Το Σάββατο 10 Ιουνίου διοργανώθηκαν περίπου 30 αντιμουσουλμανικές διαδηλώσεις σε όλη την Αμερική, που ονομάστηκαν από τους δεξιούς διοργανωτές “March Against Sharia” (“Πορεία Ενάντια στη Σαρία”). Στην Νέα Υόρκη, την ώρα της πορείας είχαν καλεστεί αντι – διαδήλωσεις που αριθμητικά υπερείχαν κατά πολύ της αρχικής συγκέντρωσης.

Οι αντιμουσουλμανικές συγκεντρώσεις ανά τη χώρα, οργανώθηκαν από τον 29χρονό Σκότ Πρέσλερ, συνιδρυτή της οργάνωσης Gays For Trump*¹ (και της ACT for America, παλιότερα γνωστής ως American Congress for Truth), και υποτίθεται πως αντιτίθενται στον Ισλαμικό εξτρεμισμό, τη βία εναντίων των γυναικών συμπεριλαμβανομένου και του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων και στην καταπίεση της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Η Act for America περιγράφεται από τον Αμερικάνικο Μη Κερδοσκοπικό Νομικό Οργανισμό Southern Poverty Law Center (SPLC) ως “η μεγαλύτερη αντι-μουσουλμανική ομάδα στην Αμερική” και έχει ιστορικό στις αντι-μουσουλμανικές διοργανώσεις και δράσεις από την ίδρυση της το 2007. Ιδρύθηκε από Λιβανέζους Χριστιανούς και την Αμερικανίδα – πλέον υπήκοο – Brigitte Gabriel*².

Μεταξύ των συμμετεχόντων της πορείας στη Foley Square στις 10 Ιουνίου, ήταν oι οπαδοί της λευκής υπεροχής “Identity Evropa” και ο δεξιός προβοκάτορας Gavin McInnes, με τον τελευταίο να είναι και προβεβλημένος ομιλητής. Τόσο οι “Identity Evropa”, όσο και ο McInnes έχουν μακρά ιστορία σε αντι-μουσουλμανικές, ρατσιστικές, σεξιστικές και αυταρχικές δράσεις και θέσεις. “ΟΧΙ ΑΛΛΟΥΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥΣ” έγραφαν κάποια χαρακτηριστικά πλακάτ στη συγκέντρωση.

η σημαία “Blue lives matter” που αναφέρεται στις ζωές των αστυνομικών

Στην Πορεία Ενάντια στη Σαρία περιλαμβάνονταν πλακάτ και συνθήματα υπέρ του Τραμπ, Αμερικανικές σημαίες, σημαίες της Αποικιακής Περιόδου, σύμβολα υπέρ της Αστυνομίας (Blue Lives Matter) και σημαίες του φανταστικού ανύπαρκτου κράτους “Κεκιστάν”, ένα σύμβολο της alt right*³ που γεννήθηκε στο site 4Chan και θυμίζει τη ναζιστική σημαία*⁴. Οι συμμετέχοντες έκαναν συχνά το σύμβολο του ΟΚ με τα δάχτυλα τους, μια χειρονομία που έχει οικειοποιηθεί η Αμερικάνικη ακροδεξιά, η alt right και οι υποστηρικτές του Τραμπ. Οι ίδιοι συχνά παραδέχονται πως κάνουν τη χειρονομία για προκαλέσουν τους φιλελεύθερους και τους αριστερούς*⁵.

το πόστερ για την Παλαιστίνια ακτιβίστρια Λίντα Σαρσούρ και η πράσινη σημαία του “Κεκιστάν”

Ένα πόστερ που βρισκόταν ψηλά καθ’ όλη τη διάρκεια της Πορείας Ενάντια στη Σαρία, έδειχνε ένα κόμικ που εμφάνιζε την Αμερικανίδα Παλαιστίνια ακτιβίστρια Λίντα Σαρσούρ, με έναν ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο, να εμπλέκεται σε σεξουαλικές πράξεις με κάποιον που θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως είναι ο Προφήτης Μωάμεθ.

Κατά τη διάρκεια της Πορείας Ενάντια στη Σαρία έγιναν δύο αντι-διαδηλώσεις στη Νέα Υόρκη. Η μια αφορούσε ένα πιο φιλελεύθερο κοινό με διάφορους ομιλητές και είχε τίτλο “Η Νέα Υόρκη Αγαπά τους Μουσουλμάνους”. Γινόταν κάποια τετράγωνα πιο πέρα από την Foley Square και μακριά από την πορεία, ώστε να μην υπάρχει ούτε οπτική, ούτε ηχητική επαφή. Η δεύτερη αντιδιαδήλωση είχε ως αφετηρία την Centre Street και είχε ως σκοπό να δημιουργήσει φασαρία και να διακόψει την πορεία.

“Πιάστε τους από το μουνί” (σ.σ. Grab ‘em by the pussy!: ένα σύνθημα που παραπέμπει σε ατάκα του Τράμπ μετά απο ένα βίντεο που βγήκε στην επιφάνεια προεκλογικά) φώναζε η Πορεία Ενάντια στη Σαρία στις γυναίκες και τους άντρες της αντι-διαδήλωσης που τους κοιτούσαν .

“Όχι στον Τραμπ, Όχι στην Κου Κλουξ Κλάν, Όχι στην Φασιστική Αμερική” φώναζαν οι συμμετέχοντες στη αντι-διαδήλωση όταν συναντήθηκαν οι δύο πλευρές.

“Ναι στον Τράμπ, Ναι στην Κου Κλούξ Κλάν, Ναι στη Φασιστική Αμερική” απάντησαν οι συμμετέχοντες της Πορείας Ενάντια στη Σαρία.

Οι άνθρωποι που βρίσκονταν στη Centre Street φορούσαν μαντήλες, κιπά, μέχρι και τουρμπάνι με τα χρώματα της αμερικάνικης σημαίας και κρατούσαν πινακίδες γραμμένες στα Αγγλικά, τα Ισπανικά και τα Αραβικά. Τα συνθήματα μιλούσαν για αλληλεγγύη όχι μόνο για τους Αμερικανούς Μουσουλμάνους, αλλά των Μουσουλμάνους διεθνώς, τους πρόσφυγες, τους μαύρους, τις γυναίκες, τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, τους εργάτες και τους καταπιεσμένους σε όλο τον κόσμο. Η εντυπωσιακή πληθώρα των πλακάτ και των συνθημάτων καταδίκαζαν τον αυταρχισμό, το ρατσισμό και το φασισμό.

“Μαύροι, Λατίνοι, Άραβες, Ασιάτες και Λευκοί” φώναζαν οι συμμετέχοντες στην αντι-διαδήλωση “Ενωθείτε! Ενωθείτε! Ενωθείτε να παλέψουμε ενάντια στη δεξιά”.

Η αντι-μουσουλμανική ιστορία της ACT for America, δηλαδή η οργανωτική ομάδα των διαδηλώσεων σε όλη την Αμερική, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την εναντίωση στην πώληση χαλάλ κρεάτος στην Αμερική καθώς και στη διαθεσιμότητά του στα δημόσια σχολεία*⁶. Επίσης περιλαμβάνει τη συνεργασία με την Ann Corcoran, ιδρύτρια του αντι-προσφυγικού blog Refugee Resettlement Watch*⁷ ενάντια στους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο στην Αμερική, ειδικά τους Σύριους πρόσφυγες.

Η ιδρύτρια του ACT, Brigitte Gabriel, έχει στο παρελθόν συνεργαστεί με τον ακροδεξιό και αντι-gay Αμερικάνο τηλε-ευαγγελιστή Pat Robertson πριν ακόμα δημιουργηθεί η ACT. Σε μια ομιλία της για την οργάνωση “Χριστιανοί Ενωμένοι για το Ισραήλ” (CUFI) το 2007, είπε πως “Ο Αραβικός κόσμος…δεν έχει ψυχή”. “Είναι αποφασισμένοι να σκοτώσουν και να καταστρέψουν”.*⁸

Ένα νεαρός άντρας στην αντι-διαδήλωση κρατούσε ένα πλακάτ που έγραφε “Φασισμός. Φονταμενταλισμός”. Δυο τόξα έδειχναν προς καθεμιά από τις δύο λέξεις. “Γάμησέ τα” έγραφε από κάτω.

Φωτορεπορτάζ & σύντομο βίντεο

όπου μεταξύ άλλων θα παρατηρήσουμε:

στους ακροδεξιούς διαδηλωτές τα λευκά καπέλα είναι οι Oath Keepers, μια ακροδεξιά εταιρεία security από πρώην αστυνομικούς και στρατιωτικούς. Το μπλουζάκι με το σήμα sheepdog, έχει πάλι να κάνει με το Blue lives matter, και εννοεί την επιλογή του να μην είσαι ούτε λύκος (εγκληματίας), ούτε πρόβατο, αλλά “τσοπανόσκυλο” (να διαφυλάττεις την τάξη).

Στη διαδήλωση των αντιρατσιστών οι φωτογραφίες είναι των δύο νεκρών και του ενός τραυματία από την πρόσφατη ρατσιστική επίθεση στο Πορτλαντ αλλά και η Rahma Warsame, η γυναίκα που κακοποιήθηκε βάναυσα στο Οχάιο, στις αρχές Ιουνίου, αμέσως μετά την κυκλοφορία της είδησης για την τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο.

Παραπομπές:

1. https://www.facebook.com/scott.presler/videos/10103671379567867/

2. https://www.splcenter.org/fighting-hate/extremist-files/group/act-america
3. Alt right θα ονομάζαμε μια ακροδεξιά ιδεολογία, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η πεποίθηση ότι η «λευκή ταυτότητα» δέχεται επίθεση από πολυπολιτισμικές δυνάμεις και υπονομεύεται μέσω εννοιών όπως η πολιτική ορθότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη.

1. https://www.splcenter.org/hatewatch/2017/05/08/what-kek-explaining-alt-right-deity-behind-their-meme-magic

https://www.reddit.com/r/CringeAnarchy/comments/63l6el/the_geniuses_of_rfuckthealtright_have_discovered/

5. https://theoutline.com/post/1428/the-ok-sign-is-becoming-an-alt-right-symbol;
6. https://actforamericahouston.wordpress.com/2013/11/26/halal-secretly-shoving-sharia-islamic-law-down-your-throat/; https://twitter.com/actforamerica/status/507548684146720768
7. http://www.actforamerica.org/refugee_resettlement
8. https://www.youtube.com/watch?v=aaocTdWOtJ4

“The difference, my friends, between Israel and the Arabic world, is the difference between civilization and barbarism.  It’s the difference between goodness and evil.  And this is what we’re witnessing in the Arabic world.  They have no soul.  They are dead-set on killing and destruction.” [Brigitte Gabriel, speaking at Christians United for Israel (CUFI) in 2007.]

Είναι από εκείνες τις ειδήσεις που τακτοποιούνται τελευταίες στη λίστα των διεθνών από το συντάκτη του δελτίου των οκτώ. Στα ελάχιστα δευτερόλεπτα που της αφιερώνονται, μόλις που προλαβαίνεις να δεις κάποιους λίγους, με βαριά χειμωνιάτικα ρούχα, να περιφέρονται στους δρόμους μιας μάλλον ωραίας πόλης, κρατώντας χαρτόνια με συνθήματα σε μια γλώσσα που αργότερα μαθαίνεις ότι είναι γερμανικά.

Όλα αυτά στο τέλος Οκτώβρη όπου πράγματι δεν υπήρχε λόγος να αποδοθεί μεγαλύτερη σημασία στη συγκέντρωση περίπου 400 ανθρώπων μιας οργάνωσης με το όνομα Pegida, «Πατριώτες Ευρωπαίοι κατά της Ισλαμοποίησης της Δύσης».

Μέχρι το τέλος Δεκέμβρη, όμως, τα πράγματα αλλάζουν γιατί οι συμμετέχοντες στις πορείες από 400 γίνονται 17.000 και έτσι το θέμα ανεβαίνει στην ειδησεογραφική ατζέντα και οι απορίες σχεδόν λύνονται. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι αυτή η ωραία πόλη είναι η  Δρέσδη που σταδιακά την μιμούνται και άλλες στη γερμανική επικράτεια και όχι μόνο, αυτοί οι αρχικά λίγοι που πλέον γίνονται πολλοί είναι ένα συνονθύλευμα από απλά συντηρητικούς, δεξιούς, ακροδεξιούς, μερικούς χούλιγκαν και νεοναζί και τα συνθήματα στα χαρτόνια λένε «Έξω οι ξένοι», «Για την διατήρηση της κουλτούρας μας», «Είμαστε κατά των ιερών πολέμων σε γερμανικό έδαφος». Η τυπική αφορμή για την οργάνωση αυτού του ξενοφοβικού ξεσπάσματος με επίκεντρο το Ισλάμ φαίνεται να είναι μια βίαιη σύγκρουση μεταξύ υποστηρικτών του εργατικού κόμματος του Κουρδιστάν PKK και ομάδας ισλαμιστών στο Αμβούργο. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Γερμανία δεν είναι καν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα συνεχών και αριθμητικά σημαντικών μεταναστευτικών ροών από μουσουλμανικές χώρες, αφού σύμφωνα με στοιχεία μέχρι και το 2005, το 32% του πληθυσμού των αλλοδαπών προερχόταν από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ένα επιπλέον ποσοστό 48%  προερχόταν από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μόλις 12% και 4% από Ασία και Αφρική αντίστοιχα.

https://www.flickr.com/photos/dierkschaefer/

Η Pegida ίσως και να απομονωθεί ως αποτέλεσμα των συντονισμένων προσπαθειών σε επίπεδο επίσημου πολιτικού λόγου. Η δημοφιλής καγκελάριος διαμηνύει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι «Δεν υπάρχει στη Γερμανία χώρος για μίσος κατά πιστών, ούτε για ισλαμοφοβία, ούτε για ξενοφοβία» και οι τελευταίες εκλογές έδειξαν ότι ο λόγος της περνάει στον Γερμανό πολίτη. Παράλληλα, όμως, η εμπειρία δείχνει ότι η Pegida μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι παραπάνω από μια πρόσκαιρη, ενοχλητική και γραφική παρουσία στη γερμανική κοινωνία. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί η φτώχεια, – συνθήκη που ανατέλλει δυναμικά στη Γερμανία με τον αριθμό των φτωχών και των επαγγελματικά «ανασφαλών» να αυξάνει δραματικά – , φέρνει γκρίνια και ενίοτε φέρνει πιο κοντά τις ρατσιστικές και ακροδεξιές μετατοπίσεις αλλά και γιατί αρκετά χρόνια τώρα ο κυρίαρχος δημόσιος λόγος των ΜΜΕ έχει μια πολύ συγκεκριμένη στάση απέναντι στη μετανάστευση.

Ο γερμανικός τύπος (για παράδειγμα το Der Spiegel) αντιλαμβάνεται την ενσωμάτωση των μεταναστών ως την ύπαρξη μιας “παράλληλης κοινωνίας” μέσα στη γερμανική κοινωνία. Με λίγα λόγια και με όρους καθημερινότητας, ο μετανάστης γείτονας πρέπει να είναι προσεκτικός στην οδήγηση, να κατεβάζει τα σκουπίδια του, να μην δημιουργεί ταραχές, τέλος πάντων να υπάρχει κάπου εκεί έξω αλλά να μην ξέρω και πολλά γι’ αυτόν. Με παραδειγματικά του άρθρα το Der Spiegel μας λέει ότι η «παράλληλη κοινωνία» εξασφαλίζει στους μετανάστες την ασφάλεια του ανήκειν, την ιδιωτικότητα και στους Γερμανούς την ικανοποίηση να ζουν σε μια ποικιλότροπη, πολυπολιτισμική κοινωνία, ανεξάρτητα βέβαια που δεν είναι διατεθειμένοι να της ρίξουν δεύτερη ματιά.   

Με την ίδια λογική, το Deutsche Welle προτιμάει ιδιαιτέρως τις αφηγήσεις και τα ντοκιμαντέρ για ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο που προσπαθούν να βρουν την τύχη τους στη Γερμανία και είναι πραγματικά αξιοσημείωτο πόσο αποστασιοποιημένα το κάνει αυτό. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν το ντοκιμαντέρ Strangers που τόσο ο τίτλος όσο και το περιεχόμενο προτείνουν την τάση αντιμετώπισης των εν δυνάμει μεταναστών από την γηγενή κοινωνία. Ένα τηλεοπτικό εγχείρημα αποτροπής με πολύ ξεκάθαρη την προσέγγιση του «εσείς» και «εμείς».

Η «παράλληλη κοινωνία» των κυρίαρχων μέσων της Γερμανίας είναι το τέλειο άλλοθι για τη μη λήψη ουσιαστικών μέτρων ενσωμάτωσης αφού έμμεσα υποδηλώνει και προπαγανδίζει ότι οι μετανάστες διαχωρίζονται με τη θέλησή τους, ότι αρνούνται να αποκτήσουν πολιτισμικά εργαλεία όπως η γλώσσα και η εκπαίδευση και έτσι καταλήγουν να περιθωριοποιούνται εργασιακά, επιζητώντας να λάβουν κοινωνικές παροχές που τελικά βλάπτουν το σύνολο του ασφαλιστικού συστήματος και τους προσφέρονται σε βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με θέματα που κατά καιρούς προκύπτουν όπως η απαίτηση μερικών μουσουλμάνων δασκάλων να φορούν μαντίλες στην τάξη ή οι κακές σχολικές επιδόσεις των παιδιών μεταναστών στα οποία επιρρίπτεται η γενικότερη ανεπάρκεια του γερμανικού σχολικού συστήματος ή μεμονωμένα κρούσματα βίας σε γειτονιές μεταναστών, έχουν συμβάλει σε μια ιδιαίτερα αρνητική στάση της κοινής γνώμης για τους μετανάστες. Μια κοινή γνώμη που είναι ελάχιστα εξασκημένη στην πραγματική κατανόηση των πολιτισμικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων, των εθνικών ιδιοσυγκρασιών και μια κρατική εξουσία με ελάχιστο ενδιαφέρον να τις διδάξει, συγκεντρώνοντας προς το παρόν αιτήσεις ασύλου για τις οποίες έτσι και αλλιώς, επιφυλάσσει ελάχιστα ποσοστά αποδοχής.

Πόση έκπληξη άραγε να προκαλεί η παρουσία μιας οργάνωσης όπως η Pegida;

Άννα Τριανταφυλλίδου – Ρουμπίνη Γρώπα (επιμέλεια), Η μετανάστευση στην Ενωμένη Ευρώπη, εκδόσεις  Κριτική

Την Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015 τρεις μασκοφόροι με καλάσνικοφ εισβάλλουν στα γραφεία του γαλλικού σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo σκορπώντας το θάνατο σε 12 άτομα, μεταξύ των οποίων τέσσερις από τους σκιτσογράφους του περιοδικού. Οι δράστες εικάζεται ότι είναι φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι (γεννημένοι στη Γαλλία, όπως βγαίνει στην πορεία) οι οποίοι θέλησαν να τιμωρήσουν με αυτό τον τρόπο τους “άπιστους” που σε πολλά σκίτσα τους σατίριζαν το Ισλάμ, όπως και κάθε μορφή θρησκευτικού φανατισμού και μισαλλοδοξίας. Το γεγονός ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων, συμπαράστασης προς τα θύματα της επίθεσης αλλά και αναζωπύρωση του ρατσιστικού και ισλαμοφοβικού, συγκεκριμένα, λόγου στη Γαλλία και γενικότερα στην Ευρώπη.

Παρακάτω αλιεύουμε μερικές πληροφορίες γύρω από την ιστορία, ξεκινώντας από τον Wolinski σαν κεντρικό “ήρωα”, βλέποντας πως ο φανατισμός ιστορικά δεν είναι και πολύ φίλος με τη σάτιρα καθώς και πως συνδέεται όλο αυτό με τη δική μας περίπτωση, εδώ, στο απέναντι σκέλος του “Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία”.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Wolinski (Georges Wolinski, 1934-2015) ήταν ο αρχαιότερος από τους τέσσερις σκιτσογράφους του περιοδικού, με παρουσία στο χώρο του σατιρικού σκίτσου από τη δεκαετία του 1960. Συμμετείχε στο σατιρικό μηνιαίο Hara-Kiri, του οποίου η μετέπειτα εβδομαδιαία έκδοση Hara-Kiri Hebdo θεωρείται ο “πρόγονος” του Charlie. Ο αιρετικός χαρακτήρας του Charlie Hebdo καταδεικνύεται από τη γέννησή του κιόλας, αφού το Hara-Kiri έκλεισε από τη γαλλική κυβέρνηση μετά το εξώφυλλο που ακολούθησε το θάνατο του Charles de Gaulle το Νοέμβριο του 1970. Τότε γεννήθηκε, σαν από τις “στάχτες” του de Gaulle το Charlie, με σαφή αναφορά στον εκλιπόντα Γάλλο πρόεδρο.

Στις 9 Νοεμβρίου 1970 ο Charles de Gaulle πεθαίνει στο σπίτι του στο Colombey-les-Deux-Églises. Σχεδόν μια εβδομάδα νωρίτερα μια φωτιά σε νυχτερινό κλαμπ είχε σκοτώσει 146 άτομα. Το εξώφυλλο έγραψε: “Τραγικός χορός στο Colombey: 1 νεκρός”

Η σάτιρα στο στόχαστρο

Οποιαδήποτε απολυταρχική δομή που σέβεται τον εαυτό της φαίνεται να έχει εξορισμού και πριν από κάθε άλλο ένα άγραφο πρόταγμα: καμία ανοχή στο διαφορετικό, καμία “άλλη άποψη”. Όταν σε αυτή τη συνταγή δε, η άλλη άποψη είναι η σάτιρα που στρέφεται πίσω σε αυτό το ήδη προβληματικό μόρφωμα, τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Η ιστορία έχει δείξει πως τα μυαλά που έχουν γαλουχηθεί και δοθεί αποκλειστικά στο μίσος και την καταστροφή δεν μπορούν να επεξεργαστούν την κριτική και κατ’επέκταση τη σάτιρα, την πιο δημιουργική αλλά ταυτόχρονα περίπλοκη και δύσκολη μορφή κριτικής.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2005 η δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten δημοσιεύει 12 σκίτσα του Μωάμεθ, με σκοπό τη συνεισφορά στη συζήτηση περί ισλαμισμού και της αυτολογοκρισίας που επικρατούσε (μόλις 4 χρόνια μετά την 9/11 και εν μέσω επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή). Η αγωγή κατά της εφημερίδας απορρίπτεται τον Ιανουάριο του 2006 και σημαίνει την έναρξη παγκοσμίων διαδηλώσεων και ταραχών στις πρεσβείες της Δανίας, σημειώνονται επιθέσεις εναντίον χριστιανών αλλά και βομβιστικές επιθέσεις, συνολικά με πολλούς νεκρούς. Φυσικά ο δημιουργός ενός από τα δώδεκα σκίτσα, Kurt Westergaard, του οποίου το σκίτσο ήταν και το πιο επίμαχο, είχε επικηρυχθεί και τελικά υπήρξαν απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.

Το φύλλο της Jyllands-Posten με τα σκίτσα του Μωάμεθ.

Αυτό με την βόμβα στο τουρμπάνι προκάλεσε τη μεγαλύτερη οργή φανατικών ομάδων μουσουλμάνων ανά τον κόσμο.

Φυσικά, σε καμία περίπτωση τα παραπάνω γεγονότα δεν περιορίζονται στο χώρο του Ισλάμ. Χωρίς να αρχίσουμε μια τεράστια απαρίθμηση από περιστατικά όπου η σάτιρα και συγκεκριμένα το σκίτσο έχουν έρθει αντιμέτωπα με την άκρως πουριτανική χριστιανική εκκλησία, θυμίζουμε απλά το πιο πρόσφατο και απτό παράδειγμα για εμάς, με την περιβόητη θεατρική παράσταση στο θέατρο Χυτήριο που απεικόνιζε το χριστό ως γκέι και τα πλήθη φανατικών χριστιανών με την ευγενική χορηγία των φασιστών της Χρυσής Αυγής, που τελικά ακύρωσαν την παράσταση.

Τα λάθος συμπεράσματα

Κάποιος, λοιπόν που (ηθελημένα συνήθως) αγνοεί την αλήθεια της τελευταίας παραγράφου φτάνει πολύ εύκολα αλλά λανθασμένα και με δόλο στο συμπέρασμα ότι “φταίει το Ισλάμ”. Αυτή τη ρητορική έσπευσε να λανσάρει η Λεπέν στη Γαλλία μετά το χτύπημα, αυτή τη ρητορική φυσικά τρέξανε και τα δικά μας τα δεξιά και ακροδεξιά απερχόμενα ανθρωπάκια της κυβέρνησης να μας περάσουν και εδώ. Το πρόταγμά τους κοινό: “κακοί μουσουλμάνοι, γενικά κακοί μετανάστες, ΟΛΟΙ, τζιχαντιστές και μη (ας στέλναμε όπλα στον ISIS τόσο καιρό), κλείστε σύνορα, φράχτες, φράχτες, φράχτες”. Κλείνοντας την ημέρα της αναίσχυντης προπαγάνδας σε κάθε μέσο από τους γνωστούς γκεμπελίσκους, ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς κάνοντας φτηνή προεκλογική πολιτική πάνω στα πτώματα του Charlie Hebdo δήλωσε (link youtube): “Σήμερα στο Παρίσι είχαμε μακελειό από βομβιστική (;) επίθεση με τουλάχιστον δώδεκα νεκρούς κι εδώ κάποιοι προκαλούν, προσκαλούν να πω καλύτερα, προσκαλούν κι άλλους λαθρομετανάστες και μοιράζουν από τώρα ιθαγένειες”.

Έφτασαν λοιπόν οι νεκροί του Charlie Hebdo, που με τα σκίτσα τους χτυπούσαν τη μισαλλοδοξία και το ρατσισμό, να χρησιμοποιούνται από τους απανταχού φασίστες και μισαλλόδοξους για να προωθήσουν και να μολύνουν κι άλλους με τις ίδιες ιδέες.

—

Ο Charb, ένας από τους τέσσερις νεκρούς σκιτσογράφους δήλωνε προφητικά το 2012:

Je n’ai pas peur des représailles. Je n’ai pas de gosses, pas de femme, pas de voiture, pas de crédit. ça fait sûrement un peu pompeux, mais je préfère mourir debout que vivre à genoux.

(Δεν φοβάμαι τα αντίποινα. Δεν έχω παιδιά, σύζυγο, αυτοκίνητο, ούτε πιστωτικές κάρτες. Μπορεί να ακούγεται λίγο πομπώδες αλλά θα προτιμούσα να πεθάνω όρθιος παρά να ζω γονατιστός.)

Σε πείσμα, λοιπόν, όλων αυτών που θέλουν να επικρατήσει το σκοτάδι, το μίσος και η άγνοια, κόντρα ακόμα και στο θάνατο θαρρείς, ο Wolinski θα δημοσιεύσει ένα τελευταίο σκίτσο σήμερα το πρωί, Πέμπτη 8 Ιανουαρίου στην Paris March, ένα σκίτσο που μας αφορά κιόλας, αφού δείχνει τον Ολάντ να καθησυχάζει τη Μέρκελ, λέγοντας πως οι Έλληνες θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, χωρίς όμως να έχει δει τον γκρεμό που τον περιμένει μπροστά του.

Εδώ που είμαστε, βουλιάζοντας αργά αργά στην κινούμενη άμμο του φασισμού, βλέποντας τείχη να σηκώνονται στον Έβρο, χιλιάδες να σαπίζουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και επιστροφή σε σκοτεινές εποχές χριστιανικού σκοταδισμού, ίσως να χρειαζόμαστε κάτι τέτοιους ανθρώπους, όρθιους, να μας θυμίζουν να μη ζούμε γονατιστοί.

Wolinski’s last comic, Paris March, 8/1/2015 “Είναι καλός ο δρόμος; Δεν θα το μάθω παρά στο τέλος…”

Πριν από λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ένα συνέδριο με τίτλο «Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά- Μια τομή στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας». Παρακολούθησα την εισήγηση της 21^ης Νοεμβρίου σχετικά με τους δοσίλογους και τους συνεργάτες τους. Ένας από τους ομιλητές, ο κος Μ. Αθανασόπουλος, διδάκτωρ Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πελοποννήσου, αναφέρθηκε στην τιμωρία των δοσίλογων και τις δίκες τους, στην περιοχή της Μεσσηνίας την περίοδο 1945 με 1953. Κατέγραψα κάποιες πληροφορίες από την εισήγησή του. Η στρατηγική που φαίνεται να ακολούθησε το κράτος σε σχέση με τις δεκάδες κατηγορίες που απορρίφθηκαν πριν καν φτάσουν στα δικαστήρια, μου θύμισε τα δεκάδες περιστατικά ρατσιστικής βίας που δεν φτάνουν σήμερα στα δικαστήρια.

Μπορεί η συσχέτιση μεταξύ των δύο να μοιάζει μακρινή, νομίζω όμως ότι υπάρχει κάτι κοινό μεταξύ τους και αυτό ίσως να είναι η σχέση των θυτών με τους κρατικούς  μηχανισμούς και η ασυλία που τους παρέχεται.

Ταγματασφαλίτες

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Στην περίπτωση τον δοσίλογων της Μεσσηνίας και σύμφωνα με τον Αθανασόπουλο, οι καταγγελίες αφορούσαν «ισχυρούς τοπικούς παράγοντες» και «απλούς πολίτες». Οι κατηγορίες για τους απλούς πολίτες, που αφορούσαν ένα ευρύ φάσμα, «ξεκινούσε από την απλή εκδήλωση φιλοϊταλικών ή φιλογερμανικών αισθημάτων και έφτανε μέχρι τη συνειδητή συνεργασία με τους κατακτητές σε οικονομικό επίπεδο και καταδόσεις, έως και φόνους κρυπτόμενων ανδρών των συμμαχικών δυνάμεων και των Ελλήνων αντιστασιακών». Με λίγα λόγια, οι κατηγορούμενοι ως δοσίλογοι ευθύνονταν είτε για συνεργασία με τον κατακτητή, είτε για καταδόσεις και δολοφονίες αντιστασιακών και συμμάχων.

Σήμερα σώζονται 111 δοσιλογικά βουλεύματα εκ των οποίων μόνο 16 υποθέσεις έφτασαν σε δίκη και τελικά μόνο δύο απ’ αυτές ολοκληρώθηκαν. «Απορρίφτηκαν σχεδόν όλες οι μηνυτήριες καταγγελίες» αναφέρει ο Αθανασόπουλος. Οι λόγοι ποικίλουν και έχουν να κάνουν,  είτε με την ανεπάρκεια των στοιχείων, είτε με την αναίρεση των καταθέσεων των μαρτύρων για διάφορους λόγους. Ο Αθανασόπουλος περιγράφει τη στάση των δικαστικών αρχών ως εξής:  «Οι δικαστικές αρχές προσπαθούσαν να αποσυνδέσουν  τις σχέσεις των ταγμάτων ασφαλείας με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, προκειμένου να βάλουν τις υποθέσεις στο συρτάρι και να δικαστούν ως ποινικοί και όχι ως δοσίλογοι». Συνεχίζει λέγοντας,  ότι προσπαθούσαν να το παρουσιάσουν ως « αντίποινα των πράξεων των ανταρτών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ» ή ως « αποτέλεσμα της εμφύλιας διαμάχης που ήδη είχε ξεσπάσει». Εν ολίγοις, οι δικαστικές αρχές υποστήριζαν με τη στάση τους, ότι οι φόνοι από τα τάγματα ασφαλείας γίνονταν λόγω πολιτικών διαφορών, που προέκυπταν από τις προσωπικές πολιτικές διαφωνίες και δεν είχαν να κάνουν με την στοχοποίηση των αντιστασιακών ή των κομμουνιστών. Κατά συνέπεια, δεν μπορούσαν να στηθούν τα κατηγορητήρια περί δοσιλογισμού  και  δικάζονταν (όσοι δικάστηκαν) σε ποινικά δικαστήρια. Τέλος, οι δικαστικές αρχές, σύμφωνα με την εισήγηση του Αθανασόπουλου, μιλούσαν για «καλά και κακά τάγματα ασφαλείας», προσπαθώντας να αποδώσουν τις πράξεις των δραστών σε μεμονωμένα περιστατικά και όχι στο σύνολο της δράσης και της λογικής των ταγμάτων ασφαλείας.  Με λίγα λόγια, οι δικαστικές αρχές και αντίστοιχα κάποια Μέσα της εποχής εκείνης, προσπάθησαν να αποκρύψουν τις πραγματικές σχέσεις των ταγμάτων ασφαλείας και των πολιτών με τους κατακτητές, προκειμένου πιθανότατα, να μην εκθέσουν τους κρατικούς μηχανισμούς που συνεργάζονταν με τους κατακτητές. (τάγματα ασφαλείας και αστυνομία)

Ρατσιστικές επιθέσεις

Στην περίπτωση των περιστατικών ρατσιστικής βίας, παρατηρούμε τα εξής. Σύμφωνα με την έκθεση του 2013 από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, έχουν καταγραφεί «166 περιστατικά ρατσιστικής βίας με τουλάχιστον 320 θύματα». Η συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων (146) είναι μετανάστες και οι υπόλοιποι είναι άτομα που ανήκουν στη ΛΟΑΤ κοινότητα, καθώς και μια συνήγορος θυμάτων.

Από τα 166 περιστατικά ρατσιστικής βίας που έχουν καταγραφεί από το Δίκτυο, μόνο «33 έχουν καταγγελθεί στην αστυνομία και έχει κινηθεί η ποινική διαδικασία». Σύμφωνα με την ίδια έκθεση «η συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων δεν θέλει να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες κυρίως λόγω φόβου που σχετίζεται με την έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων». Στη συνέχεια όμως αναφέρεται η « απροθυμία ή αποθάρρυνση και  σε ορισμένες περιπτώσεις  άρνηση στην πράξη των αστυνομικών αρχών να συμπράξουν για υποβολή μήνυσης.  Επίσης κάποια θύματα δεν επιθυμούσαν να προβούν σε καταγγελία επειδή έχουν υπάρξει στο παρελθόν θύματα αστυνομικής βίας ή επειδή γνωρίζουν ότι οι θύτες έχουν σχέσεις με την αστυνομία ή και τη Χρυσή Αυγή και φοβούνται ότι θα στοχοποιηθούν. Επίσης αναφέρθηκε η έλλειψη εμπιστοσύνης των θυμάτων στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να θεωρούν μάταιο να κινήσουν κάποια διαδικασία».

Στη σελίδα της ομάδας δικηγόρων για την Πολιτική Αγωγή του  Αντιφασιστικού Κινήματος (jailgoldendawn.com) και συγκεκριμένα στην ενότητα με τις Ανεξιχνίαστες Δολοφονίες, παρατηρεί κανείς  ότι ενώ έγιναν δολοφονίες ή επιθέσεις που υπήρχαν μάρτυρες, η αστυνομία δεν προχώρησε τις έρευνες ή έβγαλε γρήγορα πορίσματα περί «ξεκαθαρισμάτων λογαριασμών» ή «αυξημένης εγκληματικότητας στην περιοχή». Ακόμα και σε περιπτώσεις όπου υπήρχαν δημόσιες δηλώσεις των δραστών στο ίντερνετ, οι υποθέσεις μπήκαν στο συρτάρι. Οι πρώτες φορές που αναγνωρίζεται το ρατσιστικό κίνητρο είναι στις δίκες για τον εμπρησμό στο κατάστημα υπηκόου από το Καμερούν στην Κυψέλη και φυσικά σε αυτή των δολοφόνων του Σαχζάτ Λουκμάν.  Σίγουρα οι αποφάσεις αυτές θεωρούνται κομβικές και ενθαρρύνουν τα θύματα να καταγγέλλουν επίσημα τις επιθέσεις, όπως και τις δικαστικές αρχές να προχωρούν στην εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων. Παρόλα αυτά, η εμπειρία μέχρι τώρα μας δείχνει πως κάτι τέτοιο θα αλλάξει μόνο αν σταματήσει η ασυλία των δραστών, των συνεργών τους και κυρίως των επισήμων αρχών που εμπλέκονται.

Ομοιότητες

Όπως ανέφερα και παραπάνω, ίσως η συσχέτιση των δικών των δοσίλογων με αυτές των περιστατικών ρατσιστικής βίας να φαίνεται μακρινή, αλλά η αλήθεια είναι πως υπάρχουν αρκετά κοινά σημεία.

Οι καταγγελίες και στις δύο περιπτώσεις απορρίπτονταν και απορρίπτονται  λόγω ανεπάρκειας των στοιχείων ή λόγω αναίρεσης των καταθέσεων από τους μάρτυρες. Η ανεπάρκεια των στοιχείων αφορά κυρίως τις έρευνες  που χρειάζεται να γίνουν από τις διωκτικές αρχές,  προκειμένου να στηθεί το κατηγορητήριο. Σε πολλές περιπτώσεις, η αστυνομία φαίνεται να κωλυσιεργεί με αποτέλεσμα να εξαφανίζονται κρίσιμα στοιχεία ή να μην κάνει απολύτως τίποτα . Η αναίρεση των καταθέσεων των μαρτύρων έχει να κάνει, υποθέτω,  με το φόβο του στίγματος και της στοχοποίησης. Πολλοί από τους δοσίλογους έμπαιναν μετά την απελευθέρωση στον Εθνικό στρατό και έτσι οι μάρτυρες είχαν πια να αντιμετωπίσουν ένα κομμάτι του κρατικού μηχανισμού και όχι απλά έναν άνθρωπο. Άρα οι καινούριες θέσεις που οι πρώην ταγματασφαλίτες άρχισαν να κατέχουν, λειτουργούσαν ως ανασταλτικός παράγοντας για τους μάρτυρες. Αντίστοιχα συμβαίνει και με τα θύματα της ρατσιστικής βίας. Τα θύματα δεν θέλουν να τα βάλουν με τους θύτες γιατί σε πολλές περιπτώσεις, κι αυτό ήδη αποδεικνύεται στην περίπτωση της Χ.Α., σχετίζονται με την αστυνομία ή  καλύπτονται απ’ αυτήν. Και στις δύο περιπτώσεις τα θύματα είχαν να αντιμετωπίσουν κάτι περισσότερο από έναν θύτη. Είχαν να αντιμετωπίσουν το επίσημο κράτος και τους μηχανισμούς του.

Επίσης υπάρχει και ένα ακόμα κοινό στις δυο αυτές περιπτώσεις και αυτό είναι η στάση των δικαστικών αρχών. Τόσο  στις υποθέσεις των δοσίλογων όσο και στα περιστατικά ρατσιστικής βίας που έχουν φτάσει στη δικαιοσύνη, οι δικαστικές αρχές έδειξαν τη διάθεση τους να μπουν οι υποθέσεις στο συρτάρι. Περιγράφοντας τα περιστατικά ως  «ξεκαθαρίσματα λογαριασμών» ή αποτέλεσμα «προσωπικών διαφορών» το κατηγορητήριο είτε κατέρρεε, είτε απλά η υπόθεση εκδικαζόταν σαν μια απλή υπόθεση του κοινού ποινικού δικαίου. Στην περίπτωση των δικών των δοσίλογων, οι δικαστικές αρχές προσπαθούσαν να αποσυνδέσουν τα τάγματα ασφαλείας από τον επίσημο κρατικό μηχανισμό της Κατοχής, όπως για χρόνια προσπαθούσαν (κι ακόμα προσπαθούν) να αποσυνδέσουν τη σχέση της Χ.Α. με την αστυνομία.  Ακόμα και στην περίπτωση της δίκης της Χ.Α. που αναμένεται,  στο βούλευμά του, ο εισαγγελέας Ι. Ντογιάκος απορρίπτει τις καταγγελίες συμμετοχής του Σπυρίδη (αστυνομικός που καταγγέλθηκε ότι εκπαίδευε μέλη της Χ.Α. στη Ρόδο) στη Χ.Α., παρόλο που ο ίδιος κατέβηκε ως υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τη Χ.Α., στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές. Μια τέτοια πρόταση από τον εισαγγελέα φανερώνει τη διάθεση των δικαστικών και διωκτικών αρχών να αποφύγουν να ενώσουν τα τάγματα εφόδου της Χ.Α. με την ελληνική αστυνομία και άλλα θεσμικά όργανα.

Όπως προανέφερα, οι δικαστικές αρχές και στη συνέχεια κάποιες εφημερίδες της εποχής, προσπάθησαν να περάσουν συνολικά την εικόνα μιας εμφύλιας διαμάχης. Όταν ξεκίνησαν οι δίκες των δοσίλογων ανά τη χώρα, σχεδόν όλες οι εφημερίδες κράτησαν μια στάση κατά του δοσιλογισμού και έδειξαν πίστη στη δικαιοσύνη ότι θα καταδικαστούν οι δράστες. Κατά τη διάρκεια των δικών, κάποιες εφημερίδες αρχίζουν να αλλάζουν την αφήγηση τους είτε ενισχύοντας το εμφυλιακό κλίμα (θεωρία των δύο άκρων) , είτε υποβιβάζοντας το μέγεθος του δοσιλογιστικού φαινομένου και αποκόβοντας το από το κράτος. Στην εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΥΡΗΚΑΣ» οι δοσίλογοι είναι μια «μικρά μειονότης». Στην μεταπτυχιακή εργασία του Γιώργου Νικητόπουλου «Η δίωξη των δοσίλογων της κατοχής στην Πάτρα: τα πρακτικά των δικών και οι εφημερίδες της πόλης» ο ίδιος αναφέρει: «η κριτική του “ΝΕΟΛΟΓΟΥ” (σ.σ. εφημερίδα της εποχής που ισχυριζόταν ότι και το ΕΑΜ συνεργάστηκε με τους κατακτητές) είναι υπερβολική και έχει μάλλον άλλο στόχο από την καταγραφή της αλήθειας. Στην προκειμένη περίπτωση ο “κόκκινος φασισμός” αδυνατεί να ξεχωρίσει από τον Γερμανικό και τον Ιταλικό, με τους οποίους εμφανίζεται να δρα οργανωμένα. Μ’ αυτόν τον τρόπο υποστηρίζεται ότι τα μέσα, οι στόχοι και οι σκοποί μεταξύ τους δεν διαφέρουν σε τίποτα. Κατά συνέπεια ο Γερμανικός φασισμός είναι ταυτόσημος του κομμουνισμού ,συμπέρασμα στο οποίο ουσιαστικά στοχεύει και η εφημερίδα»

Ερχόμενοι στο σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε την προσπάθεια ορισμένων μέσων (εφημερίδων και καναλιών) να δημιουργήσουν μια παρόμοια θεωρία. Σύμφωνα με το defence.net η δολοφονία Φύσσα «Πρόκειται ξεκάθαρα για συμπλοκή μεταξύ δύο ατόμων και όχι για επίθεση ομάδας ή «τάγματος εφόδου», ενώ στην εφημερίδα Δημοκρατία γράφεται «Οι 600.000 ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ως μιάσματα, εγκληματίες ή νεοναζί. Ούτε μπορούν να συνεχιστούν συλλήβδην οι φυλακίσεις των ηγετικών στελεχών της χωρίς χειροπιαστές αποδείξεις που να τεκμηριώνουν εγκληματική δράση στην κατεύθυνση της ανατροπής του Πολιτεύματος. Αν αυτό δεν γίνει γρήγορα αντιληπτό, θα οδηγηθούμε σε καταστάσεις ανωμαλίας, εκτροπής και ρατσιστικού τύπου περιθωριοποίησης του 10% του εκλογικού σώματος. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται…»

Οι συγκεκριμένες ακροδεξιές εφημερίδες επιχειρούν να πετύχουν το ίδιο πράγμα με τις αντίστοιχες εφημερίδες του ’45. Η δολοφονία του Φύσσα είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό προσωπικών διαφορών και η ευθύνη για τη δολοφονία του δεν είναι συλλογική αλλά ανήκει σε κάποιος που λειτούργησαν μεμονωμένα.  Όπως αντίστοιχα και σε κάποιες περιπτώσεις των ταγματασφαλιτών της Μεσσηνίας.

Αντίστοιχα τις επιθέσεις στους μετανάστες προσπαθούν να τη χωρέσουν στην αφήγηση ότι «το κέντρο έχει καταληφθεί από απροσδιόριστες φυλές» που το έχουν μεταβάλει «σε ένα απροσπέλαστο γκέτο βίας, ανομίας, παραβατικότητας και τρόμου» (Γ. Πρετεντέρης, Τα Νέα, 2011)υπονοόντας ότι οι όποιες επιθέσεις είναι αντίποινα της απαράδεκτης κατάστασης που βιώνουμε. Και φυσικά το φτάνουν μέχρι και στο σημείο να μιλήσουν για σοβαρή και ασόβαρη Χρυσή Αυγή (Μπ.Παπαδημητρίου, Σκαϊ, 2013) όπως οι δικαστικές αρχές το ’45 μιλούσαν τότε για καλά και κακά τάγματα ασφαλείας.

Η στάση των δικαστικών αρχών και εν τέλει του ίδιου του κράτους στις υποθέσεις των δοσίλογων το ’45 με ’53 είναι ενδεικτική για να θεωρήσουμε ότι μιλάμε για μια προσπάθεια απόκρυψης της σχέσης των ταγμάτων ασφαλείας με τους κατακτητές. Κάτι αντίστοιχο μπορούμε να πούμε για τη στάση των δικαστικών αρχών και του κράτους σήμερα, σε σχέση με τα περιστατικά ρατσιστικής βίας που φτάνουν στα δικαστήρια. Και σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να πούμε πως επιχειρείται η απόκρυψη της σχέσης των θυτών (που στη πλειοψηφία είναι μέλη ακροδεξιών ομάδων όπως η Χ.Α.) με τους κρατικούς μηχανισμούς (ΕΛ.ΑΣ, Μπαλτάκος κλπ). Όλοι μαζί συγκαλύπτουν τους δράστες και τα πραγματικά τους κίνητρα γράφοντας μια διαφορετική ιστορία. Μια ιστορία που δε μιλάει για φασισμό, ρατσισμό ή κρατική ανοχή. Μια ιστορία που μιλάει για δύο άκρα, για θύματα που έχουν προσωπικές διαφορές με τους θύτες και που τα τάγματα ασφαλείας και αντίστοιχα τα τάγματα εφόδου διαχωρίζονται σε καλά και κακά.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται με διαφορετικό προσωπείο αλλά κοινές τακτικές.  Μέχρι και σήμερα το κράτος χρησιμοποιεί το παρακράτος για να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει, χωρίς εκκαθαρίσεις ή δικαιοσύνη. Το κράτος βολεύεται από τις δράσεις των εκάστοτε ταγμάτων για να τους κάνει τη βρώμικη δουλειά, όσο εκείνοι τάζουν «εθνική νέμεσι»* και ότι «θα κάνουν τα πάντα» *.

*1 «Η Εθνική Νέμεσις θα είναι αδυσώπητος» εναντίον των προδοτών της πατρίδας, Γ.Παπανδρέου, 18/10/1944, Ο Λόγος της Απελευθερώσεως.

*2 «Η υπόθεση της Χρυσής Αυγής έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης. Θα κάνουμε τα πάντα», Αντώνης Σαμαράς, 30/09/2013

Σήμερα το πρωί, όπως διαβάζουμε στο site Jailgoldendawn, “oι δικηγόροι της Πολιτικής Αγωγής κατέθεσαν υπόμνημα υπογεγραμμένο από τον Αμπουζίντ Εμπάρακ, τον Αιγύπτιο αλιεργάτη που έπεσε θύμα απόπειρας ανθρωποκτονίας από μέλη της Χρυσής Αυγής τον Ιούνη του 2012 στο Πέραμα”.

Στο υπόμνημα περιγράφεται αναλυτικά, μεταξύ άλλων, η επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες στο Πέραμα.«Τις πρώτες πρωινές ώρες της 12-6-2012, στις τρεις περίπου η ώρα τα ξημερώματα, Τάγμα Εφόδου με επικεφαλής τον Αναστάσιο Πανταζή, συγκροτούμενο από δέκα (10) άτομα, μεταξύ των οποίων οι Κων/νος Παπαδόπουλος, Ελένη-Χριστίνα Νικητοπούλου, Θωμάς Μαριάς, Μάρκος Ευγενικός, Δημήτριος Αγριογιάννης, βάσει οργανωμένου σχεδίου, έφτασαν έξω από τη μονοκατοικία, επιβαίνοντες σε δίκυκλα (μηχανάκια). Οι ίδιοι φρόντισαν να κάνουν γνωστή την ταυτότητά τους ως μέλη της Χρυσής Αυγής, αφού κάποιοι από αυτούς φορούσαν μπλούζες με το έμβλημα της Χρυσής Αυγής, ενώ ο Πανταζής φώναξε “τώρα θα μάθετε τι είναι η Χρυσή Αυγή” και «θα σας γ……. τη μάνα που σας γέννησε».»

Από τον τρόπο της επίθεσης καθώς και τα βαριά τραύματα που προκλήθηκαν, είναι φανερό πως είναι μόνο θέμα τύχης ότι δεν υπήρξε νεκρός. Στο υπόμνημα περιγράφεται και τεκμηριώνεται το γεγονός ότι η επίθεση προς τους Αιγύπτιους αλιεργάτες ήταν προσχεδιασμένη και κεντρικά οργανωμένη. Μεταξύ άλλων παραθέτονται δηλώσεις του περιφερειάρχη της Χ.Α. Λαγού λίγες μέρες πριν την επίθεση: «….έχουμε γίνει δέκτες παραπόνων για θέματα, που υπάρχουν εδώ στην Ιχθυόσκαλα στο Κερατσίνι. Για όλα αυτά τα θέματα με τους Αιγύπτιους, που μπαίνουν, κάνουν ό,τι θέλουν, που πουλάνε τα ψάρια τους όπως θέλουν, τα παίρνουν απ’ όπου θέλουν και γενικά δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν. Εμείς τους λέμε ότι από εδώ και στο εξής θα δίνουν λογαριασμό στη Χρυσή Αυγή».

Στο υπόμνημα περιγράφεται επίσης ο κομβικός ρόλος του Πανταζή, ως πυρηνάρχη και «ηγέτη τάγματος εφόδου», η ομοιότητα της επίθεσης στους Αιγύπτιους αλιεργάτες με άλλες επιθέσεις της Χ.Α. και η νομική πορεία της υπόθεσης   δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι «ότι ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις τα μέλη της ΧΑ, με κεντρικό σχεδιασμό και εντολή, άρχισαν να κλιμακώνουν τις επιθέσεις τους».

«Η εγκληματική τους δράση συνεχίστηκε το ίδιο δολοφονική, αλλά με ακόμα μεγαλύτερη πυκνότητα ως προς την συχνότητα των επιθέσεων των Ταγμάτων Εφόδου και κατέληξε, μεταξύ άλλων, στις δολοφονίες του Shahzad Luqman και του Παύλου Φύσσα, και τις απόπειρες ανθρωποκτονίας εναντίον των Πακιστανών στον Βιάννο ΙεράπετραςΚρήτης και εναντίον των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ»

Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι περιγραφές και πληροφορίες που δίνονται στο υπόμνημα, σχετικά με την ιεραρχία και την πειθαρχεία της οργάνωσης με ενδεικτική την ερώτηση από multiple choice test που δίνουν τα μέλη της οργάνωσης:

«ΙΓ ́ Ερώτηση: Γνωστοί από την γειτονιά, σου λένε πως έχουν πρόβλημα με λαθρομετανάστες και σου ζητούν να τους στηρίξεις μαζί με παιδιά από τα γραφεία. Τι κάνεις;

α) Τους λες να καθαρίσουν μόνοι τους και πως δεν είμαστε μπράβοι,

β) Πιάνεις ιδιαιτέρως έναν εκ των εκπαιδευτών και του ζητάς να έρθει στην περιοχή

σου με ομάδα συναγωνιστών να λύσουν το ζήτημα,

γ) Συγκεντρώνεις ομάδα από συναγωνιστές με τους οποίους διατηρείς πιο στενή σχέση και αναλαμβάνεις δράση χωρίς να ενημερώσεις κάποιον ανώτερο

δ) Άλλο.»

Σημαντικό ενδιαφέρον επίσης προκαλούν οι παράγραφοι του υπομνήματος που μιλάνε για την χρηματοδότηση της οργάνωσης. Βασικές πηγές χρηματοδότησης αναφέρονται πως είναι «η πώληση ρούχων και υλικών που θεωρούνταν συνδεδεμένα με την στράτευση στη Χρυσή Αυγή» και η προστασία σε μπαρ και μαγαζιά στον Άγιο Παντελεήμονα και σε διάφορα μέρη της Αθήνας και του Πειραιά. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Κασιδιάρη που λέει σε εκδήλωση του Μετώπου Νεολαίας «όσοι φίλοι έχουν άδεια και ασχολούνται με υπηρεσίες φύλαξης, έχουν άδεια security, να ερθουν και αυτοί να το δηλώσουν, γιατί γίνεται μια προσπάθεια και σ’ αυτόν τον τομέα να καλύψουμε τους δικούς μας ανθρώπους».

Τέλος αναφέρεται πως: «Πηγή εσόδων αποτελούσε ακόμα η διάθεση των ταγμάτων εφόδου της Χρυσής Αυγής για τη διεξαγωγή ελέγχων στην αγορά εργασίας, με κύριο στόχο την «εθνική προτίμηση» καθώς και «η συνεργασία μελών του πυρήνα του Περάματος και της Νίκαιας της Χρυσής Αυγής με εργοδότες της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης στη δημιουργία διασπαστικού Σωματείου, με σκοπό την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, σε αντιπαράθεση με τα υπάρχοντα Σωματεία και την πάγια θέση τους για μη-μείωση των ημερομισθίων».

Το υπόμνημα επίσης βγάζει στην επιφάνεια και τις «παράνομες διόδους για την φυγάδευση μαύρου χρήματος που έρρεε στα ταμεία της οργάνωσης» και πιο συγκεκριμένα μέσω Κυπριακών off shore. (βλ. εδώ)

Συνολικά, στο υπόμνημα, περιγράφονται 90 δικογραφίες για περιστατικά επιθέσεων, ξυλοδαρμού, εμπρησμών και παραβιάσεων των μελών της ΧΑ σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ανάμεσα τους βρίσκεται η επίθεση στους Αιγύπτιους ψαράδες, τους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ καθώς και η ανθρωποκτονία του Λουκμάν και του Φύσσα.

Ένα από τα σημαντικά σημεία του υπομνήματος είναι αυτό της «συγκάλυψης της εγκληματικής δράσης από τις κρατικές αρχές» και πιο συγκεκριμένα ότι «η συγκάλυψη εκτείνεται στα ανώτερα κλιμάκια της Ελληνικής Αστυνομίας». Η πολιτική αγωγή απορεί γιατί συγκεκριμένα ονόματα αστυνομικών λείπουν από το πόρισμα του εισαγγελέα Ντογιάκου ενώ όπως γράφεται στο υπόμνημα «Οι διασυνδέσεις αυτές με τις κρατικές αρχές – για τις οποίες γνωρίζουμε ακόμα ελάχιστα – ήταν απαραίτητες προκειμένου η εγκληματική οργάνωση να συνεχίζει ανενόχλητη την εγκληματική της δραστηριότητα. Από δε τα δημοσιευμένα στοιχεία στον τύπο, γνωρίζουμε πλέον οτι δεν περιορίζονταν μόνον στους κρατικούς μηχανισμούς, αλλά εκτείνονταν και στην πολιτική ηγεσία της παρούσας κυβέρνησης με την οποία ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής είχαν τακτική επικοινωνία».

Τέλος, το υπόμνημα καταλήγει με τρία βασικά ζητήματα, ένα εκ των οποίων είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Η πολιτική αγωγή ζητά «να γίνει δεκτό, ότι ο χρόνος συγκρότησης της εγκληματικής οργάνωσης είναι το έτος 1987» και όχι «τουλάχιστον το έτος 2008», όπως εσφαλμένα και χωρίς τεκμηρίωση υπολαμβάνει η εισαγγελική πρόταση».

Διαβάστε εδώ αναλυτικά το υπόμνημα.

Σε λίγους μήνες, θα ξεκινήσει μια από τις πιο σημαντικές δίκες των τελευταίων δεκαετιών, η δίκη της Χρυσής Αυγής. Με την πλειοψηφία των μελών της κοινοβουλευτικής της ομάδας προφυλακισμένη, οι αποκαλύψεις για τις συνομιλίες, τις σχέσεις και την οργάνωση των δράσεων είναι αδιάκοπες. Ο Θανάσης Καμπαγιάννης, μέλος της πρωτοβουλίας δικηγόρων για την πολιτική αγωγή του Αντιφασιστικού Κινήματος και της ΚΕΕΡΦΑ θα είναι στη δίκη ως ένας από τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής των Αιγύπτιων Αλιεργατών. Μιλάει στο the cricket για την δίκη της Χρυσής Αυγής (από πολιτική, κοινωνική και τεχνική πλευρά), σχολιάζει το βούλευμα του εισαγγελέα Ντογιάκου, μιλάει για το ρόλο που έπαιξε η δίκη και η απόφαση Λουκμάν, καθώς και για το τι επέλεξαν (το κράτος και η κυβέρνηση) να μείνει έξω από τη δικογραφία.

η εγκληματική οργάνωση είναι το πολιτικό κόμμα Χρυσή Αυγή

The Cricket: Πλησιάζοντας στη δίκη της Χρυσής Αυγής και κοιτώντας από κάποια απόσταση τη δίκη Λουκμάν, στην οποία ήσουν ένας από τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής, ποιο ρόλο πιστεύεις πως έπαιξε η δίκη (και η απόφαση) για τον Σεχζάτ Λουκμάν στην ίδια την υπόθεση της Χ.Α.;

Θ. Καμπαγιάννης: Η υπόθεση Λουκμάν ήταν εμβληματική σαν υπόθεση καταδίκης ρατσιστικής βίας, γιατί έσπασε για πρώτη φορά την παράδοση που ήθελε το κράτος να αρνείται στην πραγματικότητα να παραδεχτεί ότι υπάρχουν εγκληματικές πράξεις με ρατσιστικό κίνητρο. Αυτό το πράγμα είχε φανεί από την πρώτη στιγμή με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν οι διωκτικές και οι δικαστικές αρχές την ίδια την υπόθεση Σαχζάτ Λουκμάν. Την αντιμετώπισαν δηλαδή σαν μια υπόθεση ενός τυχαίου περιστατικού, ενός καβγά που έγινε στο δρόμο από έναν άνθρωπο που έκλεινε με το ποδήλατο του το δρόμο σε δυο επιβαίνοντες σε μια μοτοσικλέτα. Αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο εισήχθη η συγκεκριμένη υπόθεση στο ακροατήριο. Άρα ήταν πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι στη διάρκεια της δίκης η κατηγορούσα αρχή, η εισαγγελέας και στη συνέχεια το δικαστήριο αναγκάστηκαν να κάνουν μια στροφή 180 μοιρών και να αποδεχτούν ότι η συγκεκριμένη υπόθεση είχε ρατσιστικά κίνητρα.
Η υπόθεση Λουκμάν είχε σημασία και ως προς την ίδια την υπόθεση της Χ.Α.. Αυτό το πράγμα φαίνεται με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο από το εξής παραλειπόμενο: Τον Δεκέμβρη του 2013, είχε συζητηθεί η προφυλάκιση ή μη, του Λιακόπουλου και του Στεργιόπουλου, των δυο δολοφόνων του Λουκμάν, στα πλαίσια της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή και όχι δηλαδή στα πλαίσια της ανθρωποκτονίας. Υπήρχε μια διαφωνία ανάμεσα στην ανακρίτρια, την κα Κλάπα και τον εισαγγελέα τον κο Ντογιάκο. Ο κος Ντογιάκος στην εισαγγελική του πρόταση, είπε ότι η υπόθεση Λουκμάν είναι μια υπόθεση μεμονωμένου τυχαίου περιστατικού, χωρίς ρατσιστικό κίνητρο. Αντίθετα η ανακρίτρια είπε ότι ήταν μια ρατσιστική επίθεση και σχετίζεται με τη Χ.Α.. Τότε, το συμβούλιο έκρινε, με 2 ψήφους υπέρ του εισαγγελέα και 1 ψήφο υπέρ της ανακρίτριας. Σήμερα, ο ίδιος εισαγγελέας, ο κύριος Ντογιάκος, στην εισαγγελική του πρόταση αποδέχεται ότι η υπόθεση Σαχζάτ Λουκμάν είναι μια υπόθεση ρατσιστικής δολοφονίας και ότι θα πρέπει να διερευνηθεί το αν οι δράστες του συγκεκριμένου εγκλήματος έπραξαν τη συγκεκριμένη δολοφονία στα πλαίσια της εγκληματικής οργάνωσης. Από αυτό και μόνο το παραλειπόμενο μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο μεγάλη ήταν η σημασία και η επίδραση της απόφασης του δικαστηρίου στους ίδιους τους θεσμούς, στους ίδιους τους κρατικούς μηχανισμούς. Και από αυτή την άποψη θεωρούμε ότι ήταν μια σημαντική νίκη το γεγονός ότι η συγκεκριμένη υπόθεση κερδήθηκε με τον τρόπο που κερδήθηκε.

The Cricket: Πώς φτάσαμε στο σημείο το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής να βρίσκεται ενώπιον των δικαστηρίων; Πρόκειται για έναν κρατικό σχεδιασμό (με τη μορφή της εσωτερικής αναδιάρθρωσης, «επίλυσης» εσωτερικών ανταγωνισμών) ή για μια εξέλιξη που πυροδότησαν κοινωνικές, συλλογικές, δημοσιογραφικές αντιδράσεις και αποκαλύψεις; Ή ένας συνδυασμός και των δύο;

Θα πρέπει να είμαστε πάρα πολύ καθαροί ότι είναι η κυβέρνηση η οποία αποφάσισε να παρέμβει και όχι το βαθύ κράτος. Οι κρατικοί μηχανισμοί έχουν δείξει πάρα πολύ μεγάλη ανοχή στη δράση της ΧΑ και πάρα πολύ μεγάλη συγκάλυψη.

The Cricket: Περίγραψέ μας λίγο την τεχνική πλευρά της δίκης. Πόσοι/ποιοι είναι οι κατηγορούμενοι, ποιες είναι οι διώξεις κλπ. Τι θα γίνει με το ζήτημα της δημοσιότητας;

Θ. Καμπαγιάννης: Αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε μόνο την πρόταση του εισαγγελέα. Θα πρέπει συνεπώς να περιμένουμε την απόφαση του Συμβουλίου Εφετών, που με βούλευμά του θα στείλει την απόφαση στο ακροατήριο. Αλλά με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, με βάση την εισαγγελική πρόταση, υπάρχουν 70 κατηγορούμενοι, οι 67 από αυτούς είναι για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης, και καθώς η μια είναι ανήλικη, θα έχουμε 66 κατηγορούμενους στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης. Δεν κατηγορούνται όμως μονάχα για τη συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση, κατηγορούνται και για διάφορες επιμέρους αξιόποινες κακουργηματικές πράξεις.
Έτσι λοιπόν θα συνεκδικαστούν μαζί με την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης διάφορες υποθέσεις. Προφανώς η πιο εμβληματική υπόθεση είναι η υπόθεση της ανθρωποκτονίας του Παύλου Φύσσα, στην οποία οι κατηγορούμενοι είναι 18. Θα δικαστούν οι δράστες της απόπειρας ανθρωποκτονίας των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ στις 12/09/2013 και οι δράστες της απόπειρας ανθρωποκτονίας των Αιγύπτιων αλιεργατών τον Ιούνιο του 2012 στο Πέραμα, όταν η τοπική οργάνωση Περάματος με επικεφαλή τον υπεύθυνο της, τον Πανταζή, εισέβαλλαν στο σπίτι των ψαράδων. Τέλος, θα συνεκδικαστεί και ένας κακουργηματικός εμπρησμός σε βάρος Πακιστανών εργατών στην Ιεράπετρα της Κρήτης. Αυτές είναι οι βασικές υποθέσεις οι οποίες πρόκειται να συνεκδικαστούν. Υπάρχουν και κάποιες επί μέρους πράξεις, πλημμεληματικές, οι οποίες συνεκδικάζονται μαζί με τις συγκεκριμένες πράξεις. Μιλάμε δηλαδή για την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης και άλλα τέσσερα βαριά κακουργήματα.
Είναι προφανές ότι από τη στιγμή που ο κάθε κατηγορούμενος έχει τη δυνατότητα να έχει μέχρι τρεις δικηγόρους, στην υπόθεση αυτή θα υπάρχουν σίγουρα πάνω από 100 δικηγόροι των κατηγορούμενων. Πολιτική αγωγή αυτή τη στιγμή έχουν δηλώσει η οικογένεια του Παύλου Φύσσα, οι Αιγύπτιοι ψαράδες και οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, άρα αυτή θα είναι η διάταξη των δυνάμεων μέσα στη δίκη. Από κει και πέρα, το ζήτημα της δημοσιότητας είναι κάτι το οποίο μπορεί να κριθεί μέσα στο ίδιο το δικαστήριο, μέσα στο ακροατήριο. Υπάρχει το ζήτημα του αν θα προβληθεί τηλεοπτικά η συγκεκριμένη δίκη, κάτι που έχει αποφασιστεί σε προγενέστερες δίκες, αλλά αυτό είναι απόφαση του δικαστηρίου και άρα θα το γνωρίζουμε τότε.

The Cricket: Βούλευμα Ισ. Ντογιάκου. Τα Μέσα το περιέγραψαν ως καταπέλτη. Είναι τελικά τόσο ανατρεπτικό; Καθορίζει τόσο πολύ την εξέλιξη της δίκης και αν ναι τι μας δείχνει το βούλευμα;

η δικαστική εξουσία θέλει, μαζί με την κυβέρνηση και το κράτος, να κρατήσουνε τον τίτλο της τρομοκρατικής οργάνωσης για κάποιες μονάχα οργανώσεις και να χρησιμοποιήσουνε για τη ΧΑ τον τίτλο της εγκληματικής οργάνωσης

The Cricket: Ποιες κατά την άποψή σου είναι οι «σημασίες» της επικείμενης δίκης, από νομική καταρχήν, αλλά και από πολιτική, κοινωνική και κινηματική σκοπιά;

Θ. Καμπαγιάννης: Να ξεκινήσουμε κοιτάζοντας τη σημασία της συγκεκριμένης δίκης από τη νομική πτυχή. Πρώτον, μια δικαστική απόφαση η οποία θα κρίνει ότι η Χ.Α. είναι μια εγκληματική οργάνωση, θα αποτελέσει μια απόδειξη ότι μια σειρά από εγκληματικές ενέργειες, όχι μονάχα πρόσφατες αλλά και παλιότερες , είχαν να κάνουν με μια τρομοκρατική οργάνωση. Αναφέρομαι στην απόπειρα ανθρωποκτονίας του Δημήτρη Κουσουρή τη δεκαετία του ’90 αλλά και σε πολλές άλλες επιθέσεις. Αν λοιπόν κριθεί ότι η Χ.Α. είναι μια εγκληματική οργάνωση, το γεγονός αυτό θα έχει μεγάλη νομική σημασία και για εκκρεμούσες ποινικές διώξεις. Για δίκες οι οποίες δεν έχουν ακόμη γίνει, αλλά τις περιμένουμε. Για παράδειγμα, φανταστείτε τι σημασία θα έχει στην εκδίκαση της υπόθεσης της Σκορδέλη, που μαζί με άλλους δυο χρυσαυγίτες μαχαίρωσαν τον Αλί Ραχίμι, Αφγανό υπήκοο κοντά στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα. Αυτή τη στιγμή, η υπόθεση εκδικάζεται στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Πρόκειται για μια υπόθεση, η οποία έχει να κάνει με μαχαιριές με κατσαβίδι δίπλα στην καρδιά. Μια τυπική υπόθεση απόπειρας ανθρωποκτονίας. Αντιλαμβάνεστε ότι μια νομική απόφαση, η οποία θα κρίνει ότι η Χ.Α. είναι μια εγκληματική οργάνωση θα έχει επίπτωση και σε όλες τις επιμέρους ποινικές διώξεις.

Φυσικά η σημασία της δίκης δεν είναι μονάχα νομική. Υπάρχουν συνέπειες πολιτικές και κοινωνικές. Κοινωνικά έχουμε ήδη αντιληφθεί τη διαφορά. Ήδη έχουμε μια μεγάλη μείωση των ρατσιστικών επιθέσεων, όπως τις καταγράφει ο πιο επίσημος φορέας που έχουμε αυτή τη στιγμή, το Δίκτυο Περιστατικών Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι πάρα πολλές από αυτές τις ρατσιστικές επιθέσεις που βλέπαμε τα τελευταία χρόνια ήταν οργανωμένες.

Θα έχει όμως και πολιτική αξία το αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί η Χ.Α. είναι μια οργάνωση απόλυτα στρατιωτικοποιημένη, μια τυπική εθνικοσοσιαλιστική ναζιστική οργάνωση. Αν χάσει την ηγεσία της, αν δηλαδή αποκεφαλιστεί, κάτι που πρόκειται να συμβεί αν όλη η ηγετική ομάδα βρεθεί στη φυλακή, είναι δύσκολο να ξαναστηθεί. Άρα οι πολιτικές συνέπειες της δίκης, θα είναι πάρα πολύ σημαντικές αναφορικά με τη δράση της Χ.Α.. Ο Μιχαλολιάκος δεν είναι απλά ένας αρχηγός κόμματος. Η πίστη των μελών της ΧΑ στο Μιχαλολιάκο είναι μεταφυσική (και αυτό βγαίνει και από το υλικό της δικογραφίας). Είμαστε στη σφαίρα της μεταφυσικής και διαφόρων άλλων εθνικοσοσιαλιστικών, παγανιστικών ανοησιών. Άρα το αποτέλεσμα της δίκης και η πιθανή φυλάκιση της ηγεσίας της Χ.Α. θα έχει πολύ μεγάλη επίπτωση στη δράση της, στη δυνατότητα της Χ.Α. να εξακολουθήσει να δρα. Κινηματικά, μια δικαστική απόφαση σε βάρος της ΧΑ, προφανώς δεν θα σημάνει την οριστική εξαφάνιση της φασιστικής απειλής. Η φασιστική απειλή δεν ισοδυναμεί με τη Χ.Α.. Η Χ.Α. μπορεί να είναι ένας κρίσιμος κόμβος του ναζισμού και του φασισμού στην Ελλάδα, αλλά είναι ένας, ανάμεσα σε πολλούς άλλους. Είναι πολύ βασικές οι πτυχές που έχουν να κάνουν με τον επίσημο, τον θεσμικό, τον κρατικό ρατσισμό, που γεννάει και τροφοδοτεί τέτοιου τύπου φασιστικά φαινόμενα. Παρ’ όλα αυτά και κινηματικά θα είναι μια πολύ μεγάλη νίκη για το αντιφασιστικό και το αντιρατσιστικό κίνημα, αν καταφέρουμε να στείλουμε τους αρχηγούς της Χ.Α. και όλους αυτούς που παίξανε με τα μαχαίρια στη φυλακή. Θα ναι ένα πολύ σημαντικό κεκτημένο, θα είναι ένα χαράκωμα, το οποίο θα το έχουμε καταλάβει με πάρα πολύ προσπάθεια και δυστυχώς με πάρα πολλά θύματα. Και άρα από αυτή την άποψη, όλες οι κινηματικές συλλογικότητες που αναφέρονται στον αντιφασισμό και τον αντιρατσισμό πρέπει να δώσουν αυτή τη μάχη και μέσα στα δικαστήρια και έξω από αυτά.

The Cricket: Τι πιστεύεις ότι έχει μείνει έξω απ’ τη δικογραφία της Χ.Α.;

έχουμε σίγουρα μια προσπάθεια των διωκτικών αρχών να αποκρύψουν, με έναν επιμελή τρόπο, τη σύνδεση ανάμεσα στη ΧΑ και καταρχήν την ΕΛ.ΑΣ

** υγ. η συνέντευξη έγινε στο lacandona, το οποίο και ευχαριστούμε για τη φιλοξενία

[ Αρχές της εβδομάδας ]. Την ώρα που το timeline κατακλυζόταν από μαχήτριες στο Kobane , τυχαίνει να διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα. Σκέφτομαι ότι το κίνημα, το εδώ κάθε φορά κίνημα, το κίνημα που συνήθως συμπαραστέκεται σ’ αυτούς που μάχονται κάπου μακριά, αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα από το 1967 που γράφονταν αυτές οι γραμμές.

“Η γραμμή μας στο θέμα της αντρικής κυριαρχίας, πόσο μάλλον η πρακτική μας, ήταν ποικιλοτρόπως απαράδεκτη. Οι πολιτικές μας θέσεις για το γυναικείο ζήτημα περιορίζονταν στο να εξυμνούμε τις αντάρτισσες στον Τρίτο Κόσμο και να καλούμε τις εδώ γυναίκες να γίνουν μαχήτριες. Σίγουρα αυτό θα ήταν σημαντικός ρόλος και συνεισφορά των γυναικών, με το να επικεντρωνόμαστε όμως μόνο στην ένοπλη πάλη αρνούμασταν τις τόσες άλλες κρίσιμες μάχες ενάντια στην πατριαρχία. Τείναμε επίσης να προωθούμε μια macho αντίληψη του αγώνα στην οποία χανόταν η ανθρωπιστική διάσταση της μαχητικότητάς μας.

Αργότερα έμαθα από τη Naomi και άλλες συντρόφισσες πόσο δύσκολη, σχεδόν σχιζοφρενική, τους ήταν αυτή η περίοδος. Δεν ένιωθαν οικεία ούτε στην αντι-ιμπεριαλιστική αριστερά, με τον έντονο σεξισμό της, ούτε στο – κατά βάση – λευκό γυναικείο κίνημα που αποστασιοποιούταν από τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και έτεινε να ορίζει τα γυναικεία ζητήματα από μια λευκή μεσοαστική οπτική. Κάποια άτομα, όπως η ξεκάθαρη μαύρη φεμινίστρια Flo Kennedy, και ορισμένες μεμονωμένες οργανωτικές απόπειρες εργάζονταν και στα δύο πεδία. Αυτά τα δύο πλατιά κινήματα όμως ακολουθούσαν ξεχωριστούς και συχνά αποστασιοποιημένους δρόμους.

Ο καπιταλισμός είναι αριστοτεχνικός στο να υποκινεί διαχωρισμούς μεταξύ των καταπιεσμένων, και οι άνθρωποι εύκολα πέφτουν σε αυτή την παγίδα”.

Weather Underground | φέρνοντας τον πόλεμο πίσω στις ΗΠΑ – η ιστορία των Weatherman | Εκδόσεις Δαίμων του Τυπογραφείου

Ο συγγραφέας περιγράφει εκτός από την – δικαιολογημένη πάντως σε ένα βαθμό – αμηχανία και το σεξισμό που υπάρχει μέσα στο κίνημα, μέσα στους ίδιους τους προοδευτικούς ανθρώπους που κατά τ’ άλλα μάχονται για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ του 1967.

Λίγη ώρα αργότερα βρίσκομαι στο αυτοκίνητο, το ραδιόφωνο παίζει Βήμα FM. Λες και δεν είναι αρκετό που έχει κίνηση και γω έρχομαι από δουλειά και πάω σε δουλειά.  Στην εκπομπή που παρουσιάζουν οι Χιώτης, Παπαχρήστος, Παπαδόπουλος ακούγονται τα παρακάτω με ύφος αστεϊσμού και χαριτωμένη διάθεση :

– Η κυρία Κλούνεϊ ή πως τη λένε.

– Εμένα δε μου άρεσε η Αλαμουντίν. Το είχα πει. Αλλά να, χθες που έβαλε το άσπρο το ταγεράκι, έδειξε, ήταν ωραία. Γι’ αυτό λέω, το ρούχο τη φτιάχνει τη γυναίκα. Προσέξτε τι φοράτε. Το ρούχο φτιάχνει τη γυναίκα. (λέει λέει και ξαναλέει παίρνει φόρα και απευθύνεται στις γυναίκες) Βάλτε και καμιά γοβίτσα, όλο με την παντόφλα κυκλοφορείτε. Η γυναίκα πρέπει και λίγο να προσέχει τον εαυτό της.

***

[ Μέσα της εβδομάδας ] Η εκπομπή εκτός από τις συμβουλές να προσέξει τον εαυτό της η Αλαμουντίν και η κάθε Αλαμουντίν έχει και άλλα ενδιαφέροντα. Ασχολείται επί ένα τέταρτο και κάτι με την αρχαιολογική ανασκαφή στην Αμφίπολη. Το θέμα αντιμετωπίζεται με όρους ρεπορτάζ μικροπολιτικής. Ο Παπαχρήστος έχει πολύ καλές πηγές, ξέρει και αποκαλύπτει. Θα γίνουν ανακοινώσεις αν, όπως λέει χαρακτηριστικά, συνέλθουν οι αρχαιολόγοι απ’ το δέος. Σε ποιόν ανήκει ο τάφος; Ποιός είναι τελικά στο χαρακτικό; «Το ξέρω, αλλά θέλω να ονομάσω. Ας περιμένουμε λίγο» λέει ο Παπαχρήστος. Σα να διαβάζεις παραπολιτικά σε εφημερίδα, σα να βλέπεις τον Καψή σε εκείνο το περίφημο δελτίο ειδήσεων κατά τη διάρκεια κάποιας συνάντησης με την τρόικα, που είχε το κινητό πάνω στο τραπέζι και έπαιρνε ή έλεγε πως έπαιρνε μηνύματα από τους υπουργούς. Και δώστου σχολιάκια ποδοσφαιρικής υφής. Το ψηφιδωτό είναι «εξαιρετικής τέχνης», «η Βεργίνα μπροστά στην Αμφίπολη είναι μινιατούρα», «το μεγαλύτερο ταφικό μνημείο της Ελλάδας», «όχι όχι το μεγαλύτερο ταφικό μνημείο της Ευρώπης». Επιτρέψτε μου. Το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟ ταφικό μνημείο του σύμπαντος. Και μετά δώστου τα υπονοούμενα και τα σχολιάκια. Και μετά από αυτό το ψηφιδωτό και μετά από το μέγεθος που αντιλαμβανόμαστε ότι έχει το μνημείο, «καταλαβαίνουμε ότι από τις 14 εκδοχές για το σε ποιόν ανήκει ο τάφος πρέπει να διαγράψουμε τις 10. Ποιες 10; Τις 13.». Υπαινικτικά γελάκια. Στην γωνία μας περιμένει κάποιος αρχαίος στρατηλάτης, κάποιος ένδοξος πρόγονος, κάποιος φοβερός κατακτητής.

Θα ήταν πραγματικά υπέροχο να ζούμε σε μια χώρα, στην οποία μια αρχαιολογική ανασκαφή προκαλεί το ενδιαφέρον, βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα ή στην πρώτη θέση των δελτίων ειδήσεων. Θα ήταν υπέροχο να ζούμε σε μια χώρα που ενδιαφέρεται στ’ αλήθεια για τον πολιτισμό, το παρελθόν της και την ιστορία της. Εμείς όμως ζούμε σε μια χώρα που έχει κωλοπιλάλα να ψηφίσει τον Μέγα Αλέξανδρο ως πιο Μεγάλο Έλληνα και να κρεμάσει τη γαλανόλευκη στο μπαλκόνι, στο παράθυρο και στον ίδιο της το λαιμό. Εμείς ζούμε στη χώρα που οι μεσημεριανές εκπομπές δίνουν τον πολιτιστικό τόνο και το ΛΑΟΣ τον πολιτικό.

“Καθώς κοίταζα από κοντά το κάστρο της Αθήνας, σπηλιές και λεπτομέρειες του βράχου, συλλογίστηκα μια στιγμή την «ιερά ημίονο» που μας έλεγαν στο σχολείο. Ναι, φυσικά, από μικροί σωρεύουμε, ποιος λίγο, ποιος πολύ, από δασκάλους (κάποτε καλούς) ή ακόμη από εφημερίδες (συχνά της κακιάς ώρας), μάθηση, ολοένα περισσότερη μάθηση πάνω σ’ αυτά τα απομεινάρια. Όμως ανάμεσα σ’ αυτά και σε σένα, μην το ξεχνάς, κυλά μια παρούσα ζωή, ένα διάλογος. Και δεν είναι μόνο ο δικός σου λόγος από χείλια ζωντανά, είναι και ο δικός τους λόγος. (σκέψου το και προσδιόρισέ το κάποτε τούτο το τελευταίο). Το θέμα είναι να ξεχωρίσεις αυτή τη ζωή από το σωρό της μάθησης, αυτή την αμεσότητα, αυτή την παρουσία. Κοιτάζοντας τα μάρμαρα του κάστρου, μάθε να το παραδέχεσαι ολόκληρο, και μάθε να καταργείς όσα σου δασκάλεψαν οι άλλοι – δεν είναι τόσο εύκολο”.

Αθήνα, Ιούλιος 1934 | Γιώργος Σεφέρης Ημερολόγιο

Άκουγα μια εκπομπή αριστερών παραγωγών, οι οποίοι αναφερόμενοι στην Αμφίπολη, ενώ σα να ξεκίνησαν μια μικρή ειρωνεία, αμέσως την έκοψαν μ’ ένα «μπορεί να πρόκειται για κάτι πολύ σημαντικό». Τί είναι σημαντικό όμως; Ο διάλογος για τον οποίο μιλάει ο Σεφέρης στο χιλιοχρησιμοποιημένο αυτό απόσπασμα, πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή με πολύ συγκεκριμένους όρους. Το μεγαλείο του ταφικού μνημείου κουμπώνει με την ακροδεξιά ρητορεία, ενώ η μοναδικότητά του (για την οποία μας λένε και ξαναλένε) έρχεται να τονώσει την περηφάνια του να έχει κανείς ελληνικό DNA. Καλώς ή κακώς τα πράγματα δεν συμβαίνουν ξέχωρα απ’ την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Οι ίδιοι λοιπόν δημοσιογράφοι που σχολιάζουν ότι οι έλληνες είναι ανίκανοι να αυτοκυβερνηθούν, σχολιάζουν τώρα ένα μεγαλείο περασμένο, αλλά άκρως ελληνικό. Ταυτόχρονα οι κυριακάτικες εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας δίνουν δώρο την ιστορία της Πόλης, συγγνώμη της Πόλεως και την ιστορία του ηγέτη Μεταξά.

Ο πολιτισμός, η ιστορία δεν είναι κάτι που υπάρχει από μόνο του, αλλά κάτι που κάθε φορά ερμηνεύουμε. Αυτή τη στιγμή η Αμφίπολη χρησιμοποιείται με συγκεκριμένο τρόπο, για να ξυπνήσει και να υπογραμμίσει συγκεκριμένες ιδέες και δεν υπάρχει αντιστροφή αυτής της εκδοχής. Λέω δηλαδή να σταματήσει η ανασκαφή; Δεν ξέρω τι λέω. Ξέρω μόνο ότι η παρούσα ζωή που κυλά, ο διάλογος ανάμεσα σε μας και την Αμφίπολη είναι ένας διάλογος που δεν μπορεί να πει λέξη. Μπορεί μόνο να πουλήσει μπλούζες με περικεφαλαίες, να μας δείξει το μενού της Αλαμουντίν με τον Τασούλα και να καθορίσει το παρελθόν και το μέλλον σ’ ένα περιβάλλον τρίτου ελληνικού πολιτισμού. Η παρούσα ζωή κυλά ακροδεξιά.

***

[ Πέμπτη ]

Στην πλατεία Συντάγματος στο πίσω μέρος της στάσης των λεωφορείων η διαφήμιση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Το σλόγκαν λέει «έφηβοι εκτός πλαισίου». Απεικονίζει μια παρέα παιδιών να κάθονται στο Μοναστηράκι στις 7 το απόγευμα. Έτσι λέει, η διαφήμιση. Πώς όμως βρίσκονται εκτός πλαισίου οι έφηβοι όταν απλά κάθονται στο Μοναστηράκι στις 7 το απόγευμα; Τι εννοεί η Στέγη; Πού θα έπρεπε να βρίσκονται οι έφηβοι; Ποιό είναι το πλαίσιο των εφήβων; Γιατί στη Στέγη, σε ένα χώρο πολιτισμού, σε υποδέχεται σεκιουριτάς; Ποιό είναι το πλαίσιο του πολιτισμού και ποιο του σεκιουριτά; (Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Ποιό είναι το πλαίσιο ενός ταφικού μνημείου; Γιατί ένας πολιτικός ρεπόρτερ όπως ο Παπαχρήστος έχει πληροφορίες και πρόσβαση στους αρχαιολόγους για να μας υπανιχθεί πρώτος το όνομα της Περσεφόνης; Ποιό είναι το πλαίσιο της αρχαιολογίας;

Είναι το πλαίσιό μας άραγε τόσο στενό, ώστε ακόμη και τον αντικομφορμισμό μας να πρέπει να τον περιγράψει ένας οργανισμός όπως η Στέγη;

***

Κάθε ανασκόπηση που σέβεται τον εαυτό της τελειώνει με προτάσεις για το ΠΣΚ. Σήμερα 7 η ώρα το απόγευμα στη νομική ο Σερζ Λατούς. Όλο το τριήμερο, το φεστιβάλ game over.

“Αν η ανάπτυξη δεν είναι παρά μια θρησκευτική πίστη και οικονομική μεγέθυνση μια φαντασιακή κοινωνική σημασία, όπως η πρόοδος και όλες οι θεμελιώδεις κατηγορίες της οικονομίας, για να διαφύγουμε απ’ αυτές τις έννοιες, να τις καταργήσουμε και να τις υπερβούμε (η περίφημη εγελιανή Aufhebung), πρέπει να αλλάξουμε φαντασιακό. Η κριτική στην τεχνική, στην ανάπτυξη και τη μεγέθυνση προκύπτει από την απογύμνωση της δυτικής φαντασίωσης για κυριαρχία επί του κόσμου διά του ορθού λόγου. Η οικοδόμηση μια κοινωνίας την αποανάπτυξης περνάει λοιπόν αναγκαία από την αποαποικιοποίηση του φαντασιακού μας, για να αλλάξουμε τον κόσμο πριν η αλλαγή του κόσμου μας καταδικάσει στην εξαθλίωση”.

Σερζ Λατούς | Κορνήλιος Καστοριάδης – Ριζοσπαστική αυτονομία | εκδόσεις των Συναδέλφων

Στις προσφυγικές γειτονιές της Νέας Ιωνίας οι ελληνικές σημαίες σε αυλές και μπαλκόνια τράβηξαν την προσοχή μου.

Mια κυρία με ρώτησε

“τι τραβάτε φωτογραφία;”

« τις σημαίες” της λέω

« τι να κάνουμε; Για να ξεχωρίζουμε από τους άλλους” είπε και χάθηκε γρήγορα στο επόμενο στενό.

Ένα σημαντικό στοιχείο των πρόσφατων ευρωεκλογών, στο οποίο δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση είναι ότι την ώρα που όλη η Ευρώπη στρέφεται προς τα δεξιά και ακροδεξιά απορρίπτοντας έτσι μια Ευρωπαϊκή Ένωση που μοιάζει όλο και περισσότερο σαν ένα κλειστό κλαμπ για προνομιούχους, η Ελληνική κοινωνία ψηφιζει στην πρώτη θέση, για πρώτη φορά εδώ και τριάντα χρόνια, ένα κόμμα, που προέρχεται από το χώρο της αριστεράς.

Ακόμα και εάν για πολλούς η κουβέντα του σε τι εξελίσσεται ο Σύριζα είναι πιο επικαιρη από πότε, δεν θα έπρεπε να αγνοείται ότι συμβολικά είναι ακόμα, ένα κόμμα φορέας της αριστερής κουλτούρας και ιστορίας. Αυτό αποδεικνύεται και από την υποδοχή που επιφύλαξε στα Ελληνικά αποτελέσματα η Γαλλική τηλεόραση το βράδυ των εκλογών, όπως εξηγούσε ένας Γάλλος που κατοικεί χρόνια στην Ελλάδα και αντιλαμβάνεται καλά τις ντόπιες αλλά και τις Ευρωπαϊκές πολιτικές ισορροπίες. “Ενώ τα κανάλια ανέφεραν και ανέλυαν τα αποτελέσματα από ένα σωρό άλλες χώρες, την Αγγλία, την Γερμανία, την Δανία ακόμα και το Λουξεμβούργο, αποσιώπησαν εντελώς το αποτέλεσμα στην Ελλάδα. Ήταν σαν να μην έγινε ποτέ¨.

Η Ελλάδα της κρίσης λοιπόν. Η χώρα που μέχρι το καλοκαίρι του 2012 ήταν το απόλυτο δημοσιογραφικό φετίχ και είχε όλα τα φώτα τις δημοσιότητας στραμμένα επάνω της, τον Μάιο του 2014 ήταν μια αδιάφορη περίπτωση. Ή όχι και τόσο! Στην ουσία το αποτέλεσμα του Σύριζα, ούτε καν ο ίδιος ο Σύριζα πολύ πιθανόν, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αλλαγή της πολιτικής ατζέντας στην Ευρώπη. Πρόκειται μια πρωτόλεια ένδειξη αλλαγής, αλλά ακόμα και αυτή είναι κάτι που η κυριαρχία στην Ευρώπη φαίνεται να φοβάται. Για αυτό και εξαφανίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την επικαιρότητα. Αδύνατον όμως να εξαφανιστεί εντελώς.

Στον αντίποδα, αυτό που προβλήθηκε για μια ακόμα φορά εκτενώς, ήταν η δυναμική εξέλιξη της ακροδεξιάς τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα. Και ενώ πια υπάρχουν απτές αποδείξεις της σχέσης που ανέπτυξε η ντόπια κυριαρχία με το νεοφασιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής. Πράγμα που υπέρ-προβάλει η ίδια η οργάνωση ως αντεκδίκηση για την καταστολή της από την κυβέρνηση Σαμαρά. Τα ξένα μέσα, όπως και πριν δυο χρόνια περίπου που αγνοούσαν κάθε ένδειξη αυτής της νοσηρής σχέσης, προβάλλουν το φαινόμενο ως μια παρθενογένεση που βασίζεται στην απογοήτευση του κόσμου από τις πολιτικές λιτότητας. Εκεί βρίσκεται και η ουσία του προβλήματος.

Αυτή η σχέση με την νοσηρή πλευρά των Ευρωπαϊκών κοινωνιών υπήρξε άμεσα και έμμεσα μια συνειδητή επιλογή των κυρίαρχων στην προσπάθεια τους να μην χάσουν τον έλεγχο του παιχνιδιού λόγο της κρίσης τα τελευταία τρία χρόνια. Η αποσιώπηση αυτής της σχέσης ήταν παράγοντας της σταθεροποίησης του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα, που θα οδηγούσε στην ανάσχεση της αντίθετης δυναμικής. Ανεξάρτητα από το πόσο ποιοτική αυτή ήταν σε κάθε περίπτωση.

Με αυτούς τους όρους η υποστήριξη μια νοσηρής κυβέρνησης όπως αυτής του Σαμαρά που τελειοποιεί τον εκφασισμό της κοινωνίας είναι πια μονόδρομος για την νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή ατζέντα. Ούτε να εγκαταλειφθεί με αφορμή τις σχέσεις τις με το νέο-φασισμό είναι δυνατόν, αφού το πολιτικό κόστος μιας τέτοιας παραδοχής, έπειτα από τόση υποστήριξη, είναι επικίνδυνα μεγάλος. Ούτε να μπολιαστεί με κάτι πιο κεντροαριστερό από το Πασοκ θα ανατρέψει την δυναμική εξέλιξη προς τα ακροδεξιά αφού οτιδήποτε υγιές σε αυτό το χώρο έχει ήδη καεί προ πολλού. Στην ουσία, η ίδια η Ευρωπαϊκή κυριαρχία τον επόμενο καιρό θα βρεθεί μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα σχετικά με το πως θα διαχειριστεί την Ευρωπαϊκή κρίση από εδώ και πέρα. Θα πρέπει να απομονώσει μορφώματα όπως η Σαμαρική κυβέρνηση ρισκάροντας την αποσταθεροποίηση του προγράμματος λιτότητας στην Ελλάδα και ένα ντόμινο σε άλλες χώρες του νότου. Αλλιώς, θα πρέπει να στηρίξει την ατζέντα της, όλο και περισσότερο, πάνω σε ένα αναδυόμενο ακροδεξιό άξονα. Και οι δυο επιλογές θα μπορούν να αποτελέσουν υπαρξιακές προκλήσεις για τα συμφέροντα της κυριαρχίας στην Ευρώπη. Πράγμα που σημαίνει οτι το μόνο σίγουρο για το άμεσο μέλλον είναι ότι η κρίση όχι μόνο δεν έχει τελειώσει αλλά μπαίνει σε μια νέα φάση, περισσότερο περίπλοκη και ίσως πολύ πιο επικίνδυνη.

* Ο τίτλος του κειμένου από την ομώνυμη ταινία του Λαρς Φον Τρίερ στην οποία ο σκηνοθέτης αποτυπώνει μια δυστοπική εκδοχή της Ευρώπης αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

* η φωτογραφία του εξωφύλλου πάρθηκε από εδώ https://www.flickr.com/photos/horiavarlan/4300795523