οργάνωση δεν επιθυμούσε να ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα πολιτικά ζητήματα, αλλά κυρίως να φροντίσει την διατήρηση του στάτους της. Μόλις απέκτησε κάποια δύναμη (οικονομική κυρίως), σταμάτησε να είναι επικίνδυνη. Με άλλα λόγια δηλαδή ήθελε έναν μαύρο καπιταλισμό. Ο Malcolm X όμως σε κάθε του λόγο εξαπέλυε ένα συνολικό κατηγορώ για το πολιτικό σύστημα και τις κοινωνικές πρακτικές. Αφορμή για την τελική ρήξη στάθηκε ένα σχόλιο του Malcolm X για τη δολοφονία του Κένεντι. Ο Malcolm X είπε ότι απλά ένα μέρος της βίας που ασκεί το σύστημα του επιστράφηκε. Η δήλωση αυτή θεωρήθηκε ότι τρόμαξε και απομάκρυνε το ευρύ κοινό. Στην αρχή επιβλήθηκε ως ποινή η σιωπή για τρεις μήνες, αλλά λίγο αργότερα ο Malcolm X αποχώρησε οριστικά από την οργάνωση.

Muslim Mosque, Inc. και Organization of Afro-American Unity

Ο Malcolm X μιλούσε πια για μαύρο εθνικισμό και οργανωνόταν στη βάση της πολιτικής και κοινωνικής μάχης, αφαιρώντας από τη θρησκεία τον πρώτο λόγο. Έλεγε ότι παραμένει φυσικά μουσουλμάνος αλλά δήλωνε διατεθειμένος να εμπλακεί και με όποιον άλλον θέλει προκειμένου να πολεμήσουν μαζί για τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα των μαύρων κοινοτήτων. Στην ιδρυτική διακήρυξη του τζαμιού είπε ότι ξεχνάει από σήμερα ό,τι είχε πει για τους ηγέτες των άλλων μαύρων κινημάτων και ελπίζει να μπορέσουν να κάνουν κι αυτοί το ίδιο, για να μπορέσουν να συνεργαστούν. Μάλιστα το 1964, μετατρέπει το τζαμί που είχε αρχικά σχηματίσει μετά την αποχώρηση από το Έθνος του Ισλάμ στην οργάνωση OAAU. Η Οργάνωση Αφρο – Αμερικάνικης Ενότητας είχε ως βασική ιδεολογία το μαύρο εθνικισμό και ως κύριο στόχο το να αποκτήσουν οι μαύροι τον πολιτικό και οικονομικό έλεγχο των κοινοτήτων τους.

Ακολούθησαν τα ταξίδια σε Αφρική, τα οποία τον επηρέασαν πάρα πολύ. Δεν έβλεπε πια το πρόβλημα ως ένα ζήτημα μόνο φυλής και ρατσισμού στην Αμερική. Έλεγε: «ζούμε σε μια εποχή επαναστάσεων και η εξέγερση του Αμερικανού Νέγρου είναι μέρος αυτής της επανάστασης ενάντια στην καταπίεση και την αποικιοκρατία που χαρακτηρίζουν αυτή την εποχή (..) Δεν είναι μια μάχη του μαύρου ενάντια στο λευκό, αλλά η παγκόσμια επανάσταση του καταπιεσμένου ενάντια στον καταπιεστή, του εκμεταλλευόμενου απέναντι στον εκμεταλλευτή». Ήθελε να διεθνοποιήσει το θέμα των μαύρων στην Αμερική. Στις ομιλίες και τις συνεντεύξεις του έλεγε πως δεν πρέπει πια να μιλάμε για πολιτικά δικαιώματα (civil rights) αλλά για ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε, έλεγε, να μας τα δώσει ένας πρόεδρος της Αμερικής, να ψηφίσει κάποιο νόμο (εννοούσε τον Civil Rights Act). Όλοι οι άνθρωποι από τη στιγμή που γεννιούνται, τα έχουν ήδη κερδισμένα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν παραχωρούνται. Υποστήριζε ότι ήθελε να πάει στα Ηνωμένα Έθνη και να κατηγορήσει τις ΗΠΑ για ρατσιστικές πρακτικές («το πιο άθλιο ρατσιστικό κράτος της ιστορίας»). Ταυτόχρονα όμως, μετά το ταξίδι στην Αφρική και συγκεκριμένα την επίσκεψη στην Αλγερία, στις ομιλίες του μιλάει για το αντάρτικο που λαμβάνει χώρα εκεί. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που ηττάται ο λευκός άντρας λέει. Από το Βιετνάμ μέχρι την Αλγερία.

Το προσκύνημα στη Μέκκα

Τον Απρίλιο του 1964 θα πάει στη Μέκκα και αυτό το προσκύνημα θα του προκαλέσει διάφορες σκέψεις και προβληματισμούς. Στα γράμματά του λέει ότι ήπιε από το ίδιο ποτήρι και έκατσε για ώρες με λευκούς μουσουλμάνους και «ανθρώπους με μπλε μάτια». Στη Μέκκα, βρήκε αδερφούς από όλο τον κόσμο. Εγκαταλείπει λοιπόν σιγά σιγά την ιδέα του διαχωρισμού του Μαύρου Έθνους ή την ιδέα της επιστροφής στην Αφρική και λέει ότι οι μαύροι πρέπει να μείνουν και να πολεμήσουν για τα δικαιώματά τους στις ΗΠΑ. Ακόμη δηλώνει ότι έκανε λάθος που για πολύ καιρό έβαζε όλους τους λευκούς στο ίδιο τσουβάλι. Δεν θέλω πια να καταδικάζω ανθρώπους χωρίς να είναι ένοχοι, λέει. «Με κάθε ειλικρίνεια, μπορώ να πω ότι δεν επιθυμώ τίποτα άλλο παρά ελευθερία, δικαιοσύνη και ισότητα: Ζωή, ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας για όλους τους ανθρώπους. Το πρώτο μου μέλημα έχει να κάνει με την κοινότητα των ανθρώπων στους οποίου ανήκω, τους Αφρο – Αμερικάνους, γιατί εμείς, περισσότερο από όλους τους ανθρώπους έχουμε στερηθεί αυτά τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα».

Προσπαθεί να επανερμηνεύσει τον όρο «μαύρος εθνικισμός» (σκέφτεται ότι ίσως το περιεχόμενό του να είναι ο αυτοκαθορισμός των μαύρων κοινοτήτων), αλλά δηλώνει ότι φιλοσοφικά ακόμη δεν έχει καταλήξει σε μια νέα εξήγηση. Στις ομιλίες του τελευταίου χρόνου μάλιστα αρχίζει να κάνει πιο συστηματική κριτική στον καπιταλισμό. Έχει δει τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και τις εξεγέρσεις στην Αφρική και αρχίζει να στοχάζεται πάνω στο σοσιαλισμό. Σε μια συνέντευξη, τον ρωτάνε, αν είναι πια σοσιαλιστής κι αυτός χαριτολογώντας απαντάει: «δεν ξέρω, μάλλον φαίνεται καλός πάντως για τον μαύρο άνθρωπο».

Η δολοφονία

Στις 21 Φεβρουαρίου του 1965, ο Malcolm X θα μιλούσε στο Audobon Ballroom στο Manhattan. Λίγο πριν ξεκινήσει η ομιλία, κάποιος φώναξε: «Νέγρο, βγάλε το χέρι σου απ’ την τσέπη μου». Οι σωματοφύλακες αλλά και όλος ο κόσμος κοίταξε προς τη μεριά του περιστατικού. Τότε ένας άντρας έβγαλε ένα όπλο και πυροβόλησε τον Malcolm X. Άλλοι δύο άντρες πυροβόλησαν στη συνέχεια. Ο Malcolm X είχε 21 πληγές από τις σφαίρες. Και οι τρεις άντρες συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν τον επόμενο χρόνο. Ο πρώτος άντρας που πυροβόλησε ήταν μέλος του Έθνους του Ισλάμ, με το οποίο πια οι σχέσεις του Malcolm X ήταν πολύ κακές. Πολλά λέγονται για τη δολοφονία και πρόσφατα μάλιστα το ζήτημα ανακινήθηκε και πάλι. Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι δεν ήταν ένα απλά οργανωμένο σχέδιο από κάποιους φανατικούς ή από το ίδιο το Έθνος του Ισλάμ. Υποστηρίζεται ότι το FBI που παρακολουθούσε έτσι κι αλλιώς τον Malcolm X, ήξερε για τη δολοφονία, αλλά την άφησε να συμβεί. Υπενθυμίζεται ότι ο Malcolm X είδε ήδη δεχτεί μια επίθεση όταν έγινε εμπρησμός στο σπίτι του και αυτός γλίτωσε τελευταία στιγμή με τη γυναίκα και τα παιδιά του (απ’ όπου και το κλασσικό στιγμιότυπο με το όπλο). Οι αντίπαλοί του τότε κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο ίδιος έκαψε το σπίτι του για λόγους δημοσιότητας.

By any means necessary

Σε όλη τη διάρκεια της πορείας του, o Malcolm X επικρίθηκε έντονα για τη στάση του σε σχέση με τη βία. Ο ίδιος μέχρι το τέλος της ζωής του επέμενε ότι οι μαύρες κοινότητες πρέπει να διεκδικήσουν την ελευθερία και τα δικαιώματά τους με κάθε αναγκαίο μέσο. Όσο ήταν μέλος του Έθνους του Ισλάμ ειρωνευόταν και ασκούσε έντονη κριτική στους μη βίαιους ηγέτες των μαύρων κοινοτήτων. Αργότερα, χωρίς να αλλάξει άποψη, πίστευε ότι έπρεπε να συνεργαστούν όλοι, αλλά εξηγούσε ότι διαφωνεί με τη μη βία, γιατί τη θεωρούσε αναποτελεσματική ως τακτική. Μάλιστα, μία από τις αφορμές για την αποχώρησή του από το Έθνος του Ισλάμ, υπήρξε και ένα περιστατικό δολοφονίας δύο μαύρων ανδρών, μετά το οποίο ο Malcolm X θέλησε να μαζέψει τα μέλη της οργάνωσης για να αναλάβουν δράση, αλλά η οργάνωση τον σταμάτησε.

Στην περίφημη ομιλία του the ballot or the bullet ο Malcolm X εξέθεσε την άποψή του ότι ο πλούτος των ΗΠΑ έχει συσσωρευτεί με το αίμα των φτωχών μαύρων που εργάστηκαν και εργάζονται με τον πιο σκληρό τρόπο. Αυτό το αίμα λέει ο Malcolm X είναι η επένδυση και η συνεισφορά των μαύρων στην Αμερική. Δεν έδωσαν μόνο την εργατική τους δύναμη δωρεάν, αλλά και το ίδιο τους το αίμα. Άρα τα όποια πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, δεν μπορούν να περιμένουν ένα νομοθέτημα για να τους αποδοθούν. Είναι δικά τους από πάντα. Κι έτσι ξεκαθάριζε ότι ο ίδιος δεν ζητάει από τους μαύρους άντρες να είναι σώνει και καλά βίαιοι. Αλλά αν η κυβέρνηση αρνείται να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει, να τους προστατεύσει δηλαδή, θα πρέπει οι μαύρες κοινότητες να μη μένουν με τα χέρια σταυρωμένα, αλλά να εξασκήσουν τα δικαιώματά τους.

 «Κάθε φορά που διαδηλώνετε ενάντια στο διαχωρισμό και ένας άντρας έχει το θράσος να αμολήσει το σκυλί της αστυνομίας πάνω σας, σκοτώστε αυτό το σκυλί, σκοτώστέ το(ν) (υπάρχει μια σκόπιμη; αμφισημία θαρρώ), σας το λέω, σκοτώστε αυτό το σκυλί. Τότε θα βάλετε ένα τέλος σ’ αυτό. Τώρα, αν κάποιοι λευκοί δεν θέλουν να βλέπουν τέτοιες ενέργειες, ας πάνε στο δήμαρχο και στην αστυνομία και να τους πουν να μαζέψουν τα σκυλιά τους. Αυτό πρέπει να κάνετε. Αν δεν κρατήσετε μια τέτοια στάση, τα μικρά σας παιδιά θα μεγαλώσουν και θα σας κοιτάξουν και θα σκέφτονται: ντροπή»

Τρεις μέρες πριν τη δολοφονία του, ο Malcolm X έδωσε μια δίωρη συνέντευξη η οποία δημοσιεύτηκε μία μέρα μετά το θάνατό του. Εκεί είπε: «Νιώθω σαν ένας άντρας που κοιμόταν ή σαν κάποιος που ήταν κάτω από την επιρροή κάποιου άλλου. Νομίζω πως ό,τι σκέφτομαι και ό,τι λέω τώρα είναι εντελώς δικό μου. (..) Σκέφτομαι πια με το δικό μου μυαλό». Μοιάζει αυτή η τελευταία κουβέντα να συνοψίζει όλη του την πορεία. Ο Malcolm X άλλαξε απόψεις, στάση και οπτική. Προσπάθησε με μανία να βρει και να κατανοήσει τον αληθινό εαυτό του. Από τις μέρες του Χάρλεμ, που βυθίζεται στις καταχρήσεις και την παραβατικότητα, αδιαφορώντας για τα κοινωνικά ζητήματα, στον καιρό της πειθαρχίας στο Έθνος του Ισλάμ και το κήρυγμα για τον λευκό διάβολο και από εκεί σιγά σιγά στις σκέψεις για την απελευθέρωση του μαύρου ανθρώπου, στις ιδέες της ελευθερίας, της ισότητας και του αγώνα κατά της καταπίεσης. Πάντα βέβαια με αυτή την ατελείωτη μαχητικότητα. Με κάθε αναγκαίο μέσο, έλεγε. Ήταν λογικό να περάσει από χίλια κύματα. Φτωχός, κυνηγημένος και με την κουλτούρα του σκλάβου, βαθιά ριζωμένη στις κοινότητες που γνώρισε, ήταν επόμενο να βρει αρχικά καταφύγιο σε κάτι κλειστό και ακραία δογματικό όπως το Έθνος του Ισλάμ. Έπρεπε για αρχή να βρει τον αυτοσεβασμό του, τη δύναμη και την περηφάνια. Σιγά σιγά, διαβάζοντας, ταξιδεύοντας και μιλώντας με ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο, είδε τις λεπτές αποχρώσεις, είδε τον αγώνα που ήταν κοινός σε όλο τον πλανήτη, είδε με όλο και μεγαλύτερη διαύγεια το πρόσωπο του καταπιεστή και του καταπιεζόμενου.

Και γνωρίζοντας πως κάθε μέρα που πέρναγε η θέση του ήταν ακόμη πιο δύσκολη, οι αντίπαλοί του όλο και περισσότεροι, δεν έκανε πίσω ούτε για ένα λεπτό. Ήταν σκληρός, αποφασισμένος, φοβερά αντιφατικός, απόλυτος και συνεπής. Οι πράξεις του ποτέ δεν ήταν μικρότερες από τις ιδέες του. Δεν είναι ένα εύκολο παράδειγμα, ούτε κάποιος που μπορείς να προσεγγίσεις χωρίς επιφυλάξεις και δεύτερες σκέψεις. Άνθρωπος του καιρού του και γεμάτος ελαττώματα, δεν σταμάτησε ποτέ την αγωνιώδη αναζήτηση ενός δρόμου για την απελευθέρωση αφενός του μυαλού και των ιδεών του, αφετέρου των μαύρων καταπιεζόμενων αδερφών του.

***

• η (πολύ καλή) ταινία του Spike Lee βασισμένη στην αυτοβιογραφία του Malcolm X
• Malcolm X Speaks Selected Speeches and Statements

***

Η δεξιά, ελληνική και ευρωπαϊκή, δεν μας λέει ότι δεν την ενδιαφέρει καθόλου η ελευθερία του λόγου. Η πορεία των πολιτικών ηγετών στον Παρίσι ήταν μια γελοία και υποκριτική κίνηση και ορθώς απαντήθηκε αρμοδίως από συντάκτη του ίδιου του περιοδικού. Κάνουμε εμετό πάνω σ’ αυτή την υποστήριξη. Η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία του τύπου είναι για τον κόσμο ολόκληρο μια πονεμένη ιστορία. Η πιο εύκολη και γρήγορη απόδειξη είναι να σκεφτούμε ότι πλέον τα ρεπορτάζ έχουν δώσει τη θέση τους στα διάφορα leaks, τη μαζική δημοσίευση εγγράφων και ντοκουμέντων διαδικτυακά. Η απάντηση των κυβερνήσεων στις διαρροές αυτές ήταν η με διάφορους τρόπους δίωξη και προσπάθεια να σταματήσει αυτή η προσπάθεια. Εκτός αυτού, θα ήταν μάλλον άστοχο να μιλάμε για ελευθερία του λόγου όταν η συγκέντρωση στην ιδιοκτησία των media βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο, ενώ ως προς τα ελληνικά πράγματα, όταν η διαφήμιση κινείται με τους τρόπους που κινείται. Στον ελληνικό χώρο τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Όταν ο πρωθυπουργός της χώρας, προσβεβλημένος βαθύτατα από την παλαβή αντιπολίτευση, δηλώνει ότι «οι Έλληνες πιστεύουν και αυτές οι εικόνες δεν θα κατέβουν ποτέ (σ.σ. από τα δημόσια κτίρια μη φανταστείτε τίποτα φοβερό)», σε τι διαφέρει από έναν πιστό μιας οποιασδήποτε θρησκείας που προσβάλλεται αν πχ. απεικονίσουμε σε σκίτσο τον Μωάμεθ. Φυσικά ο Σαμαράς δεν σκότωσε κανέναν, αλλά ούτε όλοι οι θρησκόληπτοι μουσουλμάνοι σκότωσαν κάποιον. Το κοινό τους είναι ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία. Παρόλα αυτά ο Σαμαράς ένιωσε τόσο Charlie, ώστε πήγε και στην πορεία. (Για τα ελληνικά πράγματα μια εξαιρετική ανάλυση στο rednotebook , στην οποία έχω μόνο μια μικρή ενστασούλα, την οποία θα εξηγήσω παρακάτω)

Εξάλλου η ευρωπαϊκή δεξιά δεν μας λέει πως διαχειρίζεται ένα τρομοκρατικό χτύπημα (το οποιοδήποτε τέτοιο, πόσο μάλλον ένα χτύπημα που σχετίζεται με τους περιβόητους τζιχαντιστές). Τέτοιου είδους γεγονότα αποδεικνύονται ιδιαίτερα εξυπηρετικά, αφού ακολουθούνται από τέρατα τύπου patriot act και απεριόριστες δυνατότητες στη φαρέτρα των κρατικών μηχανισμών. Ήδη από τη δεύτερη μέρα μετά το μακελειό, διαβάζουμε ότι επιτέλους πρέπει να λειτουργήσει αυτή η ευρωπαϊκή τράπεζα δεδομένων για όσους μένουν ή διασχίζουν την ήπειρό μας. Επίσης διαβάζουμε για το στρατό που βγαίνει στο δρόμο στη Γαλλία ή πιο πρόσφατα στο Βέλγιο. Σε ευαίσθητα σημεία και για λόγους ασφαλείας ο στρατός παίρνει τη θέση που ζορίζεται να πάρει αλλιώς. Τη θέση του συνομιλητή στο δημόσιο χώρο. Ο συνομιλητής αυτός αλλάζει τους όρους στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης όπως την άλλαξε ας πούμε η παρουσία της Εθνοφρουράς στο Φέργκιουσον. Ο πανικός των κατοίκων είναι σχετικά απροσδιόριστος και ο φόβος παίζει φλιπεράκι. Τι φοβόμαστε στην περίπτωση των ΗΠΑ; Τις ταραχές ή τους ένστολους με τα όπλα;

Sad Khartoon! I'm Just a Muslim ..
From a Muslim #Cartoonist RIP #CharlieHebdo pic.twitter.com/27Vt2RvAGs

— ود البيه (@khalidalbaih) January 7, 2015

Το ευρωπαϊκό και ελληνικό μετριοπαθές κέντρο, οι αυτοαποκαλούμενοι και φιλελεύθεροι, δεν μας λένε ότι αυτό το Ευρωπαϊκό Ιδεώδες για το οποίο μιλούν και στο οποίο ομνύουν με αφορμή το Charlie Hebdo στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πια. Υπάρχει «Ευρώπη Φρούριο», υπάρχουν πνιγμένοι στη Μεσόγειο, υπάρχει βίαιη φτωχοποίηση πληθυσμών και άνοδος του ρατσισμού και της ακροδεξιάς (τις τελευταίες εβδομάδες θυμίζουμε ότι έχουν γίνει αντι – ισλαμικές διαδηλώσεις στη Γερμανία, επιθέσεις σε χώρους λατρείας μουσουλμάνων στη Σουηδία κι είχαμε επιθέσεις σε μουσουλμάνους στη Γαλλία). Δεν υπάρχει ελευθεροστομία, δεν υπάρχει ελεύθερη έκφραση, δεν υπάρχει ανεκτικότητα. Ή μάλλον υπάρχει για ένα κομμάτι του λευκού προνομιούχου πληθυσμού της ηπείρου. Ή μάλλον υπάρχει, αν δέχεσαι το κυρίαρχο μοντέλο του κυνικού ανταγωνιστικού entrepreneur και εναλλακτικά του επισφαλούς εργάτη ή του κυνηγού επιδοτήσεων. Δεν υπάρχει η Ευρώπη του Charlie Hebdo, πόσο μάλλον η Ελλάδα του Charlie Hebdo. Υπάρχει η Ελλάδα της καταδίκης του Παστίτσιου, η Ελλάδα του “η Δούρου δεν πήγε στην εκκλησία” και η Ευρώπη που στοιβάζει άπιστους σε στρατόπεδα «φιλοξενίας». Αλλά ξέχασα, δεν μας επιτρέπει το σύμφωνο σταθερότητας λεφτά και σπατάλες για να βοηθήσουμε αυτούς τους ανθρώπους, μας επιτρέπει μόνο να ασκούμε εξωτερική πολιτική στην ευρύτερη Ανατολή και την Αφρική.  Είναι βέβαια πολύ βολικό για τις δυτικές κοινωνίες να ανακαλύπτουν τον εχθρό και το καινούριο διακύβευμα σε ένα πόλεμο πολιτισμών και αξιών. Αλλά αν είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί θα δούμε ότι αυτοί οι περίφημοι τζιχαντιστές δεν είναι παιδιά μιας ζωώδους και πρωτόγονης Ανατολής, αλλά κατεξοχήν τέκνα της Δύσης.

Διαβάζουμε απ’ τον Πάνο Χαρίτο: «Σύμφωνα με το τμήμα αναλύσεων της βρετανικής ΜΙ5, σε όλες τις ευρωπαικές χώρες όπου παρατηρήθηκε αύξηση των ρατσιστικών ενεργειών, παρατηρήθηκε αντίστοιχη αύξηση του αριθμού υπηκόων των εν λόγω χωρών που μετέβησαν σε εμπόλεμες ζώνες και εκπαιδεύτηκαν κυρίως από την Αλ Κάιντα.» Επίσης διαβάζουμε ότι ο Marc Sageman, πρώην CIA, λέει ήδη το 2004 ότι ως προς τα μέλη της Αλ Κάιντα δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε το στερεότυπο του φτωχού απλοϊκού ανθρώπου που του έκαναν πλύση εγκεφάλου, αλλά ότι θα πρέπει περισσότερο να μιλάμε για ανθρώπους μορφωμένους, κοσμοπολίτες, με καλές δουλειές και όχι πχ. με ιστορικό ψυχικό ασθενειών. Δεν είναι παλαβοί πριμιτιβιστές λοιπόν. Είναι άνθρωποι που έζησαν στη Δύση, βίωσαν στο πετσί τους το ευρωπαϊκό κεκτημένο, είδαν τι σημαίνει ρατσισμός ακόμη κι αν έχεις χαρτιά κι είσαι πολίτης της Γαλλίας ή του Βελγίου. Είδαν τι σημαίνει ευρωπαϊκή πολιτική και την ξέρουν πολύ καλά. Είδαν το ευρωπαϊκό πρότυπο ζωής, την υπόσχεση της ελευθερίας και τη βρήκαν πικρή. Αν κάποτε κάποιοι στρατολογούνταν στη μικροπαραβατικότητα των προαστίων ή κάποιοι απλά χάνονταν στο πλήθος της Δύσης, ίσοι αλλά μονίμως Άλλοι, τώρα πιθανόν βρίσκουν τον εαυτό τους και το πολυπόθητο νόημα στο κάλεσμα ενός ριζοσπαστικού (και ολοκληρωτικού) Ισλάμ που θα πάρει εκδίκηση για όλα.

Για το ελληνικό κέντρο τα λόγια περισσεύουν. Φτάνει η παρουσία στο γαλλικό ινστιτούτο, τις προάλλες, των διαφόρων επώνυμων υποστηρικτών της ελευθερίας, οι οποίοι στο ένα χέρι κρατούν τον Ραμπελέ και στο άλλο το στυλό που υπογράφει το άνοιγμα ενός ακόμη στρατοπέδου συγκέντρωσης. Δεν πειράζει, για όλους έχει photo op.

https://twitter.com/katz/status/552855776487018496

Η αριστερά, σε πολλές περιπτώσεις, , δεν μας λέει ότι δεν παραδέχεται ότι υπό τον φόβο της ισλαμοφοβίας, δεν μιλάει αρκετά για αυτό που συμβαίνει, αν δεν το υποτιμά κιόλας. Πριν προλάβει να κατανοήσει το τι έγινε και να πενθήσει τους νεκρούς του Charlie, βιάζεται να ξεπετάξει το ζήτημα. Περιορίζεται σε μια εξήγηση των γεγονότων που λέει ότι χοντρικά «εμείς (ως Δύση) τους βομβαρδίζουμε, εμείς εμμέσως τους χρηματοδοτούμε, εμείς δημιουργούμε το πρόβλημα». Η αφήγηση αυτή δεν είναι λάθος, απλά απαντά με πολύ μερικό τρόπο σε ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο.  Στη guardian, μία αρθρογράφος σημειώνει μάλλον εύστοχα ότι ο νεοφιλελευθερισμός και το σημερινό «ριζοσπαστικό Ισλάμ» είναι αδερφάκια, καθώς και τα δύο εχθρεύονται τη δημοκρατία και φλερτάρουν με τον ολοκληρωτισμό. Και εδώ είναι η διαφωνία μου με το άρθρο στο rednotebook, που λίνκαρα παραπάνω, και το οποίο λέει ότι θα έπρεπε να δούμε αυτή την επίθεση ως ένα μεμονωμένο γεγονός. Δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά για την επόμενη πίστα που λέγεται «φέρνουμε τον πόλεμο πίσω στη Δύση, όπως αυτοί τον είχαν φέρει στην Ανατολή». Οι αναλύσεις (άλλες ύποπτες κι άλλες όχι και τόσο) αναφέρουν ότι φονταμενταλιστές θεωρούν ότι πρέπει να βρουν νέους τρόπους να αναβαθμίσουν τη δική τους μάχη. Αν θεωρούμε ότι οι «τζιχαντιστές» μιλούν ως μια ολοκληρωτική, βάρβαρη «οργάνωση», θα πρέπει και να σκεφτούμε ότι δεν πρέπει να αφήνουμε τη συζήτηση για την αντιμετώπισή τους μόνο στα γεράκια της Δύσης, γιατί αυτοί ξέρουν μόνο πολύ συγκεκριμένους τρόπους. Drones, γκουανταναμο και βόμβες επί δικαίων και αδίκων. Αλλά δουλειά μιας κάποιας αριστεράς είναι και να αναλογιστεί πως μιλάει  σε μια γκετοποιημένη κοινότητα ή σ’ ένα δήθεν ενσωματωμένο μουσουλμανικό πληθυσμό που πνίγεται στον δυτικό κόσμο, ζώντας την κατωτερότητα του πολιτισμού του, ως ένας μόνιμος άλλος. Και δουλειά μιας κάποιας αριστεράς είναι να αντιμετωπίζει τους φασίστες, όταν ήδη υπάρχουν. Γενικά χρειάζεται προσοχή. Θυμίζω ότι μία απ’ τις ελάχιστες εξεγερτικές διαδικασίες της πολυπληθούς μουσουλμανικής κοινότητας της Ελλάδας ήταν, όταν ο μπάτσος έσκισε το κοράνι στην Ομόνοια. Προφανώς βλέπουμε με χαρά τους εξεγερμένους μετανάστες, αλλά αν δεν μιλάμε και δεν συνυπάρχουμε μαζί τους σ’ όλες τους τις προσπάθειες, τότε γιατί η εξέγερσή τους να μην πάρει θρησκευτικό χαρακτήρα; Χαρακτήρα δηλαδή που θα τους ενώσει μεταξύ τους και θα τους διαχωρίσει από μας, αφού εμείς έτσι κι αλλιώς διαρκώς διαχωρίζουμε με χίλιους τρόπους τον εαυτό μας απ’ αυτούς, που σε τελική ανάλυση δεν είναι *ξένοι*, αλλά ο πάτος της εργατικής τάξης, το πιο υποτιμημένο της κομμάτι.

Can't sleep tonight, thoughts with my French cartooning colleagues, their families and loved ones #CharlieHebdo pic.twitter.com/LqIMRCHPgK

— David Pope (@davpope) January 7, 2015

Κατά τ’ άλλα ο προοδευτικός κόσμος, εδώ και αλλού, αναλώθηκε να συζητάει αν τελικά το Charlie Hebdo ήταν τελικά ρατσιστικό ή όχι. Παράδειγμα εδώ. Ακούω το επιχείρημα που λέει ότι η σάτιρα δεν μπορεί να χτυπάει κυρίως μια μικρή κοινότητα που ήδη χτυπιέται από παντού, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι ίσχυε αυτό, καθώς αφενός δεν παρακολουθούσα το περιοδικό , αφετέρου κινδυνεύει να γίνει προβληματικός ένας συλλογισμός που αρχίζει να μετράει πως και πόσο μπορούμε να σατιρίζουμε κάποιον, ανάλογα με το πώς μπορεί να το εκμεταλλευτεί η κυρίαρχη ιδεολογία.

Με πείθει πάντως περισσότερο το άρθρο στο Jacobin. Εδώ ο αρθρογράφος εξηγεί αναλυτικά γιατί κάποια απ’ τα σκίτσα που κυκλοφόρησαν και που κοιτάχτηκαν ως ισλαμοφοβικά, δεν είναι τέτοια. Βγαλμένα απ’ το κοντεξτ τους και απ’ το πλαίσιο στο οποίο δημοσιεύτηκαν (δίχως ας πούμε το συνοδευτικό κείμενο), ασφαλώς είναι εύκολο να ερμηνευθούν ανάποδα απ’ τον αρχικό τους σκοπό. Ο αρθρογράφος πάει όμως ένα βήμα παρακάτω και λέει τα εξής. Το θέμα δεν είναι αν το Charlie Hebdo ήταν ρατσιστικό ή όχι, που δεν ήταν πιστεύει ο ίδιος. Το πρόβλημα είναι ότι το περιοδικό επέμενε να πατάει σε μια παράδοση (την περίφημη laicite) η οποία επιτίθεται σε κάθε θρησκεία (και εξουσία) κοροϊδεύοντας και γελοιοποιώντας τα πάντα και τους πάντες. Όμως σε έναν κόσμο σαν το σημερινό η πρόκληση είναι ένα περίεργο πράγμα. Σατιρικά σκίτσα για τον Χριστό ή τον Πάπα θα δεις παντού και πλέον το πιο πιθανό είναι μην τα σχολιάσεις καν. Η πρόκληση στον μεταμοντέρνο κόσμο είναι σχεδόν αδύνατη, όχι γιατί δεν υπάρχει συντήρηση ή θρησκοληψία, αλλά γιατί ο κόσμος κολυμπάει σε μια χαώδη απροσδιοριστία, όπου το νόημα απουσιάζει εντελώς και το σοκ μας αποχαιρετά καθώς βρισκόμαστε σε μια διαρκή αποχαύνωση και αμηχανία, απ’ την επανάληψη εκατομμυρίων φωτογραφιών και πλάνων νεκρών παιδιών σ’ όλον τον κόσμο. Δεν σοκαριζόμαστε με τίποτα γιατί τίποτα δεν σημαίνει κάτι. Οι μόνοι που μπορούν να προσβληθούν είναι πλέον κάποιοι μουσουλμάνοι που δεν ζουν βουτηγμένοι στο σημερινό Δυτικό Χάος, αλλά ακόμη κινητοποιούνται υπό το  βάρος κάποιου νοήματος . Γι’ αυτό το λόγο, εξηγεί ο αρθρογράφος, το περιοδικό είχε τόσο στοχεύσει στο Ισλάμ τον τελευταίο καιρό. Οι πιστοί του ήταν οι μόνοι που μπορούσαν να προκληθούν. Συνεπώς, σ’ ένα κόσμο όπου όλα επιτρέπονται και τίποτα δεν έχει συνέπειες ώστε να μην μπορεί να συμβεί τελικά τίποτα πέρα απ’ αυτό που ορίζει η mainstream ιδεολογία, η σάτιρα του περιοδικού είχε καταλήξει να είναι απλά εκτός κοινωνικών συμφραζομένων ή άκυρη (cultural irrelevant την ονομάζει ο αρθρογράφος, ας το μεταφράσει κάποιος ωραία, αν μπορεί).

Και τελικά, το πιο σημαντικό που δεν λέμε, είναι ότι σ’ αυτόν τον πόλεμο μεταξύ πολιτισμών που μας φόρεσαν κι απ’ τις δύο κατευθύνσεις (αφήνοντας κατά μέρος το ποσοστό του εκατέρωθεν φτιαξίματος), η θέση μας δεν μπορεί να είναι ούτε με τους ακροδεξιούς, ούτε με τους φανατικούς, ούτε με τους δήθεν μετριοπαθείς (με όλα τα κέρδη του λευκού προνομίου). Η θέση μας είναι με τους μετανάστες, νόμιμους και χωρίς χαρτιά, με της γης τους κολασμένους, αφού μοιραζόμαστε μια παρόμοια τύχη. Το Φρούριο Ευρώπη σηκώνει τείχη και όπλα προς τα έξω και τείχη και όπλα προς τα μέσα.

Με απόφαση της γενικής συνέλευσης (το Μάρτιο του 2014) το τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ψήφισε θετικά στην πρόταση ίδρυσης Εισαγωγικής κατεύθυνσης Μουσουλμανικών σπουδών. Αυτή η κατεύθυνση θα δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές να εξειδικευθούν στην ισλαμική θεολογία, κάτι που έως τώρα δεν ήταν δυνατόν να συμβεί εντός Ελλάδας. Την ψήφιση της κατεύθυνσης των μουσουλμανικών σπουδών ακολουθεί και η ομόφωνη ψήφιση της Συγκλήτου της Φιλοσοφικής Σχολής για τη δημιουργία εβραϊκών σπουδών. Μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει αντιρρήσεις και διαφωνίες, κυρίως προς την κατεύθυνση των μουσουλμανικών σπουδών. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος μαζί με διάφορους θεολόγους, υπουργούς, βουλευτές και γνωστούς Θεσσαλονικείς έχουν ξεκινήσει «πόλεμο» στο ΑΠΘ και τον πρόεδρο του τμήματος Θεολογίας Χρυσόστομο Σταμουλή με το πρόσχημα της επικινδυνότητας των καιρών. Υποθέτω ότι μετά τα τελευταία γεγονότα στο Παρίσι, ο Άνθιμος και η παρέα του θα βρουν ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για να απλώσουν τις ισλαμοφοβικές και ρατσιστικές τους απόψεις.

Η αφορμή για να κοιτάξω λίγο το θέμα αυτό, ήταν η αντι-ομιλία που οργάνωσε η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης στις 25 Νοεμβρίου του 2014. Διοργάνωσαν λοιπόν μια ομιλία ενάντια στην ίδρυση της κατεύθυνσης μουσουλμανικών σπουδών στο ΑΠΘ. Υπεύθυνοι αυτής της ομιλίας ήταν, όπως έγραφε και η σχετική αφίσα, «φοιτητές του Α.Π.Θ. που αντιτίθενται στις ισλαμικές σπουδές στη Θεολογική σχολή Θεσσαλονίκης». Καλεσμένοι ομιλητές ήταν φυσικά μεταξύ άλλων οι μητροπολίτες Άνθιμος και Σεραφείμ, ο Κώστας Ζουράρις, ο διεθνολόγος και λέκτορας της Νομικής Βενιαμίν Καρακωστάνογλου και αρκετοί άλλοι. Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και μίλησε και ο Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης Γ. Ορφανός, υποστηρίζοντας κι αυτός με τη σειρά του την αντίρρηση του στη δημιουργία αυτής της κατεύθυνσης. Την ομιλία αυτή διαφήμισαν τα περισσότερα εθνικιστικά και θρησκευτικά site και blogs, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία της ημερίδας από πλευράς εθνικού ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με site που αυτοπροσδιορίζεται ως «24ωρο πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων», η εκδήλωση είχε τόσο κόσμο που εκτός από την αίθουσα στη Μητρόπολη είχαν γεμίσει οι σκάλες, η είσοδος και το πεζοδρόμιο.

Την ημερίδα άνοιξαν εκπρόσωποι των φοιτητών που αντιτίθενται στη ψήφιση της κατεύθυνσης Μουσουλμανικών σπουδών, αφού πρώτα έψαλαν κάτι που αδυνατώ να αναγνωρίσω. Το βήμα πήρε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος που μεταξύ άλλων είπε: «Η προσπάθεια αυτή είναι κατά την άποψη μου και την αίσθηση του λαού της Θεσσαλονίκης, εγκληματική». Σύμφωνα με τον Άνθιμο «είναι αδύνατον να συνυπάρξει το Ισλάμ με την Ορθόδοξη Χριστιανική Θεολογία» συμπληρώνοντας πως είναι ανεπίτρεπτο να λέει η Θεσσαλονίκη στους Μουσουλμάνους «περάστε» όταν οι Τούρκοι «εμπαίζουν σαράντα χρόνια το Πατριαρχείο μας για το άνοιγμα της θεολογικής σχολής της Χάλκης». Και αν νομίζετε ότι τα επιχειρήματα είναι ανύπαρκτα, ασόβαρα ή απλά επιπέδου να-το-κάνουν-αυτοί-πρώτα-γιατί-να-το-κάνω-εγώ, τότε αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω θα σας διασκεδάσουν ακόμα περισσότερο.
Ο διεθνολόγος Βενιαμίν Καρακωστάνογλου, για παράδειγμα, μίλησε για το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, ενώνοντας το, φυσικά, με τη μετανάστευση. Ο Καρακωστάνογλου μοιράζεται με το κοινό ότι «ο πρύτανης είπε πως έχοντας ο ίδιος ζήσει για πολλά χρόνια στην Αμερική και έχοντας συγχρωτιστεί με Μουσουλμάνους, δε νομίζει ότι υπάρχουν κίνδυνοι και προβλήματα από αυτήν την επιχειρούμενη δημιουργία κατεύθυνσης ισλαμικών σπουδών» αλλά ο ίδιος διαφωνεί. Όταν διάβασε το συγκεκριμένο κομμάτι ακούστηκαν αποδοκιμασίες από το κοινό που επίσης απ’ ότι φάνηκε διαφωνούσε με τις εμπειρίες του πρύτανη. Ο Καρακωστάνογλου συνέχισε λέγοντας πως υπάρχει αναβρασμός στη Θεσσαλονίκη και πως «ο κόσμος είναι ανάστατος για αυτό που επιχειρούν να κάνουν». Μετέφερε τέλος τα λόγια του καθηγητή Κατσανέβα που λέει ότι «η σημερινή οικονομική καταστροφή μας έχει αποπροσανατολίσει από έναν μεγαλύτερο κίνδυνο, την ταχύτατη αλλοίωση της εθνολογικής σύνδεσης της χώρας μας και τελικά τη μουσουλμανοποίηση της».

Στο ίδιο κλίμα συνέχισε και η παραληρηματική ομιλία του Ζουράρι. Για να ισχυροποιήσω τον όρο «παραληρηματική» θα αναφέρω κάποια από τα σχόλια του. «Ξέρετε τι θέλουν οι Μουσουλμάνοι από μας; Τι μας ζητάνε εμάς τους Χριστιανούς Ορθόδοξους; Ότι εμείς οι Χριστιανοί ορθόδοξοι για να είμαστε αποδεκτοί από τους Μουσουλμάνους πρέπει να γίνουμε σκορδαλιά χωρίς σκόρδο. Ε, δεν γίνεται». Από το κοινό ακούστηκαν ταυτόχρονα «δεν γίνεται». Και συνέχισε «Εμένα οι φοιτητές μου στη Γαλλία, μου έλεγαν ότι εσείς είστε ειδωλολάτρες που λατρεύετε τις εικόνες. Με τέτοιο σαχλαμαριστάν τι κουβέντα να κάνεις;» Αλλά εκεί που φαίνεται να απογειώνονται τα επιχειρήματα του Ζουράρι είναι όταν λέει «Άσε που τα κορίτσια μας από το Μάιο έως τον Οκτώβριο έχουν πενιχρά την κάλυψη του ολοκλήρου σώματος. Φαντάζεστε μανιασμένους γενειοφόρους νεαρούς 19 χρονών μουσουλμάνους να έρχονται στα κορίτσια μας…και να ουρλιάζουν μπροστά τους;». Οι μουσουλμάνοι ως μαύροι βιαστές.

Ο μητροπολίτης Σεραφείμ μίλησε για τη «νέα τάξη πραγμάτων που εργάζεται για την ισλαμοποίηση της Ευρώπης και της Ελλάδας». Ανέφερε πως ο Μωάμεθ είναι ένας ψευδοπροφήτης και πως ο ισλαμισμός είναι «μια αίρεση αντίστοιχη του ζωροαστρισμού», ενώ συχνά αναφερόταν στους ισλαμιστές αποκλειστικά ως τζιχαντιστές. «Οι ορθόδοξοι καθηγητές που το ψήφισαν αγνοούν ότι η συνύπαρξη είναι άκρως επικίνδυνη… ότι συνιστά ευθεία προσβολή της επικρατούσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 του συντάγματος αμωμήτου πίστεώς μας στη χώρα, αυτής που με το αίμα της πότισε το δέντρο της πίστεως» και πως «θα αλλοιώσει το σημερινό χαρακτήρα της θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ενδεχομένως θα αποτελέσει πηγή εντάσεων και εξάρσεως του ισλαμικού φονταμενταλισμού στη χώρα μας». Δεν δίστασε επίσης να φτάσει μέχρι το σημείο να ισχυριστεί πως σύμφωνα με τον αντιρατσιστικό νόμο δεν θα έπρεπε να δημιουργηθεί αυτή η κατεύθυνση γιατί «το κοράνι περιέχει σαφείς ρατσιστικές αναφορές και προτροπές σε πράξεις βίας και εγκλήματος». Τέλος ο Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης Γιώργος Ορφανός είπε πως «δεν υπάρχει χώρος στη θεολογική σχολή, η οποία ασχολείται με την ορθόδοξο πίστη και λατρεία και φροντίζει να μας δίνει τις κατευθύνσεις, να δημιουργεί τους καθηγητές οι οποίοι εκείνοι θα διδάξουν την πίστη μας, να την αναμείξουμε με κάτι άλλο». Δήλωσε «ριζικά αντίθετος» και το κοινό τον καταχειροκρότησε. Το αστείο είναι πως στα εθνικιστικά/ορθόδοξα site κατηγορούσαν τους διοργανωτές που έδωσαν τον λόγο σε άτομα όπως ο Ορφανός μιας και είναι της παράταξης που οφείλεται για την «ισλαμοποίηση» της χώρας μας.

Όση ώρα άκουγα τις ομιλίες των καλεσμένων δεν κατάφερα να διακρίνω ούτε ένα λογικό επιχείρημα που να στηρίζει τις θέσεις τους. Όλα τριγύριζαν γύρω από τα ρατσιστικά στερεότυπα που θέλουν τους μουσουλμάνους βίαιους, σεξουαλικά πεινασμένους και αδίστακτους και σε μια εξίσωση του Ισλάμ με τους τζιχαντιστές και τα πιστεύω του ISIS. Δεν ακούστηκε τίποτα που να αφορά την ακαδημία ή τη γνώση. Τα ίδια και χειρότερα θα έλεγαν αν το ζήτημα αφορούσε το άνοιγμα ενός τζαμιού στη Θεσσαλονίκη. Κανένας διαχωρισμός, όλα είναι ένας πόλεμος θρησκειών. Η δικιά μας είναι καλύτερη, είναι πιο σοβαρή, είναι της αγάπης. Μιας αγάπης που χωράει μόνο αυτούς που εγκρίνουν αυτοί, οι δήθεν ιεροδιδάσκαλοι και διανοούμενοι. Η ρατσιστική ρητορική και ο φανατισμός απέναντι στους μουσουλμάνους είναι δίπλα μας, ακούγεται από το βήμα της εκκλησίας, από τον ίδιο τον πρωθυπουργό που μόλις χτες δήλωσε ότι «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να κατέβουν οι εικόνες» αναφερόμενος στις χριστιανικές εικόνες στα δημόσια κτίρια αλλά και από τον ανερχόμενο πρωθυπουργό που αφήνει περιστέρια στα Θεοφάνεια να πετάξουν. Όχι μόνο δε συζητιέται ο διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας αλλά η κεντρική αφήγηση μοιάζει να είναι αυτή του Ζουράρι «η οποιαδήποτε πρόταση εκκοσμικεύσεως ή εγκοσμιοκρατικής αντιλήψεως, ουσιαστικά τείνει στη διάλυση του κοινωνικού, πολιτικού και εθνικού ιστού, δηλαδή τείνει και στη διάλυση της Ελλάδος ως πολιτικής υποστάσεως». Είμαστε οι φονταμενταλιστές του χριστιανισμού, είμαστε μια χώρα που η επίσημη γραμμή της καθορίζεται από τα πιστεύω του Άνθιμου και του κάθε φανατισμένου ρατσιστή.

***

«Για περίπου ενάμιση αιώνα η Ευρώπη πραγματοποίησε οχτώ Σταυροφορίες στα εδάφη των απίστων της Ανατολής. Το Ισλάμ, που είχε σφετεριστεί τον Άγιο Τάφο του Ιησού, ήταν ο μακρινός εχθρός. Όμως επειδή ήταν μακρύς ο δρόμος, στα ενδιάμεσα οι πολεμιστές της χριστιανοσύνης επωφελήθηκαν για να καθαρίσουν και άλλες περιοχές. Ο ιερός πόλεμος άρχιζε από την πατρίδα. Η Α’ Σταυροφορία έβαλε φωτιά στις συναγωγές και δεν άφησε ούτε έναν ζωντανό Εβραίο στο Μάιντς και σε άλλες γερμανικές πόλεις. Η Δ’ Σταυροφορία ξεκίνησε για την Ιερουσαλήμ αλλά δεν έφτασε ποτέ. Οι χριστιανοί πολεμιστές σταμάτησαν στη χριστιανική Κωνσταντινούπολη με τα πλούτη, κι επί τρία μερόνυχτα τη λεηλατούσαν, δίχως να ξεχάσουν τα μοναστήρια και τις εκκλησίες, κι όταν πια δεν υπήρχαν γυναίκες για να τις βιάσουν ή παλάτια για να τα αδειάσουν, έμειναν να απολαύσουν τα λάφυρα, και ξέχασαν τον τελικό προορισμό της ιερής τους αποστολής. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1209, άλλη Σταυροφορία ξεκίνησε αφανίζοντας χριστιανούς στο γαλλικό έδαφος.

Οι Καθαροί, που ήταν πουριτανοί χριστιανοί, είχαν απαρνηθεί την εξουσία του βασιλιά και του πάπα και πίστευαν πως όλοι οι πόλεμοι πρόσβαλλαν τον Θεό, ακόμα κι εκείνοι που γινόντουσαν στο όνομα Του, όπως οι Σταυροφορίες. Αυτή η πολύ δημοφιλής αίρεση εξαλείφθηκε ριζικά. Από πόλη σε πόλη, από πύργο σε πύργο, από χωριό σε χωριό. Η πιο άγρια σφαγή έγινε στο Μπεζιέ. Εκεί τα μαχαίρι τους καθάρισε όλους. Όλους: τους Καθαρούς και τους Καθολικούς μαζί. Μάταια μερικοί έτρεξαν στον καθεδρικό ναό να βρούν καταφύγιο. Κανείς δεν σώθηκε από τον μαζικό αφανισμό. Δεν είχαν χρόνο να εξακριβώσουν ποιος ήταν ποιος.
Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, ο αρχιεπίσκοπος Αρνό-Αμορί, δούκας της Ναρμπόν κι εκπρόσωπος του πάπα, ήταν απόλυτα σαφής. Διέταξε: «Σκοτώστε τους όλους. Ο Θεός θα αναγνωρίσει τους δικούς του».

(Eduardo Galeano, Καθρέφτες, 2008)

Την Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015 τρεις μασκοφόροι με καλάσνικοφ εισβάλλουν στα γραφεία του γαλλικού σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo σκορπώντας το θάνατο σε 12 άτομα, μεταξύ των οποίων τέσσερις από τους σκιτσογράφους του περιοδικού. Οι δράστες εικάζεται ότι είναι φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι (γεννημένοι στη Γαλλία, όπως βγαίνει στην πορεία) οι οποίοι θέλησαν να τιμωρήσουν με αυτό τον τρόπο τους “άπιστους” που σε πολλά σκίτσα τους σατίριζαν το Ισλάμ, όπως και κάθε μορφή θρησκευτικού φανατισμού και μισαλλοδοξίας. Το γεγονός ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων, συμπαράστασης προς τα θύματα της επίθεσης αλλά και αναζωπύρωση του ρατσιστικού και ισλαμοφοβικού, συγκεκριμένα, λόγου στη Γαλλία και γενικότερα στην Ευρώπη.

Παρακάτω αλιεύουμε μερικές πληροφορίες γύρω από την ιστορία, ξεκινώντας από τον Wolinski σαν κεντρικό “ήρωα”, βλέποντας πως ο φανατισμός ιστορικά δεν είναι και πολύ φίλος με τη σάτιρα καθώς και πως συνδέεται όλο αυτό με τη δική μας περίπτωση, εδώ, στο απέναντι σκέλος του “Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία”.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Wolinski (Georges Wolinski, 1934-2015) ήταν ο αρχαιότερος από τους τέσσερις σκιτσογράφους του περιοδικού, με παρουσία στο χώρο του σατιρικού σκίτσου από τη δεκαετία του 1960. Συμμετείχε στο σατιρικό μηνιαίο Hara-Kiri, του οποίου η μετέπειτα εβδομαδιαία έκδοση Hara-Kiri Hebdo θεωρείται ο “πρόγονος” του Charlie. Ο αιρετικός χαρακτήρας του Charlie Hebdo καταδεικνύεται από τη γέννησή του κιόλας, αφού το Hara-Kiri έκλεισε από τη γαλλική κυβέρνηση μετά το εξώφυλλο που ακολούθησε το θάνατο του Charles de Gaulle το Νοέμβριο του 1970. Τότε γεννήθηκε, σαν από τις “στάχτες” του de Gaulle το Charlie, με σαφή αναφορά στον εκλιπόντα Γάλλο πρόεδρο.

Στις 9 Νοεμβρίου 1970 ο Charles de Gaulle πεθαίνει στο σπίτι του στο Colombey-les-Deux-Églises. Σχεδόν μια εβδομάδα νωρίτερα μια φωτιά σε νυχτερινό κλαμπ είχε σκοτώσει 146 άτομα. Το εξώφυλλο έγραψε: “Τραγικός χορός στο Colombey: 1 νεκρός”

Η σάτιρα στο στόχαστρο

Οποιαδήποτε απολυταρχική δομή που σέβεται τον εαυτό της φαίνεται να έχει εξορισμού και πριν από κάθε άλλο ένα άγραφο πρόταγμα: καμία ανοχή στο διαφορετικό, καμία “άλλη άποψη”. Όταν σε αυτή τη συνταγή δε, η άλλη άποψη είναι η σάτιρα που στρέφεται πίσω σε αυτό το ήδη προβληματικό μόρφωμα, τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Η ιστορία έχει δείξει πως τα μυαλά που έχουν γαλουχηθεί και δοθεί αποκλειστικά στο μίσος και την καταστροφή δεν μπορούν να επεξεργαστούν την κριτική και κατ’επέκταση τη σάτιρα, την πιο δημιουργική αλλά ταυτόχρονα περίπλοκη και δύσκολη μορφή κριτικής.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2005 η δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten δημοσιεύει 12 σκίτσα του Μωάμεθ, με σκοπό τη συνεισφορά στη συζήτηση περί ισλαμισμού και της αυτολογοκρισίας που επικρατούσε (μόλις 4 χρόνια μετά την 9/11 και εν μέσω επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή). Η αγωγή κατά της εφημερίδας απορρίπτεται τον Ιανουάριο του 2006 και σημαίνει την έναρξη παγκοσμίων διαδηλώσεων και ταραχών στις πρεσβείες της Δανίας, σημειώνονται επιθέσεις εναντίον χριστιανών αλλά και βομβιστικές επιθέσεις, συνολικά με πολλούς νεκρούς. Φυσικά ο δημιουργός ενός από τα δώδεκα σκίτσα, Kurt Westergaard, του οποίου το σκίτσο ήταν και το πιο επίμαχο, είχε επικηρυχθεί και τελικά υπήρξαν απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.

Το φύλλο της Jyllands-Posten με τα σκίτσα του Μωάμεθ.

Αυτό με την βόμβα στο τουρμπάνι προκάλεσε τη μεγαλύτερη οργή φανατικών ομάδων μουσουλμάνων ανά τον κόσμο.

Φυσικά, σε καμία περίπτωση τα παραπάνω γεγονότα δεν περιορίζονται στο χώρο του Ισλάμ. Χωρίς να αρχίσουμε μια τεράστια απαρίθμηση από περιστατικά όπου η σάτιρα και συγκεκριμένα το σκίτσο έχουν έρθει αντιμέτωπα με την άκρως πουριτανική χριστιανική εκκλησία, θυμίζουμε απλά το πιο πρόσφατο και απτό παράδειγμα για εμάς, με την περιβόητη θεατρική παράσταση στο θέατρο Χυτήριο που απεικόνιζε το χριστό ως γκέι και τα πλήθη φανατικών χριστιανών με την ευγενική χορηγία των φασιστών της Χρυσής Αυγής, που τελικά ακύρωσαν την παράσταση.

Τα λάθος συμπεράσματα

Κάποιος, λοιπόν που (ηθελημένα συνήθως) αγνοεί την αλήθεια της τελευταίας παραγράφου φτάνει πολύ εύκολα αλλά λανθασμένα και με δόλο στο συμπέρασμα ότι “φταίει το Ισλάμ”. Αυτή τη ρητορική έσπευσε να λανσάρει η Λεπέν στη Γαλλία μετά το χτύπημα, αυτή τη ρητορική φυσικά τρέξανε και τα δικά μας τα δεξιά και ακροδεξιά απερχόμενα ανθρωπάκια της κυβέρνησης να μας περάσουν και εδώ. Το πρόταγμά τους κοινό: “κακοί μουσουλμάνοι, γενικά κακοί μετανάστες, ΟΛΟΙ, τζιχαντιστές και μη (ας στέλναμε όπλα στον ISIS τόσο καιρό), κλείστε σύνορα, φράχτες, φράχτες, φράχτες”. Κλείνοντας την ημέρα της αναίσχυντης προπαγάνδας σε κάθε μέσο από τους γνωστούς γκεμπελίσκους, ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς κάνοντας φτηνή προεκλογική πολιτική πάνω στα πτώματα του Charlie Hebdo δήλωσε (link youtube): “Σήμερα στο Παρίσι είχαμε μακελειό από βομβιστική (;) επίθεση με τουλάχιστον δώδεκα νεκρούς κι εδώ κάποιοι προκαλούν, προσκαλούν να πω καλύτερα, προσκαλούν κι άλλους λαθρομετανάστες και μοιράζουν από τώρα ιθαγένειες”.

Έφτασαν λοιπόν οι νεκροί του Charlie Hebdo, που με τα σκίτσα τους χτυπούσαν τη μισαλλοδοξία και το ρατσισμό, να χρησιμοποιούνται από τους απανταχού φασίστες και μισαλλόδοξους για να προωθήσουν και να μολύνουν κι άλλους με τις ίδιες ιδέες.

—

Ο Charb, ένας από τους τέσσερις νεκρούς σκιτσογράφους δήλωνε προφητικά το 2012:

Je n’ai pas peur des représailles. Je n’ai pas de gosses, pas de femme, pas de voiture, pas de crédit. ça fait sûrement un peu pompeux, mais je préfère mourir debout que vivre à genoux.

(Δεν φοβάμαι τα αντίποινα. Δεν έχω παιδιά, σύζυγο, αυτοκίνητο, ούτε πιστωτικές κάρτες. Μπορεί να ακούγεται λίγο πομπώδες αλλά θα προτιμούσα να πεθάνω όρθιος παρά να ζω γονατιστός.)

Σε πείσμα, λοιπόν, όλων αυτών που θέλουν να επικρατήσει το σκοτάδι, το μίσος και η άγνοια, κόντρα ακόμα και στο θάνατο θαρρείς, ο Wolinski θα δημοσιεύσει ένα τελευταίο σκίτσο σήμερα το πρωί, Πέμπτη 8 Ιανουαρίου στην Paris March, ένα σκίτσο που μας αφορά κιόλας, αφού δείχνει τον Ολάντ να καθησυχάζει τη Μέρκελ, λέγοντας πως οι Έλληνες θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, χωρίς όμως να έχει δει τον γκρεμό που τον περιμένει μπροστά του.

Εδώ που είμαστε, βουλιάζοντας αργά αργά στην κινούμενη άμμο του φασισμού, βλέποντας τείχη να σηκώνονται στον Έβρο, χιλιάδες να σαπίζουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και επιστροφή σε σκοτεινές εποχές χριστιανικού σκοταδισμού, ίσως να χρειαζόμαστε κάτι τέτοιους ανθρώπους, όρθιους, να μας θυμίζουν να μη ζούμε γονατιστοί.

Wolinski’s last comic, Paris March, 8/1/2015 “Είναι καλός ο δρόμος; Δεν θα το μάθω παρά στο τέλος…”

«Στη σύλληψη υπόπτων για μια σειρά επιθέσεων με οξύ σε γυναίκες, οι οποίες «δεν φορούσαν σωστά την ισλαμική μαντήλα», προχώρησαν οι αρχές του Ιράν»
«Εκτός εαυτού βγήκε ένας Αιγύπτιος ιμάμης, όταν η δημοσιογράφος με την οποία συζητούσε σε τηλεοπτική εκπομπή έβγαλε τη μαντήλα της!»

Ισλάμ, τζιχαντιστές, ISIS, Κοράνι, μουσουλμάνοι, Osama Bin Laden, μαντίλα, Πακιστανοί. Όλα ένας τεράστιος χυλός. Από τη μια οι οπισθοδρομικοί, φανατικοί, φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι άντρες και από την άλλη οι καταπιεσμένες, δειλές και υποτακτικές μουσουλμάνες γυναίκες. Από τη θρησκεία που είναι η ίδια πολέμια της χειραφέτησης των γυναικών και το φάντασμα του Osama Bin Laden μέχρι τους τζιχαντιστές και τους «επικίνδυνους» Πακιστανούς που ζουν στην Ελλάδα. Τα στερεότυπα φαίνεται να κυριαρχούν.

Ο ρατσιστικός μύθος του μαύρου βιαστή

Πρόσφατα η αυτόνομη ομάδα γυναικών Μιγάδα μετέφρασε στα Ελληνικά και παρουσίασε το βιβλίο «Γυναίκες, Φυλή και Τάξη» της Angela Davis. Στο βιβλίο της η Davis αναλύει αυτό που η ίδια αναφέρει ως μύθο του μαύρου βιαστή. Η Davis γράφει για την Αμερική μεταξύ του 1930 και 1970 όταν 405 μαύροι άντρες (από τους 455 συνολικά άντρες που είχαν κατηγορηθεί) εκτελέστηκαν με την κατηγορία του βιασμού. Η Davis περιγράφει πως αυτή η κατηγορία χρησιμοποιείται ως τέχνασμα του ρατσισμού. «Μερικά από τα πιο κραυγαλέα συμπτώματα της κοινωνικής αποσύνθεσης αναδεικνύονται σε σοβαρά προβλήματα μόνο από τη στιγμή που έχουν προσλάβει ενδημικές διαστάσεις σε τέτοιο βαθμό ώστε να φαίνεται πως δεν επιδέχονται πλέον καμία λύση. Ο βιασμός είναι ένα τέτοιο παράδειγμα» γράφει η Davis.
«Στις ΗΠΑ και άλλες καπιταλιστικές χώρες, οι νόμοι κατά του βιασμού διαμορφώθηκαν βασικά για την προστασία των αντρών των ανώτερων τάξεων, σε περίπτωση που οι κόρες τους ή οι γυναίκες τους δέχονταν σεξουαλική επίθεση. Από την άλλη, το τι συμβαίνει με τις γυναίκες της εργατικής τάξης ελάχιστα έχει απασχολήσει τα δικαστήρια. Ως αποτέλεσμα, αξιοσημείωτα ελάχιστοι λευκοί άντρες έχουν διωχθεί για σεξουαλική βία ενάντια σε αυτές τις γυναίκες» συνεχίζει.

Διάφορες έρευνες σήμερα, για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση και τους βιασμούς, αναφέρουν πως στην συντριπτική τους πλειοψηφία ο θύτης είναι μέλος της ίδιας οικογένειας με το θύμα. Συνήθως έχει το πρόσωπο του πατέρα, του πατριού, του θείου και σπανίως ο βιαστής προέρχεται έξω από το στενό κύκλο της οικογένειας. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Αγγλίας το 2013, 90% των βιασμών γίνεται από «γνωστούς», στο θύμα, άντρες και μόλις το 10% γίνεται από αγνώστους. Αντιθέτως επίσης με αυτό που συνήθως γράφεται ή λέγεται, ο βιαστής δεν οδηγείται από τη σεξουαλική πείνα αλλά από την διάθεση επιβολής δύναμης και εξουσίας. (Γι΄αυτό και παρατηρείται σε επαγγέλματα όπως αυτά του δασκάλου, του γυμναστή, του αστυνομικού). Συνεπώς η καταγγελία περιστατικών γίνεται ακόμα πιο δύσκολη για τη γυναίκα ή τον άντρα που κακοποιείται. Πολλά θύματα κακοποίησης και βιασμού διηγούνται πόσο δύσκολα ήταν για αυτά, αρχικά να παραδεχτούν πως ο γονιός τους, τους κακοποιούσε, πόσο μάλλον να το καταγγείλουν. Στις περιπτώσεις που ο βιαστής ήταν ο δάσκαλος, ο προπονητής ή κάποιο πρόσωπο εξουσίας τα θύματα αντίστοιχα φοβούταν πως οι θύτες, μέσω της ισχυρής θέσης που κατείχαν, θα γινόταν πιο πιστευτοί και μετά τα θύματα θα την πλήρωναν διπλά.
Συνεπώς τα περιστατικά που τελικά φτάνουν να καταγραφούν δεν είναι ενδεικτικά των πραγματικών βιασμών. Γεγονός που κάνει ακόμα πιο δύσκολο τη δημιουργία του προφίλ των βιαστών ή των θυμάτων αντίστοιχα, ειδικά στην Αμερική του ’30 και του ’50. Αφού δεν έχουμε πραγματικά στοιχεία, το στερεότυπο κυριαρχεί.

Η Davis συνεχίζει λέγοντας «Ο μύθος του μαύρου βιαστή ανέκυπτε μεθοδικά και ως δια μαγείας κάθε φορά που τα αλλεπάλληλα κύματα βίας και τρόμου που εξαπολύονταν ενάντια στη μαύρη κοινότητα έψαχναν πειστικές εξηγήσεις».

Ο ρατσιστικός μύθος του μαύρου βιαστή για τον οποίο μιλάει η Davis βλέπουμε να εφαρμόζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και στην Ελλάδα, με ελάχιστες μόνο διαφορές. Ο μαύρος βιαστής έχει αντικατασταθεί με τον Πακιστανό (ή πιο γενικά τον Μουσουλμάνο). Ειδικά τα τελευταία χρόνια που ο ρατσισμός είναι σχεδόν κρατική πολιτική γραμμή.
Μετά το περιστατικό του βιασμού στην Πάρο το 2013 και όσο τα κανάλια περιέγραφαν λεπτό προς λεπτό τις δραματικές στιγμές του γεγονότος, στην Αθήνα η ΕΛ.ΑΣ πραγματοποιούσε επιχειρήσεις σκούπα με μοναδικό κριτήριο το χρώμα του δέρματος. Οι Πακιστανοί έπρεπε να την πληρώσουν. Έτσι τουλάχιστον καταγγέλλει ο Ρασίντ, μετανάστης από το Πακιστάν, το καλοκαίρι του 2014. Παραφράζοντας τη Davis, η ΕΛ.ΑΣ έψαχνε πειστικές εξηγήσεις για να βγει αγριεμένη στο δρόμο να κυνηγήσει τους «λαθρομετανάστες που βιάζουν τις αδελφές μας». Όπως πολύ σωστά ειπώθηκε από κάποια ομιλήτρια στην παρουσίαση του βιβλίου της Davis «Η ΕΛ.ΑΣ και οι φασίστες κατασκευάζουν ένα πρόβλημα και μετά μας σερβίρουν τη λύση».
Ο μύθος του Πακιστανού βιαστή όχι μόνο τσουβαλιάζει όλους τους μουσουλμάνους μετανάστες ανεξαρτήτως, αλλά και αποπροσανατολίζει το βλέμμα της κοινωνίας από τους πραγματικούς θύτες. Το τέρας γίνεται ο ξένος, όταν το τέρας μπορεί να είναι ο πιο δικός μας άνθρωπος.

credits: Bruno Boutot

Η θέση της γυναίκας

Όταν λοιπόν η αφήγηση είναι ότι οι άντρες (μαύροι ή μουσουλμάνοι) είναι τα σεξουαλικά πεινασμένα τέρατα που είτε λόγω θρησκείας, είτε λόγω χρώματος προσπαθούν να καταπιέσουν περισσότερο τη γυναίκα και είναι πολέμιοι της χειραφέτησης τους, τότε αυτόματα αυτό, τοποθετεί τις γυναίκες της ίδιας εθνικότητας ή θρησκείας σε μια υποτακτική, δειλή και καταπιεσμένη θέση. Ο μύθος του μαύρου βιαστή που στην προκειμένη περίπτωση, αφορά τους μουσουλμάνους, υποτιμά τις γυναίκες όσο και τους άντρες. Έτσι όπως η θρησκεία ή το χρώμα φταίει για τους φαλλοκράτες και βιαστές άντρες, η θρησκεία και το χρώμα φταίει για τις καταπιεσμένες και καθόλου χειραφετημένες γυναίκες. Την ίδια ακριβώς αφήγηση ακολουθούν τα δημοσιεύματα από τα καθεστωτικά μέσα που μιλούν για τη φρικτή διαδικασία της κλειτοριδεκτομής και η κάθε Σώτη Τριανταφύλλου που γράφει για τη μαντίλα ως ένα στοιχείο που «υπονομεύει την κοινωνική συνοχή».
Η αφήγηση συνεχίζει κάπως έτσι: οι γυναίκες των σεξουαλικά πεινασμένων και φονταμενταλιστών είναι τα θύματα τους και πρέπει να τις σώσουμε. Εμείς οι δυτικοί, οι προοδευτικοί και απελευθερωμένοι, πρέπει να τις βοηθήσουμε να ελευθερωθούν και να χειραφετηθούν.

Κλειτοριδεκτομή

Ο Ιρανό-αμερικάνος συγγραφέας Reza Aslan (μετά από συγκεκριμένες δηλώσεις του Αμερικανού πολιτικού σχολιαστή και κωμικού Bill Maher) απαντάει στις θεωρίες που θέλουν τα μουσουλμανικά κράτη να εφαρμόζουν, στις γυναίκες, την κλειτοριδεκτομή. Το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής χρησιμοποιείται αρκετά συχνά από πολλούς ως ένα ακόμα επιχείρημα υπέρ της καταπίεσης των Μουσουλμάνων γυναικών. Ο Aslan αναφέρει τις περιπτώσεις της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας ως κράτη που εφαρμόζεται η κλειτοριδεκτομή σε υψηλά ποσοστά (95%και 75% αντίστοιχα) και τα οποία είναι χριστιανικά κράτη. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των δυο αυτών χριστιανικών κρατών, καταλήγει να λέει πως το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής είναι ένα αφρικανικό και όχι μουσουλμανικό πρόβλημα, όπως συχνά πιστεύεται.

«Θα σας σώσουμε από την κουλτούρα σας»

Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος Lila Abu-Lughod στο βιβλίο της «Do Muslim Women need saving?» μιλάει για «ηθική σταυροφορία» για τη σωτηρία των Μουσουλμάνων γυναικών. Πιο συγκεκριμένα λέει «Ένας από τους τρόπους που αυτή η ηθική σταυροφορία κερδίζει την απαιτούμενη νομιμοποίηση είναι γιατί βασίζεται σ’ ένα πλέγμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διεθνών δικαιωμάτων για τις γυναίκες και όλες αυτές τις νομικές κατηγορίες που έχουν δημιουργηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη σε μια προσπάθεια να δώσουν όνομα σε συγκεκριμένα ήδη βίας. Το βλέπεις πολύ καθαρά στην Ευρώπη, που για παράδειγμα στη Γερμανία και τη Σκανδιναβία υπάρχει τεράστια άνοδος των εγκλημάτων τιμής και αυτό χρησιμοποιείται για να εξυπηρετηθούν διάφορες πολιτικές και να δημιουργηθεί το έδαφος ώστε οι άνθρωποι να νιώθουν σχεδόν αναγκασμένοι ηθικά να υποστηρίξουν διαφόρων ειδών κρατικές ή και στρατιωτικές παρεμβάσεις. Οπότε η ερώτηση είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να γίνουν οι ζωές των ανθρώπων καλύτερες και όχι πως θα τους σώσουμε από την κουλτούρα τους». Εν ολίγοις η Abu-Lughod έρχεται με τη σειρά της να πει κάτι παρόμοιο με αυτό που λέει και η Davis. Η μαντίλα χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να υποστηριχτεί η άποψη περί υποδούλωσης των Μουσουλμάνων γυναικών. Είναι υπό μια έννοια οι πειστικές εξηγήσεις που αναφέρει η Davis. Η μαντίλα είναι η προφανής απόδειξη της καταπίεσης του γυναικείου πληθυσμού που χρειάζεται την παρέμβαση της προοδευτικής Δύσης.
Η Sarah Hagi στο άρθρο της «Or You Could Ask Us”: On Talking Over Muslim Women»  υποστηρίζει κάτι παρόμοιο. «οι Μουσουλμάνες και το θέμα της μαντίλας χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να προωθηθεί η ξενοφοβική και ρατσιστική ατζέντα της Δύσης» γράφει η Hagi.

credits: _Faraz

Η απαγόρευση της μαντίλας

Το θέμα της μαντίλας και συνεπώς της καταπιεσμένης Μουσουλμάνας γυναίκας έχει δημιουργήσει ένα παγκόσμιο debate ανάμεσα όχι μόνο σε κοινωνιολόγους και ανθρωπολόγους αλλά και ανάμεσα στις ίδιες τις φεμινιστικές οργανώσεις. Παράδειγμα αυτού είναι όταν δημιουργήθηκαν δυο στρατόπεδα στη Γαλλία όταν το 2010 (και 2004 αντίστοιχα) ψηφίστηκε ο νόμος περί απαγόρευσης της μαντίλας. (περισσότερα εδώ ).
Όσο λοιπόν κράτη όπως η Γαλλία απαγορεύουν τη μαντίλα ως μια δήθεν κριτική στην οπισθοδρομικότητα, τόσο οι γυναίκες που ζουν στη Δύση και φορούν μαντίλα περιθωριοποιούνται. Σύμφωνα με τη Αλγερίνη Μαρνία Λαζρέγκ σε συνέντευξή της στην Ελευθεροτυπία «Καταργώντας τη μαντίλα από τα σχολεία, δεν την εξαφανίζεις. Τη σπρώχνεις στο περιθώριο, όπως τελικά και τις ίδιες τις γυναίκες». Παρόλο που η ίδια η Λαζρέγκ, ως μουσουλμάνα λέει πως «υπάρχει ανάγκη να συζητήσουμε και να αναρωτηθούμε τι μερίδιο στη διαιώνιση της ανισότητας φέρει η μαντίλα», η ίδια θεωρεί πως η απαγόρευση της από τη Γαλλία,για παράδειγμα, είναι ένα δείγμα μη ανοχής στο διαφορετικό.
Το Σεπτέμβριο του 2014 μαχαιρώνεται 16 φορές μια μαθήτρια στο Essex της Μεγάλης Βρετανίας που φορούσε μαντίλα. Λίγες ώρες αργότερα, ο Ed Husain, συγγραφέας, μέλος του Εργατικού κόμματος και Senior Advisor του Tony Blair Foundation έγραψε στο τουίτερ ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουν τη χρήση της μαντίλας. Περίπου σαν να έλεγε πως η γυναίκα που φοράει τη μαντίλα είναι υπεύθυνη για όποια επίθεση δεχτεί.

Το θέμα λοιπόν για μας του δυτικούς δεν θα έπρεπε να είναι κυρίως το αν η μαντίλα είναι ή όχι ένα δείγμα καταπίεσης των Μουσουλμάνων γυναικών, αλλά το κατά πόσο αυτό χρησιμοποιείται από τη Δύση για να εξυπηρετήσει μια συγκεκριμένη ατζέντα. Το τι περιλαμβάνει αυτή η ατζέντα αλλάζει ανάλογα τους καιρούς και τα συμφέροντα. Όσο και να δυσκολεύομαι να καταλάβω την ένδειξη πίστης σε οποιαδήποτε θρησκεία που μπορεί να υποδηλώνει η μαντίλα, τόσο δυσκολεύομαι να καταλάβω την απαγόρευση της. Ειδικά όταν αυτή πλασάρεται ως «εμείς που είμαστε ανώτεροι, ξέρουμε καλύτερα».