Για ένα διάστημα τριών εβδομάδων (5-20 Ιανουαρίου – εξαιρούνται τα Σαββατοκύριακα) παρακολουθήσαμε τα κεντρικά δελτία τριών μεγάλων ελληνικών καναλιών. Του MEGA, του ANTENNA και του ΣΚΑΪ. Ήταν κυριολεκτικά μια πρόκληση μιας και οι τρεις άνθρωποι που παρακολουθήσαμε και καταγράψαμε αναλυτικά τα κεντρικά δελτία, δεν επιλέγουμε την τηλεόραση ούτε ως μέσο ενημέρωσης ούτε ως ψυχαγωγίας. Συνεπώς είχε ένα παραπάνω ενδιαφέρον αυτή η κίνηση γιατί έτσι θα μπορούσαμε να καταγράψουμε τι πληροφορίες φτάνουν στους ανθρώπους που ενημερώνονται από το συγκεκριμένο μέσο και ειδικά από τα δελτία των 8. Η πραγματικότητα ήταν δυστυχώς αναμενόμενη και αποκαρδιωτική. Από την πρώτη κιόλας μέρα ξεκίνησαν τα τηλέφωνα μεταξύ μας προκειμένου να σχολιάσουμε τον λαϊκισμό με τον οποίο περιέγραφαν είτε τις εκλογές είτε τα διεθνή θέματα όπως αυτό της επίθεσης στο Παρίσι. Θα ήταν φυσικά μια υπεραπλούστευση να μιλήσουμε μόνο για λαϊκισμό.
Οι 11 μέρες που παρακολουθήσαμε ήταν ενδεικτικές για να αντιληφθούμε και να περιγράψουμε το κλίμα που επικρατούσε στα κανάλια προεκλογικά. Με αφορμή τη σύλληψη του Ξηρού και λίγο αργότερα το χτύπημα στο Παρίσι τα τηλεοπτικά κανάλια ασχολήθηκαν με την τρομοκρατία (Ελλάδα και Ευρώπη) όσο σχεδόν ασχολήθηκαν με τις βουλευτικές εκλογές. Το θέμα Τρομοκρατία ήρθε να ενισχύσει την τρομολαγνεία που κυριαρχούσε και στα τρία κεντρικά δελτία σε σχέση με τις εκλογές και να δημιουργήσει μία και μιάμιση ώρα δυστοπικής ενημέρωσης. Οι δηλώσεις εκφοβισμού από την πλευρά της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν ασταμάτητες και συνεχίστηκαν και τις 3 εβδομάδες με τα κανάλια στα σουπεράκια που περνούσαν να ενισχύουν το κλίμα. (δες αναλυτικά το γράφημα). Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι για κανένα απολύτως θέμα το οποίο παίζεται στα κεντρικά δελτία, δεν γίνεται πρωτογενές ρεπορτάζ. Τα ρεπορτάζ και των τριών καναλιών είναι οι πληροφορίες που κυκλοφορούν όλη μέρα στο διαδίκτυο και τις εφημερίδες, χωρίς καμία παραπάνω πληροφορία ή αποκλειστικότητα. Ακόμα και στις περιπτώσεις όπου στέλνονται στα σημεία ρεπόρτερ (βλ. γιάφκες Ξηρού ή μέρη που αποκλείστηκαν από το χιόνι), ο τηλεθεατής δεν θα λάβει κάποια ουσιαστική πληροφορία, ίσως μόνο εικόνα. «Εδώ συναντιόνταν ο Ξηρός με την Αγγελική», «Εδώ βλέπετε το χιόνι που έχει αποκλείσει όλο το χωριό».
[Το γράφημα έχει τρεις άξονες: ημέρα (κάτω), διάρκεια είδησης (αριστερά) και θέμα (πάνω). Διαλέξτε θέμα, πατώντας στο αντίστοιχο tab και περνώντας πάνω από τις τελείες μπορείτε να διαβάσετε τα ενδεικτικά σουπεράκια της κάθε ημέρας και θέματος. *Σουπεράκι: ο τίτλος που τρέχει στο κάτω μέρος της οθόνης.]
[edge_animation id=”4″]
Ο τρόπος που χειρίστηκαν τα κανάλια τις εκλογές ήταν κάπως παρόμοιος. Και τα τρία κανάλια ασχολήθηκαν με τα ίδια ακριβώς θέματα (Οικονομία-Grexit, Φορολογία- ΕΝΦΙΑ) σαν αυτά να ήταν τα μόνα θέματα στα οποία μας νοιάζει να απαντήσουν οι εκπρόσωποι κομμάτων . Ακόμα όμως κι αυτά προσεγγίζονταν με ακριβώς τον ίδιο τρόπο και από τα τρία κανάλια. Θα μπορούσε κανείς να πει πως αν υπήρχε μια φράση να περιγράψει τα κεντρικά δελτία των τριών καναλιών προεκλογικά, θα ήταν «Και πού θα βρείτε τα λεφτά;». Με λίγα λόγια τα τρία κανάλια μοιάζουν να συνέχιζαν την κυβερνητική προπαγάνδα που πόνταρε στις κουβέντες περί Grexit και χρεοκοπίας. Το θέμα δεν ήταν ποτέ να γίνουν εποικοδομητικές κουβέντες ή συνεντεύξεις αλλά να περάσουν κάποιοι άνθρωποι από τα δελτία, να επαναλάβουν αυτά που ίσως είπαν το πρωί ή χτες στο ραδιόφωνο ή σε κάποιο άλλο κανάλι.
Τα δελτία των 8 έχουν σαφώς καλυτερεύσει αισθητικά. Το στήσιμο του δελτίου και το στούντιο των δύο ειδικά καναλιών (MEGA και ΣΚΑΪ) προσπαθεί να μοιάζει στο BBC και στο CNN. Και στα τρία κανάλια οι παρουσιαστές είναι γυναίκες, ξεκινάνε όρθιες και μετά κάθονται για να συνεχιστεί το δελτίο. Αλλά αυτά καταφέραμε μόνο να αντιγράψουμε από τα ξένα κανάλια. Γιατί κατά τ’ άλλα τα κεντρικά δελτία των 8 έχουν τον ίδιο λαϊκισμό που είχαν και πριν από 15 χρόνια. Κάποια έχουν και τους ίδιους ακριβώς ανθρώπους.
Τα θέματα των ειδήσεων των 11 ημερών που παρακολουθήσαμε ήταν οι Εκλογές, η Τρομοκρατία (εντός και εκτός χώρας), ο καιρός (μεσολάβησαν χιονοπτώσεις), για λίγο το Norman Atlantic και κάποια θέματα που παίζονταν μεμονωμένα και κυρίως αφορούσαν ληστείες σε διάφορα σημεία της χώρας. Οι διεθνείς ειδήσεις αφορούσαν και πάλι είτε τρομοκρατικές επιθέσεις , είτε ατυχήματα λόγω καιρού ή πυρκαγιάς και πάντα υπήρχαν τραυματίες ή νεκροί. Μόνο 4-5 μέρες από τις 11 συνολικά οι ειδήσεις περιείχαν θέματα πολιτιστικού/ φιλανθρωπικού ενδιαφέροντος (λόγω της απονομής Χρυσών σφαιρών η πχ. το άνοιγμα καινούριας πτέρυγας στο Ογκολογικό από τη Μ. Βαρδινογιάννη).
Τα κεντρικά δελτία ειδήσεων μετέδιδαν από την αρχή ως το τέλος δυσάρεστες ειδήσεις. Όχι απαραίτητα σημαντικές αλλά δυσάρεστες. Από το χτύπημα στο Παρίσι και μετά τα κεντρικά δελτία γέμισαν από βίντεο με τζιχαντιστές σε όλο τον κόσμο που πραγματοποιούν ον κάμερα βασανισμούς και εκτελέσεις. Αυτά συνέβαιναν και πριν από το Charlie Hebdo αλλά τώρα έφεραν άλλη σημασία. Τώρα θα ενίσχυαν την αντι-ισλαμική γραμμή που ήθελαν να περάσουν. Με τον ίδιο περίπου τρόπο διαχειρίζονται (και τα τρία κανάλια) όλα ακριβώς τα θέματα. Ο Σύριζα θα σύρει τη χώρα στα βράχια, ο Σαμαράς προηγείται ως ικανότερος πρωθυπουργός, το αποτέλεσμα θα κριθεί από τους αναποφάσιστους. Αυτά μετέδιδαν τα κανάλια προεκλογικά λίγο πολύ.
Πιο συγκεκριμένα ας δούμε όμως πως κάλυψαν τα κανάλια τα τέσσερα βασικά θέματα από τις 5 έως τις 20 Ιανουαρίου.
Προεκλογική επικαιρότητα (Εκλογές και Ευρώπη)
Η προεκλογική επικαιρότητα και πιο συγκεκριμένα οι δηλώσεις και οι θέσεις των Ευρωπαίων εταίρων και ηγετών ήταν δεύτερο θέμα όλες τις ημέρες που παρακολουθήσαμε τα δελτία ειδήσεων των τριών καναλιών.
Η βασική γραμμή και των τριών καναλιών σε σχέση με τις αντιδράσεις της Ευρώπης τις πρώτες 4 μέρες (5-8/1) ήταν οι φόβοι για επερχόμενο Grexit. Το MEGA μιλούσε για εκτόξευση των επιτοκίων, ο ANTENNA για πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το ΣΚΑΪ μετέφερε πως στο στόμα όλων είναι το Grexit. Στις 6/1 το MEGA ενώ μετέδιδε τι γράφει ο ξένος τύπος για τις επερχόμενες εκλογές, μεταφράζει άρθρο της Liberation για το ΣΥΡΙΖΑ και τους ισπανούς ΠΟΔΕΜΟΣ ως «ΣΥΡΙΖΑ, ΠΟΛΕΜΟΣ…η καταγίδα που ήρθε από το Νότο». Το ίδιο βράδυ η φωτογραφία που παρουσιάζει το λάθος του MEGA γίνεται viral στο ελληνικό διαδίκτυο ως ένδειξη του τρομοκρατικού κλίματος που επικρατεί στα κανάλια σε σχέση με την πιθανότητα νίκης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι ημέρες που και τα τρία κανάλια μεταδίδουν δηλώσεις των ίδιων ανθρώπων (πχ. Σούλτς ή Μέρκελ). Από τις ίδιες δηλώσεις, τα κανάλια φαίνεται να επιλέγουν ποια πλευρά θα παρουσιάσουν. Για παράδειγμα, στις 6 Ιανουαρίου ο Σούλτς στο MEGA παρουσιάζεται να λέει πως «ο ΣΥΡΙΖΑ δε θα εφαρμόσει τις ακραίες θέσεις του» ενώ σύμφωνα με το ΣΚΑΪ ο Σούλτς λέει πως «Ο Τσίπρας κρατά πανευρωπαϊκή χειροβομβίδα». (δες γράφημα 6/1 Εκλογές και Ευρώπη). Τα συγκεκριμένα κανάλια αφιερώνουν από 4 έως 14 λεπτά την πρώτη εβδομάδα στις αντιδράσεις των Ευρωπαίων, δείχνοντας καθημερινά τι λέει για τις εκλογές ο ξένος τύπος, αλλά και οι οίκοι αξιολόγησης.
Την δεύτερη εβδομάδα (12-16/1) η κουβέντα αλλάζει λίγο. Ενώ το θέμα Grexit παραμένει ως δεύτερο στη σειρά των δελτίων, το MEGA και ο ANTENNA αρχίζουν να μεταδίδουν και μια πιο μετριοπαθή άποψη των ευρωπαίων. Το MEGA μεταδίδει τον γερμανικό τύπο που λέει πως «Ο Τσίπρας θα μπορούσε να είναι ανανεωτής της Ελλάδας» ενώ ο ΑΝΤΕΝΝΑ λέει πως οι οικονομολόγοι απορρίπτουν το Grexit. Φυσικά και τα δυο κανάλια συνεχίζουν να μιλάνε για Grexit και bank run παρόλο που στην αφήγηση τους έχουν βάλει και εναλλακτικές απόψεις. Το ΣΚΑΪ παραμένει κυρίως στην ίδια γραμμή, μεταδίδοντας τις αμετάκλητες θέσεις των Ευρωπαίων απέναντι στο κούρεμα, τη διαγραφή του χρέους ή τους φόβους περί επερχόμενης νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. (δες γράφημα 12-16/1, Εκλογές και Ευρώπη).
Τις τελευταίες δύο μέρες της παρακολούθησης των δελτίων, τα τρία κανάλια συνεχίζουν στην αρχική γραμμή περί Grexit και πιθανής εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη ενώ μεταδίδουν και τις δηλώσεις Λεπέν για πιθανή νίκη ΣΥΡΙΖΑ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πώς μεταδίδουν τις δηλώσεις της Λεπέν. Ενώ ολόκληρη η δήλωση ήταν έτσι «Η θέση μας είναι απόλυτα συνεκτική. Αυτό δεν με κάνει μαχήτρια της Άκρας Αριστεράς. Δεν συμφωνούμε σε όλο το πρόγραμμα μαζί τους, κυρίως σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση. Θα χαρούμε ωστόσο με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ», το MEGA και ο ΣΚΑΪ περιορίστηκαν στο να μεταδώσουν την ικανοποίηση της Λεπέν σε μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ή μέχρι το σημείο να αλλάξουν εντελώς τα λόγια της σε «Λεπεν: Ελπίζω να κερδίσει τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ» (δες γράφημα 20/1, Εκλογές και Ευρώπη).
Εκλογές
Τέλος Δεκεμβρίου του 2014 ανακοινώθηκαν οι βουλευτικές εκλογές, οι οποίες θα γίνονταν στις 25/1. Η προεκλογική περίοδος διήρκησε λιγότερο από μήνα, ενώ μεσολάβησε η Πρωτοχρονιά, τα Θεοφάνεια και το χτύπημα στο Charlie Hebdo που κυριάρχησαν στα δελτία τις ανάλογες ημέρες. Την πρώτη εβδομάδα παρακολούθησης των κεντρικών δελτίων (5-8/1) το θέμα Εκλογές δεν ήταν ποτέ το πρώτο θέμα στα δελτία και σε κάποιες περιπτώσεις ήταν μέχρι και το τέταρτο. Μεσολαβούσε βέβαια ως δεύτερο θέμα το Εκλογές και Ευρώπη αλλά εκεί καλύπτονταν μόνο οι δηλώσεις των ευρωπαίων και τα διεθνή ΜΜΕ.
Το MEGA και ο ANTENNA αφιέρωναν περίπου 15 με 20 λεπτά την ημέρα για τις εκλογές την πρώτη εβδομάδα ενώ ο χρόνος αυξανόταν όσο περνούσαν οι μέρες. Το ΣΚΑΪ έχοντας και το μικρότερο σε διάρκεια δελτίο από τα τρία κανάλια αφιέρωνε γενικά 9 με 15 λεπτά στις εκλογές τις πρώτες μέρες.
Το προεκλογικό κλίμα και στα τρία κανάλια εκδηλωνόταν κυρίως μέσα από τις δηλώσεις του Σαμαρά εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και τις απαντήσεις του ΣΥΡΙΖΑ στις δηλώσεις του πρώτου. (δες γράφημα 5-8/1, Προεκλογική επικαιρότητα). Το κλίμα παρουσιαζόταν ιδιαίτερα πολωμένο με τον Σαμαρά να αναφέρεται συνεχώς σε σενάρια Grexit, χρεοκοπίας και εξόδου από την Ευρωζώνη, σε αντιστοιχία με την γραμμή και τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου και των οίκων αξιολόγησης.
Το προεκλογικό πεδίο για όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης των δελτίων ήταν χωρισμένο σε 2 ή και 3 μέρη για το MEGA και τον ANTENNA. Στα δυο αυτά κανάλια μεσολαβούσαν σχολιασμοί των Πρετεντέρη και Ευαγγελάτου για το MEGA και συνεντεύξεις των υποψηφίων στον ΑΝΤΕΝΝΑ (ανεξάρτητα από τα πάνελ). Το ΣΚΑΪ είχε ξεχωριστή εκπομπή για τις εκλογές με πάνελ μετά το δελτίο ειδήσεων, συνεπώς κατά τη διάρκεια του δελτίου το θέμα εκλογές ήταν μικρότερο από τα άλλα δυο κανάλια. Κατά τη διάρκεια των ειδήσεων υπήρχε σχολιασμός από τον Α. Παπαχελά, τον Π. Τσίμα και τον Μπ. Παπαδημητρίου . Την πρώτη εβδομάδα το MEGA είχε μόνο ένα πάνελ με θέμα την έξοδο από το Ευρώ και καλεσμένους την Ά-Μ. Ασημακοπούλου, τον Γ. Μηλιό, τον Τ. Κουικ και τον Μ. Παπαδόπουλο. Ο ΑΝΤΕΝΝΑ είχε συνέντευξη του Ευ. Βενιζέλου με θέμα τον πιθανό ρόλο του ΠΑΣΟΚ σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
Το MEGA και το ΣΚΑΪ αφιέρωναν ελάχιστο χρόνο (έως 5 λεπτά) στα υπόλοιπα εξής κόμματα: ΠΑΣΟΚ, ΚΗΔΙΣΟ, ΠΟΤΑΜΙ, ΚΚΕ, ΔΗΜΑΡ και ΑΝ.ΕΛ, με ίσως λίγο περισσότερο χρόνο σε δηλώσεις Βενιζέλου και Παπανδρέου. Ο ANTENNA ήταν το μόνο κανάλι που πρόβαλε τις θέσεις της Χρυσής Αυγής προεκλογικά, δίνοντας τους περίπου τον ίδιο χρόνο με τα υπόλοιπα 6 κόμματα.
Την πρώτη εβδομάδα υπήρχε μια μικρή συζήτηση για δημοσκοπήσεις κυρίως προς το τέλος της εβδομάδας. Ο ANTENNA μετέδιδε στις 7/1 πως προηγείται ο Σαμαράς στις δημοσκοπήσεις και πως κλείνει η ψαλίδα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Την ίδια μέρα το MEGA παρουσίασε την πρώτη δημοσκόπηση του δίνοντας προβάδισμα στον ΣΥΡΙΖΑ με 3,2 μονάδες. Ακριβώς για το ίδιο προβάδισμα μιλούσε και το ΣΚΑΪ στις 7/1 που πρωτοπαρουσίασε κι αυτό τα αποτελέσματα δημοσκόπησης. Μια μέρα μετά, στις 8/1, ο ΑΝΤΕΝΝΑ αλλάζει γραμμή μεταδίδοντας πως τελικά η ψαλίδα μεγάλωσε και η διαφορά ανέρχεται πλέον στις 3,5 μονάδες.
Τη δεύτερη εβδομάδα (12-16/1) τα τρία κανάλια συνεχίζουν να μεταφέρουν το ίδιο πολωμένο κλίμα μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Έχουν ήδη βγει τα περισσότερα σπότ των κομμάτων και οι δηλώσεις Σαμαρά έχουν γίνει ακόμα πιο εκφοβιστικές (δες γράφημα 12-16/1, Προεκλογική επικαιρότητα). Στη συζήτηση μπαίνει ο ΕΝΦΙΑ και η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, με τα κανάλια να γυρίζουν το ενδιαφέρον στις οικονομικές ατζέντες των δυο κομμάτων. Ενδεικτικά είναι τα σουπεράκια και για τα τρία κανάλια στις 15/1 (δες γράφημα) που μιλάνε για κρυφή ατζέντα ΣΥΡΙΖΑ για τη φορολόγηση ακινήτων και πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα αυξήσει τους φόρους 60%. Από τις δηλώσεις περί χρεοκοπίας και Grexit (χωρίς φυσικά να έχουν σταματήσει κι αυτές) έχουμε πλέον περάσει σε απειλές και εκφοβισμό για τους φόρους και την ακίνητη περιουσία.
Το ΣΚΑΪ παρουσιάζει στις 12/1 την πρώτη δικιά του δημοσκόπηση δίνοντας προβάδισμα στο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι και 4,5 μονάδες. Το MEGA επίσης παρουσιάζει δημοσκοπήσεις που δείχνουν το ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται πότε με 1,9% και πότε με 4,5%. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο ΑΝΤΕΝΝΑ επιλέγει να έχει ως σουπεράκι: «Στη δημοσκόπηση της Metron Analysis ο Σαμαράς προηγείται στην καταλληλότητα για πρωθυπουργός με 10 μονάδες» όταν στη συνολική δημοσκόπηση η ΝΔ φαίνεται να μένει πίσω από το ΣΥΡΙΖΑ.
Την εβδομάδα 12-16/1 το MEGA έχει κάθε μέρα πάνελ ή συνεντεύξεις υποψηφίων. Καλεσμένοι για συνεντεύξεις ήταν οι Ευ.Βενιζέλος, Δ. Κουτσούμπας και Στ. Θεοδωράκης, ενώ τα πάνελ αφορούσαν τη φορολογία των ακινήτων (με Γιακουμάτο, Στρατούλη και Κουντουρά) και τον ΕΝΦΙΑ (με Μειμαράκη, Βούτση, Χρυσοχοίδη). Ο ΑΝΤΕΝΝΑ πραγματοποίησε μια σειρά από debate με συγκεκριμένους όρους (90 δευτερόλεπτα η κάθε ερώτηση, με μια διευκρινιστική ερώτηση του δημοσιογράφου, η απάντηση στα 40 δευτερόλεπτα από 4 γύρους ερωτήσεων) και με ποικιλία θεμάτων. Δεν περιορίστηκε μόνο στα εκάστοτε θέματα επικαιρότητας (ΕΝΦΙΑ, ακίνητη περιουσία) αλλά και σε θέματα ασφάλειας, ευρωπαϊκής προοπτικής, ανεργία, μνημόνιο κλπ. Από τα πάνελ του ΑΝΤΕΝΝΑ πέρασαν οι Σπυράκη, Σκουρλέτης, Παπανδρέου, Κουμουτσάκος, Καββαδία, Χατζησωκράτης, Κουβέλης, Στυλιανίδης, Καλύβης, Χρυσοβελώνη, Μπαλού, Σκρέκας, Καρίτζης, Μαργαρίτης, Σοφιανός, Καρατζαφέρης, Παπακώστα, Φίλης, Χρυσοχοϊδης και Κουίκ εκπροσωπώντας τα περισσότερα κόμματα που κατέβαιναν στις εκλογές. (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΠΟΤΑΜΙ, ΠΑΣΟΚ, ΚΙΔΗΣΟ, Πρασινοι-ΔΗΜΑΡ, ΛΑΟΣ, ΑΝ.ΕΛ).
Τις τελευταίες δύο μέρες της παρακολούθησης μας (19-20/1) η αφήγηση παρέμεινε στα ίδια πλαίσια, με ακόμη μεγαλύτερη ίσως καταστροφολογία. Δηλώσεις Σαμαρά, όπως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «Θα εγκλωβίσει τη χώρα!» αλλά και ανοιχτή υποστήριξη στον Σαμαρά από τον ΑΝΤΕΝΝΑ με το «Θα κάνει τα πάντα ο Σαμαράς για την χώρα χωρίς υπερβολές». Κατά τα άλλα, το κλίμα παρέμεινε το ίδιο πολωμένο και τη μεγάλη προβολή συνέχισαν να την λαμβάνουν κυρίως η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η προεκλογική επικαιρότητα άρχισε να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ως θέμα και στα τρία κανάλια, συζητώντας βέβαια ακριβώς τα ίδια θέματα με την πρώτη εβδομάδα (Grexit, καταθέσεις, φόροι, ΕΝΦΙΑ). Καλεσμένοι στα πάνελ του ΜΕGA ήταν οι Δένδιας, Δραγασάκης, Λυκούδης, Κυρ. Μητσοτάκης και Ν. Παππάς ενώ από τον ΑΝΤΕΝΝΑ πέρασαν οι Κουτσούμπας, Κυρ. Μητσοτάκης, Βούτσης, Ευ. Βενιζέλος (για 2η φορά), Παναγιωτόπουλος, Νταβανέλος, Καρύδης, Μειμαράκης και Σταθάκης.
Είναι ενδιαφέρον να τονιστεί το γεγονός ότι σε όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης των κεντρικών δελτίων και στα τρία κανάλια λίγο πολύ τα θέματα ήταν ίδια και αφορούσαν κατά 95% την Οικονομία. Βέβαια ακόμα και σε αυτά που συζητήθηκαν δεν υπήρχε ιδιαίτερη ανάλυση ή κουβέντα. Στα πάνελ του MEGA τον περισσότερο χρόνο υπήρχε διάλογος μεταξύ των εκπροσώπων της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ (με πάντα πολύ τεταμένο το κλίμα), αφήνοντας έτσι ελάχιστο χρόνο στους εκπροσώπους των άλλων κομμάτων. Κάτι που σχολίαζαν και εξέφραζαν σχεδόν όλοι. Στα πάνελ του ΑΝΤΕΝΝΑ τα πράγματα ήταν πιο ισορροπημένα από άποψη χρόνου. Όλοι οι εκπρόσωποι των κομμάτων είχαν ακριβώς τον ίδιο χρόνο να απαντήσουν και να σχολιάσουν αλλά και εδώ η θεματολογία περιοριζόταν στα βασικά θέματα της επικαιρότητας.
Οι δημοσκοπήσεις στο ΣΚΑΪ και στον ΑΝΤΕΝΝΑ έδειχναν να ανοίγει η ψαλίδα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και να φτάνει στις 6,5 μονάδες, ενώ στο MEGA έδειχναν μικρότερη διαφορά (2,2) από τις προηγούμενες δύο εβδομάδες.
Από τον Ξηρό στον Βλαστό
Η 5η Ιανουαρίου ήταν η πρώτη μέρα παρακολούθησης των κεντρικών δελτίων των τριών μεγάλων τηλεοπτικών καναλιών (MEGA, ANTENNA, ΣΚΑΪ). Ήταν δυο μέρες μετά τη σύλληψη του Χριστόδουλου Ξηρού, οπότε το θέμα ήταν από τις πρώτες ειδήσεις στα δελτία των τριών καναλιών. Η διάρκεια κάλυψης του θέματος ήταν μεγάλη, κυμαίνοντας από 15 σε 40 λεπτά ανά δελτίο. Η ρητορική των καναλιών, κυρίως μέσα από τα σουπεράκια που εμφανίζονταν στην οθόνη, ήταν πως ο Ξηρός είχε αρχικά το σχέδιο να χυθεί αίμα, πως θα μιλούσαμε για θύματα αν και εφόσον πετύχαινε το σχέδιο του και πως ήταν έτοιμος για πόλεμο όπως χαρακτηριστικά έγραφαν. Επίσης οι ειδήσεις για τον Ξηρό και το σχέδιο «Γοργοπόταμος» συνδεόταν με το γενικότερο προεκλογικό κλίμα με σουπεράκια όπως «Επιστροφή στη δραχμή ζήτησε ο Ξηρός» (ΣΚΑΪ) αλλά και σατιρίζοντας την καινούρια εμφάνιση του Ξηρου «Χ. Ξηρός: Από το στυλ ρεμπέτης σε Abba look» (ΑΝΤΕΝΝΑ).
Τις επόμενες 3 μέρες τα τρία κανάλια κράτησαν το θέμα του Ξηρού ως τρίτο ή τέταρτο θέμα στη σειρά των ειδήσεων, μιας και κυριάρχησε το χτύπημα στο Παρίσι και η προεκλογική επικαιρότητα. Τις τρεις μέρες που τα δελτία περιείχαν το θέμα του Ξηρού, τα τρία κανάλια έκαναν απευθείας συνδέσεις από τις γιάφκες που είχε βρει η Αστυνομία (Ανάβυσσο και Λουτράκι), περιέγραφαν τα όπλα που είχαν βρεθεί και ασχολούνταν εκτενώς με τη φερόμενη ως συνεργό του Ξηρού, Αγγελική, καθώς και τις αντιδράσεις του χωριού και της οικογένειας της.
Την επόμενη εβδομάδα (12-16 Ιανουαρίου) το θέμα του Ξηρού τις πρώτες δύο μέρες (12 και 13 Ιανουαρίου) εξαφανίζεται και από τα τρία δελτία, και επανεμφανίζεται στις 14 όπου και παραμένει ως είδηση μέχρι τις 20 Ιανουαρίου που σταματάμε την παρακολούθηση. Τις ημέρες 14-16 Ιανουαρίου το θέμα Ξηρός καταλαμβάνει από 3 έως 20 λεπτά στα δελτία των τριών καναλιών και ανεβοκατεβαίνει στη σειρά των ειδήσεων ανάλογα με την υπόλοιπη επικαιρότητα. Αρχίζει σιγά σιγά και ενώνεται το θέμα Ξηρός με το κύκλωμα εκβιαστών του Βλαστού ενώ και τα τρία κανάλια ακολουθούν βήμα-βήμα την πορεία της αντιτρομοκρατικής σχετικά με τις συλλήψεις νέων συνεργών.
Τις τελευταίες δυο μέρες (19-20/1) που παρακολουθήσαμε τις ειδήσεις το θέμα Ξηρός είχε ήδη συνδεθεί με το κύκλωμα εκβιαστών του Βλαστού και στην υπόθεση πια είχαν μπει νέα πρόσωπα, όπως η ξαδέλφη του Βλαστού και ο πρώην υπουργός Τσοχατζόπουλος. Ενδεικτικό είναι το σουπεράκι του ΑΝΤΕΝΝΑ στις 19 Ιανουαρίου που πλέον μιλάει για «Greek Mafia». Η κάλυψη του συγκεκριμένου θέματος ξεκίνησε με 3D αναπαραστάσεις και γραφήματα του σχεδίου του Ξηρού για τις φυλακές Κορυδαλλού και έφτασε μετά από περίπου 5 μέρες να μην αναφέρεται σχεδόν καθόλου το όνομα του. Κρατώντας τον τίτλο Τρομοκρατία, το θέμα μετακινήθηκε από τον Ξηρό στον Βλαστό, περιγράφοντας χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία ή ρεπορτάζ τις σχέσεις, μεταξύ Ξηρού – Αγγελικής, Πυρήνων και Βλαστού – Λίτσας.
Τρομοκρατία σε ολόκληρο τον κόσμο
Στις 7/1 γίνεται το χτύπημα στο Charlie Hebdo οπότε και για τις πρώτες τρεις μέρες είναι πρώτη είδηση στα δελτία των τριών καναλιών. Τα ρεπορτάζ για το Παρίσι είναι εκτενή και έχουν διάρκεια από 11 μέχρι 33 λεπτά αντίστοιχα και στα τρία κανάλια. (δες γράφημα 5-8/1, Τρομοκρατία/Κόσμος). Και τα τρία κανάλια έχουν δραματικά σουπεράκια που μιλάνε για μακελειό και λουτρό αίματος ενώ περιγράφουν λεπτό προς λεπτό την επίθεση στο περιοδικό. Και στα τρία κανάλια έδειχναν και ξανά-έδειχναν το βίντεο, που διάφορα διεθνή Μέσα είχαν αρνηθεί να προβάλουν, με τους δυο άντρες να δολοφονούν τον αστυνομικό έξω από το Charlie Hebdo.
Ο Πρετεντέρης εμφανίστηκε στο δελτίο του MEGA κρατώντας ένα χαρτί που έγραφε «Je suis Charlie», κάτι που επίσης σχολιάστηκε ιδιαίτερα στα social media, ενώ δημιουργήθηκαν αρκετά αντίστοιχα memes. Όσο περνούσαν οι μέρες το θέμα άρχιζε να ανοίγει και ξεφεύγει από την επίθεση στο Παρίσι.
Τα κανάλια μιλούσαν για κόκκινο συναγερμό και έκτακτα μέτρα σε όλη την Ευρώπη. Προειδοποιούσαν για νέα χτυπήματα σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και περιέγραφαν τους τζιχαντιστές ως γάγγραινα που εξαπλώνεται στην Ασία. (Δες γράφημα 12-16/1, Τρομοκρατία/Κόσμος). Όσο περνούσαν οι μέρες το θέμα του Charlie Hebdo εμπλουτίστηκε με βίντεο από φονταμενταλιστές που πραγματοποιούν εκτελέσεις on camera ενώ στις 15/1 το MEGA κάνει αναφορά για τζιχαντιστές στην Ελλάδα γράφοντας «Το MEGA αποκαλύπτει – σε κλοιό ύποπτοι και στην Ελλάδα». Την επόμενη μέρα (16/1) το MEGA δεν μετέδωσε καμία σχετική εξέλιξη σε σχέση του τζιχαντιστές στην Ελλάδα .
Την τρίτη εβδομάδα παρακολούθησης (19-20/1) τα τρία κανάλια συνέχισαν να μεταδίδουν ειδήσεις και βίντεο με εκτελέσεις και εμπρησμούς εκκλησιών. Η διάθεση των καναλιών είναι πλέον ξεκάθαρη, μιλάνε για έναν θρησκευτικό πόλεμο από την πλευρά των ισλαμιστών και για μια Δύση που ασφαλίζεται ολοένα και περισσότερο, βγάζοντας στρατό στο δρόμο και κάνοντας εφόδους σε διαμερίσματα υπόπτων.
Επίλογος
Οι 3 ερευνήτριες που παρακολούθησαν τα δελτία των 8 άρχισαν να βλέπουν όνειρα με καταστροφές, στον ξύπνιο τους επαναλάμβαναν σουπεράκια και μιλούσαν νυχθημερόν για το πώς προβάλλονται οι ειδήσεις στην τηλεόραση. Οι εκλογές του 2015 είχαν αποκτήσει ένα ακόμα ενδιαφέρον και αυτές ακόμα προσπαθούν να συνέλθουν.
