Ο Αμερικανός φωτογράφος Barry Underwood με επιρροές από τις θεατρικές του σπουδές αλλά και την σύγχρονη τέχνη δημιουργεί φωτιστικές εγκαταστάσεις σε εξωτερικά φυσικά περιβάλλοντα. Με τη χρήση της τεχνολογίας των led, φωτοβόλων υλικών αλλά και αξιοποιώντας φωτογραφικές τεχνικές δημιουργεί φανταστικούς κόσμους με πρωταγωνιστή το φως.

Η δουλειά του αποτυπώνεται φωτογραφικά με κάμερα μεσαίου ή μεγάλου φορμά με μακρά έκθεση(long exposure). Πρόκειται για μεγάλης κλίμακας light installations χτισμένα σε συγκεκριμένα τοπία.

Rodeo Beach

Η δουλειά του βασίζεται στις επιρροές τόσο από την land art και τη σκηνοθετημένη φωτογραφία όσο και από τον Μινιμαλισμό ενώ η κοινωνική και οικολογική ιστορία των ιδιαίτερων περιοχών που επιλέγει οδηγούν τη δουλειά του.

Το έργο του Barry Underwood λαμβάνει χώρα σε φυσικό περιβάλλον που επιλέγει προσεκτικά. Μεγάλο μέρος του έργου του τοποθετείται σε υδάτινο περιβάλλον. Τα έργα fishes, Moon, Northbar και Northbar 2, Aurora, Trace, Bleu τοποθετούνται στο νερό ή δίπλα σε αυτό.

Fishes

Ο καλλιτέχνης χαρακτηριστικά αναφέρει:

Bleu

“Οι εικόνες είναι τεκμηριώσεις διοραμάτων και εγκαταστάσεων πλήρους μεγέθους που δημιουργήθηκαν σε φυσικά τοπία. Χρησιμοποιώντας την ψευδαίσθηση, την φαντασία και την αφήγηση οι φωτογραφίες μου εξερευνούν τις προεκτάσεις του συνηθισμένου. Προσεγγίζω τη φωτογραφική μου δουλειά με θεατρική ευαισθησία, σαν κινηματογραφιστής ή σκηνογράφος.

Διαβάζοντας το τοπίο και αλλάζοντας τη θέα μέσω του φωτός και των φωτογραφικών εφέ, τροποποιώ το καθημερινό και συνηθισμένο σε κάτι μοναδικό. Το φως και το χρώμα αλλάζει την προοπτική του χώρου ενώ αποδομεί την οπτική των κοινών αντικειμένων. Αυτός ο συνδυασμός καθιστά τις φόρμες στο τοπίο αφηρημένες. Βασική έμπνευση αποτελεί η σύγχρονη ζωγραφική, ο κινηματογράφος και η land art. Το αποτέλεσμα στις φωτογραφίες είναι τόσο οικείο όσο και σουρεαλιστικό.

Aurora(green)

Η διαδικασία που ακολουθώ για να δημιουργήσω ένα έργο ξεκινά με σχέδια. Η ιδέα προϋπάρχει και στη συνέχεια αναζητώ το τοπίο ή κάποιες φορές δημιουργώ με βάση ένα συγκεκριμένο τοπίο”

Norquay (Yellow)

Οι εικόνες είναι από την επίσημη σελίδα του καλλιτέχνη barryunderwood.com

Ο Αυστραλός καλλιτέχνης James Tapscott γεννήθηκε το 1980 στο Perth της Αυστραλίας. Ιδρυτής του προγράμματος Globelight, προωθεί με events και εκθέσεις νέα ταλέντα στο χώρο του φωτισμού και του design ενώ δραστηριοποιείται σαν καλλιτέχνης και ο ίδιος.  Δημιουργεί κατά κύριο λόγο εγκαταστάσεις(installations) και από το 2000 εισάγει στο έργο του το φως. Τα έργα του στο μεγαλύτερο μέρος τους συνδιαλέγονται με τη φύση και πραγματοποιούνται σε εξωτερικό περιβάλλον ενώ μεγάλο αριθμό φωτιστικών εγκαταστάσεων έχει δημιουργήσει παραπλεύρως ή εντός του υδάτινου στοιχείου.

Ο James Tapscott χρησιμοποιεί υλικά με βάση το φως και φυσικά στοιχεία προκειμένου να δημιουργήσει έργα που  εντάσσονται στο τοπίο χωρίς να διαταράσσουν την ισορροπία του. Συνήθως δημιουργεί απλές και κομψές φόρμες που τις εντάσσει στο φυσικό περιβάλλον. Αυτή η αλληλεπίδραση ανάμεσα στη δημιουργία του και στο τοπίο δίνει τη δύναμη να ξεπεραστεί η γλώσσα ως κώδικας επικοινωνίας και τη δυνατότητα να αρθούν τα όρια μεταξύ ύλης και ενέργειας.

Arc One, Λίμνη Tyrrell, 2009

Τα έργα του είναι ενεργειακά αποδοτικά και ευαίσθητα με το φυσικό περιβάλλον. Με την εφήμερη φύση τους προσπαθούν να θυμίσουν ότι ο κόσμος επικοινωνεί με μας μέσα από την αλλαγή των εποχών, του κλίματος και της τοπιογραφίας.

Ο James Tapscott σημειώνει για το έργο του:

Για το πώς επιλέγει τις τοποθεσίες του

Επιλέγει τις τοποθεσίες που δημιουργεί τα έργα του με γνώμονα τη μοναδικότητά τους. Για τη λίμνη Tyrell αναφέρει συγκεκριμένα τον τρόπο που έρχεται και φεύγει η παλίρροια καθημερινά και τον άνεμο που προκαλεί την εξάτμιση του νερού. Είναι τόσο επίπεδη και λιτή που μπορεί κανείς να αντιληφθεί την καμπυλότητα της γης όταν στέκεται στη μέση.

The flow project, Wild dog creek, 2011

Άλλα μέρη τα επιλέγει εξαιτίας ίσως του τρόπου που τα δέντρα αναπτύσσονται , τον τρόπο που κινείται ένα ποτάμι γύρω από τις πέτρες αλλά και για τον τρόπο που η γη συναντά τη θάλασσα. Και αυτό είναι κάτι που τον προκαλεί να δουλέψει και να το τονίσει με φως.

The Transference Field, Slovakia, 2013

Για τους συμβολισμούς στο έργο του

Προσπαθεί να αποφεύγει τους συμβολισμούς. Αυτό που επιδιώκει να επιτύχει μέσω της απουσίας της γλώσσας είναι να κρατήσει τις φόρμες του λιτές , όσο αυτό είναι δυνατό, με σκοπό να μην έχει να πει κάτι απευθείας στον θεατή και να επιτρέψει στο τοπίο να το χειριστεί με έναν οπτικό τρόπο. Αν δημιουργήσει κάτι περίπλοκο δεν θα είναι αξιοπρόσεκτη η επίδραση του φαινομένου στο τοπίο. Στην ουσία πρόκειται για μια συνεργασία ανάμεσα σε αυτόν και το τοπίο και για αυτό τον λόγο προσπαθεί να διατηρήσει την απλότητα στη δουλειά του.

Για αυτό που επιθυμεί να δει ο θεατής:

Αυτό που προσπαθεί να πετύχει είναι να καθιστά ικανό τον θεατή να δει ή να καταλάβει για το τοπίο κάτι που δεν είχε αντιληφθεί πριν από αυτήν την παρέμβαση. Χρησιμοποιεί το φως ως μέσον για να ενισχύσει την οπτική των φαινομένων και να επικεντρώσει την προσοχή σε κάτι που σε άλλη περίπτωση δεν θα ήταν αξιοπρόσεχτο. Για παράδειγμα οι φόρμες που δημιουργήθηκαν στο έργο Αrc Οne  δημιουργήθηκαν στη διάρκεια ενός ολόκληρου μήνα, όταν η παλιρροϊκή κίνηση της λιμνοθάλασσας κινούσε το φωτεινό σχοινί λίγο κάθε μέρα και ο αέρας διαφοροποιούσε διακριτικά το προεξέχων σχοινί που με την εξάτμιση του άλατος δημιουργούσε μικρές μάζες γης. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να θεωρηθεί μια ολική εμπειρία εκτός αν και κάποιος το παρακολουθούσε καθόλη τη διάρκεια του μήνα.

Για την τεχνολογία που επιλέγει

Η επιλογή της εκάστοτε τεχνολογίας εξαρτάται από το ίδιο το έργο. Συνήθως χρησιμοποιεί LED ενώ όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα παροχής ενέργειας  χρησιμοποιεί μπαταρίες. Πολύ συχνά χρησιμοποιεί και οπτικές ίνες, όπως στο έργο Threshold,  καθώς είναι εύκαμπτες και παρέχουν έναν οργανικό τρόπο στη μεταφορά φωτός, όπως ένας σωλήνας νερού.

Threshold, Ocean Grove , 2011

Το έργο Arc One δημιουργήθηκε με τη χρήση φωτεινού σχοινιού καθώς έχει ιδιαίτερη αντοχή στο νερό και μπορεί να διαμορφωθεί από την ένωση πολλών κομματιών. Το τελικό του μήκος έφτασε τα 100 μέτρα. Στο Arc Seven  που είναι ένα έργο ακόμα υπό διαμόρφωση χρησιμοποιήθηκε κυκλικός λαμπτήρας φθορισμού.

Το The flow project δημιουργήθηκε με ηλιακής ενέργειας led που κινούνταν με το ρεύμα του νερού. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ είχε σαν στόχο να ιδωθεί σαν φωτογραφικό και σαν επέκταση ενός άλλου πρότζεκτ που δούλευε στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας οπτικές ίνες. Η ιδέα ήταν να αποτυπωθεί η κίνηση στον χρόνο. Ο τρόπος που η κάμερα μπορεί να αιχμαλωτίσει την στιγμή και να επιτρέψει στον θεατή να το αποσυμπιέσει κοιτάζοντας την εικόνα έχει πραγματικό ενδιαφέρον.  Στόχος ήταν η αφήγηση της ροής του νερού μέσα από τις εικόνες διαμέσου του φωτός.

Γιατί επιλέγει το νερό

Το νερό είναι ιδιαίτερα ελκυστικό σαν υλικό ,ιδιαίτερα με την αλληλεπίδραση του με το φως. Ο τρόπος που ανακλά και διαθλά το φως είναι μοναδικός και παρέχει τη δυνατότητα να ενισχυθεί η κατανόηση μας για το φως. Επίσης ο τρόπος που συμπεριφέρονται φως και νερό έχουν ομοιότητες. Για παράδειγμα ο τρόπος που γεμίζουν τον χώρο. Επιπλέον το νερό είναι ένα ιδανικό  μέσο για να συλλάβεις και να εργαστείς σε σχέση με τον χρόνο. Είναι τόσο σταθερό στην κίνηση του που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πει τον χρόνο, όπως τα παλιά μεσαιωνικά ρολόγια νερού. Επίσης σχετίζεται και άμεσα με την ψυχολογία καθώς το νερό παρέχει τη δυνατότητα να χαλαρώνει και να ενδυναμώνει , να καθαρίζει το μυαλό και να το καθιστά έτοιμο για νέες εμπειρίες. Τέλος ο τρόπος που επικοινωνεί η βαρύτητα , η επιπεδότητα του σε ένα τοπίο επιτρέπει να συλλάβουμε την περιοχή και την παρουσία του εδάφους εντός του οπτικού μας πεδίου.

Arc Seven, prototype, 2013

Κως, Αύγουστος 2015.

Κάποια μέρα η ιστορία της μετανάστευσης και της προσφυγιάς θα γραφτεί ξανά, ας περιμένουμε να δούμε σε ποια σελίδα της ιστορίας θα βρισκόμαστε.

«Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ζώο και η ζωή δεν είναι εύκολη όταν κόβονται οι κοινωνικοί δεσμοί» Hannah Arendt

Προτού ξεκινήσει κάποιος να γράφει για τους ανθρώπους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τους τόπους και τα σπίτια τους, πρέπει αρχικά να επαναπροσδιορίσει και να καταλάβει τις έννοιες που χρησιμοποιεί για να περιγράψει τη συνθήκη, της εγκατάλειψης δηλαδή του τόπου που αγαπήσανε.

Ο νεοφερμένος όρος μετανάστης (για να μη γράψουμε λαθρομετανάστης που χρησιμοποιείται από τα ελληνικά μίντια) υποδηλώνει τους ανθρώπους αυτούς που αφήσανε τις χώρες τους, όχι από ανάγκη αλλά από επιλογή για να ξαναφτιάξουνε τις ζωές τους.

Ο πρόσφυγας από την άλλη είναι το άτομο αυτό, όπως γράφει και η Hannah Arendt στο κείμενο της «Εμείς οι πρόσφυγες», που «αναγκάζεται να αναζητήσει άσυλο εξαιτίας κάποιας πράξης που διέπραξε ή εξαιτίας κάποιας πολιτικής άποψης που είχε».

Τον τελευταίο χρόνο έχουν πνιγεί στη θάλασσα της μεσογείου περίπου 20.000 άνθρωποι, τις τελευταίες τρεις μέρες έχουν βρεθεί στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου τουλάχιστον 1.728 άνθρωποι. Άνθρωποι που αναζητούνε άσυλο, χωρίς να έχουν διαπράξει κάποια πράξη ή αναζήτησαν μια διαφορετική ριζοσπαστική πολιτική άποψη.

Άνθρωποι που χάσανε τα σπίτια τους, το επάγγελμα τους, την καθημερινότητα τους, τη γλώσσα τους, συγγενείς και αγαπημένους ανθρώπους, που ξεχάσανε την απλότητα της ιδιωτικής τους ζωή, όχι για ένα καλύτερο αύριο, αλλά για επιβιώσουν.

Εμείς οι άνθρωποι πάλι, συνήθως, αποφεύγουμε να κοιτάξουμε κατάματα την κόλαση, όπως για παράδειγμα όταν συμβαίνει ένα δυστύχημα στο δρόμο και τα περαστικά αυτοκίνητα κοιτάνε πεταχτά ή δεν κοιτάνε καθόλου λέγοντας «μα τι πάθανε οι άνθρωποι».

Κάπως έτσι αλλά από την άλλη πλευρά του νομίσματος νιώθουν αυτοί οι άνθρωποι που έφτασαν στα ελληνικά νησιά, έρμαια αυτών που ονομάζονται κι αυτοί άνθρωποι ξεπερνώντας κάθε γραμμένο ή άγραφο ηθικό κανόνα.

Πώς θα σας φαινόταν λοιπόν αν είχατε εγκαταλείψει το σπίτι σας, με μια τσάντα στο χέρι και σας χρεώσανε 5 ευρώ για φορτίσετε το κινητό σας, περιμένοντας να βρείτε και πάλι τους δεσμούς σας;

Πώς θα νιώθατε αν φτάνατε στην «νέα πατρίδα» (Ε.Ε) και περιμένατε σε μια ουρά για 5 μέρες ελπίζοντας ότι θα σας σεβαστούν ως άνθρωποι και «διακινητές» με το ανάλογο αντίτιμο προωθούσαν άλλους αντί εσάς λόγω μεγαλύτερου χρηματικού ποσού;

Κι όμως τα παραπάνω ερωτηματικά δεν είναι δυστοπικές απορίες αλλά συμβαίνουν στα νησιά του Αιγαίου όπως της Κω, με τους μετανάστες να αγγίζουν τους 5.000-7.000.

Στο κεντρικό στάδιο της χώρας του νησιού 2.000 άνθρωποι περιμένουν για το πολυπόθητο χαρτάκι που θα τους επιτρέψει να ταξιδέψουν ξανά από την αρχή, χωρίς νερό και φαγητό, ενώ οι υπόλοιποι κυκλοφορούν στη Χώρα με τις δημόσιες τουαλέτες και βρύσες να είναι κλειστές. Κι όμως ο δήμαρχος δήλωσε πως ότι κι αν συμβαίνει οι 15.000 τουρίστες που βρίσκονται στο νησί θα συνεχίσουν τις διακοπές τους, καθώς το νησί είναι φιλόξενο.

Μα καλά αυτοί δεν είναι ξένοι;

Κάποια μέρα η ιστορία της μετανάστευσης και της προσφυγιάς θα γραφτεί ξανά, ας περιμένουμε να δούμε σε ποια σελίδα της ιστορίας θα βρισκόμαστε.

Από τις προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας περνάω σχεδόν καθημερινά. Κάθε φορά έκανα την ίδια σκέψη, να έρθω μια μέρα με τη φωτογραφική να τραβήξω. Πάντα μια δεύτερη σκέψη με εμπόδιζε. Πόσοι και αν έχουν φωτογραφήσει εδώ, πόσο θα ενοχλήσει η παρουσία μου, πως θα μου φαινόταν αν το σπίτι που ζούσα το έβλεπαν σαν αξιοθέατο και πόσο μάλλον αξιοπερίεργο.
Ξεκίνησα απλά να κάνω μια βόλτα και να χωθώ στα στενά της παλιάς προσφυγικής πολιτείας. Το πρώτο χαμόγελο με προκάλεσε να ξεθαρρέψω και να βγάλω τη μηχανή από την τσάντα. Το δεύτερο που συνοδεύτηκε από μια γλυκιά καλημέρα άφησε πίσω μου όλους τους ενδοιασμούς. Και τελικά αποφάσισα πως δεν ήταν η μέρα που φωτογράφισα στα προσφυγικά αλλά αυτή που αντάλλαξα τις πιο πολλές χαμογελαστές καλημέρες.